Η γιορτή της Παναγίας μεσούντος του Αυγούστου, ιδιαίτερα για τους Ορθόδοξους, αποτελεί μεγάλο σταθμό, διαρκούντος του καλοκαιριού. Σταθμό εκκλησιαστικό και κοινωνικό. Είναι εξάλλου γνωστό ότι ο ευσεβής λαός συσπειρώνεται γύρω από τις μεγάλες γιορτές, ιδίως τις Θεομητορικές, δημιουργεί και τηρεί έθιμα και έχει την ευκαιρία να συνδυάσει από τη μια την έκφραση της πίστης του προς την Παναγία και την επιθυμία του να μεσιτεύσει προς τον Υιό της Χριστό και από την άλλη να εκφράσει τη χαρά που του προσφέρει η σχόλη αντλώντας δυνάμεις για το επερχόμενο διάστημα του χειμώνα.
Με αυτή την ευτυχή συγκυρία βρέθηκα και εγώ, παραμονή και ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Παναγίας, στο λαμπρό ναό της Παναγίτσας Μασταμπά, ορόσημο της γιορτής για το Ηράκλειο, για να τιμήσω την Θεοτόκο, να βρεθώ ανάμεσα σε πολλούς πιστούς αντλώντας κουράγιο για τη δύσκολη συγκυρία που περνάμε και να θυμηθώ την αρχαία ρήση «βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόχευτος».
Σ’ αυτή τη μεγάλη γιορτή ο κόσμος είθισται ευχαριστιακά να προσφέρει αρτοπλασίες, κατά παλαιό έθιμο, το οποίο συνδυάζεται με τους πέντε άρτους εν τη ερήμω, όπως ακούμε στην ευλόγηση των άρτων. Το έθιμο αυτό προσφέρει στους πιστούς μια εσωτερική αγαλλίαση και ως εκ τούτου το μοίρασμα των ευλογημένων άρτων γίνεται δεκτό ως τιμή και ως αποδοχή της προστατευτικής μεσιτείας της Παναγίας προς ένα έκαστο των προσκυνητών.
Η Ενορία Παναγίτσας Μασταμπά, πιστή στο παραπάνω πλαίσιο και λαμβάνοντας υπόψη την εμπερίστατη κατάσταση που περνά το σύνολο του πληθυσμού, έλαβε όλα τα απαραίτητα υγειονομικά μέτρα (πρωτοφανές για ναό τουλάχιστον στο Ηράκλειο) συνδυάζοντας την προστασία των πιστών, τον όγκο των προσκυνητών, την επιθυμία να λάβουν ανεξαιρέτως όλοι την ευλογία των άρτων, συντελώντας στη διατήρηση του εθίμου και στην απρόσκοπτη διανομή του ευχαριστιακού άρτου.
Εγώ προσωπικά ήμουν παρών και κατά τον εσπερινό και ανήμερα κατά τη Θεία Λειτουργία oπου παρατήρησα την αγωνιώδη προσπάθεια των εφημερίων, του προϊσταμένου του ναού πατέρα Αντωνίου, του πατέρα Νικολάου και του πατέρα Ιωάννη για την τήρηση των μέτρων, την εξυπηρέτηση των πιστών και τη διανομή του άρτου. Σε τρία σημεία του νέου και παλαιού ναού υπήρχαν χώροι διανομής και με την προστασία και καθοδήγηση των ειδικών επί τούτου οργάνων υπήρξε μια άψογη διαδικασία.
Με μεγάλη μου έκπληξη και απορία είδα το δημοσίευμα στην έγκριτη εφημερίδα σας, όπου αναφέρεται ότι μεγάλο μέρος του εκκλησιάσματος δεν μπόρεσε να λάβει την ευλογία του άρτου. Θεωρώ ότι η άποψη αυτή είναι τουλάχιστον υπερβολική και δεν αποδίδει ούτε κατ’ ελάχιστον την πραγματικότητα.
Οι επιεικείς αυτοί χαρακτηρισμοί οφείλονται στην ανάγκη αποκατάστασης της αλήθειας μέσα σ’ ένα πνεύμα καταλλαγής και καλοπροαίρετης αποτύπωσης της πραγματικότητας.
Αλλά ας αναλογιστούμε πώς άραγε είναι δυνατόν να κατηγορούμε για κάτι που δε συνέβη αμαυρώνοντας τη μεγάλη εικόνα του υποδειγματικού εορτασμού στην Παναγίτσα Μασταμπά; Εξάλλου η ενορία Παναγίτσας έχει να επιδείξει σε όλη την πορεία της την ποικίλη προσφορά της προς τους ενορίτες της αλλά και σε όλη την κοινωνία του Ηρακλείου. Το χριστιανικό και πνευματικό της έργο είναι γνωστό. Η οργάνωση ημερίδων με εκκλησιαστικό, επιστημονικό, κοινωνικό και εθνικό περιεχόμενο, η σύσταση αξιόλογης βιβλιοθήκης, το φιλανθρωπικό έργο, οι ποικίλες γιορτές κλπ. μαρτυρούν την αέναη προσπάθεια του πατέρα Αντωνίου Φραγκιαδάκη με το ευρύ πνεύμα, την αγαπητική διάθεση και την τελεσφόρα καθημερινή του προσπάθεια, του πατέρα Νικολάου Πασχαλίδη, του σοφού λευίτη και του πατέρα Ιωάννη Μπολάκη, δραστήριου εργάτη της εκκλησιαστικής και της θύραθεν παιδείας.
Ας μη μεμψιμοιρούμε λοιπόν εκεί που δεν υπάρχει θέμα. Ποτέ δε μοιράστηκε τόσος άρτος, ακόμη και την Τετάρτη στη λαϊκή αγορά, όπου παρευρέθηκα, γινόταν διανομή άρτου. Πέραν τούτου και από άτομα που προέρχονταν από άλλες ενορίες άκουσα εκφράσεις επιδοκιμασίας και επαίνου για την ποσότητα του άρτου και την τάξη διανομής. Ας ευχαριστήσομε τη μεσίτρια Παναγία και ας αποδεχθούμε μεγαλόψυχα τη μεγάλη προσφορά της ενορίας του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μασταμπά, των λειτουργών της αλλά και του βοηθητικού προσωπικού.
* Ο Κωστής Σπ. Μαστρογιαννάκης είναι φιλόλογος, πρώην λυκειάρχης