Το δυνατότερο ένστικτο του ανθρώπου κι όλων των ζωντανών οργανισμών, είναι της αυτοσυντήρησης. Η επιβίωση είναι το πρώτο μέλημα. Η απόρριψη των πολέμων είναι καθολική γιατί καταλύει τη ζωή. Δυστυχώς δεν υπάρχει εποχή, στην ανθρώπινη ιστορία χωρίς πόλεμο. Σήμερα η απειλή είναι μεγαλύτερη με τα πυρηνικά, τις ατομικές βόμβες και τους πυραύλους που βομβαρδίζουν κι αφανίζουν τόπους 10αδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Σήμερα ο αφανισμός του ανθρώπινου γένους με την απαξίωση θεσμών κι αρχών είναι ορατός κάθε μέρα.
“Κανείς δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να προτιμά τον πόλεμο αντί την ειρήνη” έλεγε ο Ηρόδοτος. Ο Πλάτωνας θεωρούσε τον πόλεμο “μεγάλη ασθένεια” κι ο Αριστοτέλης την ειρήνη “αυτοσκοπό”.
Ο Σωκράτης έλεγε πως οι πόλεμοι γίνονται για τα οικονομικά συμφέροντα “για την των χρημάτων κτήσιν”. Για τον Ηράκλειτο, ο πόλεμος είναι πατέρας και βασιλιάς όλων των όντων”. Ο κόσμος έλεγε: “Είναι πεδίον μάχης αντιθέτων πραγμάτων”, κι ο Θεός “ενότητα που μέσα σ’ αυτή συμφιλιώνονται τ’ αντίθετα”.
Οι αρχαίοι ονόμαζαν τον πόλεμο “Βροτολοιγό” που αφανίζει τους ανθρώπους. Την ειρήνη “ολβιόδωρο” που χαρίζει ευτυχία. Τ’ αγαθά της ειρήνης είναι πολιτιστικά, οικονομικά, πνευματικά και κοινωνικά. Παρέχει ασφάλεια στον άνθρωπο να εργάζεται, δραστηριοποιείται, μορφώνεται και καλλιεργείται. Βοηθά την πρόοδο στις τέχνες, τα γράμματα, το εμπόριο, βιομηχανία και γεωργία. Προπαντός όμως βοηθά την εδραίωση της δημοκρατίας κι ελευθερίας. Τα δεινά του πολέμου είναι τ’ αντίθετα.
Σταματά κάθε πρόοδο και γκρεμίζει τις ανθρώπινες αξίες. Αναστέλλει κάθε δραστηριότητα και σκοτώνει τους ανθρώπους. Προπαντός τους νέους. Στην ειρήνη τα παιδιά θάβουν τους γονείς. Στους πολέμους οι γονείς τα παιδιά τους.
Η πρώτη προσπάθεια για την αποφυγή των πολέμων και την εδραίωση της ειρήνης έγινε προ τριών χιλιάδων ετών με τις Αμφικτιονίες. Υιοθέτησαν μεθόδους επίλυσης των διαφορών. 1. Με συνομιλίες μεταξύ των εμπλεκομένων και 2. Με παραπομπή των διαφορών στη διαιτησία. Δυστυχώς οι άνθρωποι αρνούνται στην πράξη αυτές τις διαδικασίες γιατί επικρατούν τα γεράκια. Επιβάλλουν τον πόλεμο του παραλογισμού που σε λίγο χρόνο καταστρέφει ό,τι με κάποιους μόχθους έφτιαξαν οι άνθρωποι.
Στον 20ό αιώνα οι καταστροφικότεροι πόλεμοι. Ο Α’ και ο Β’ Παγκόσμιος με δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς. Μετά τον Α’ οι άνθρωποι πίστεψαν πως δεν θα ξαναγίνει πόλεμος μ’εγγύηση την “Κοινωνία των Εθνών”. Δεν πέρασαν 20 χρόνια, κι έγινε ο καταστροφικότερος Β’ Παγκόσμιος. Οι άνθρωποι πίστεψαν πάλι πως δεν θα ξαναγίνει πόλεμος μ’ εγγύηση τον ΟΗΕ. Δεν πέρασαν 20 χρόνια και στην 10ετία του 1960 παρ’ ολίγο να γίνει πυρηνικός.
Η Κούβα ήταν υπό τον έλεγχο τότε της Ρωσίας, που είχε εγκαταστήσει πυρηνικό οπλοστάσιο στο νησί. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζων Κένεντυ που με την πολιτική του είχε οδηγήσει σε οικονομική ανάπτυξη τη χώρα κι θεμελίωσε την νομοθεσία εξάλειψης των φυλετικών διακρίσεων, απείλησε να καταλάβει την Κούβα. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Νικήτας Χρουτσώφ ετοίμασε πολεμική εκστρατεία.
Ευτυχώς τα βρήκαν την τελευταία στιγμή. Οι Ρώσοι εγκατέλειψαν το νησί κι οι Αμερικανοί δεσμεύτηκαν να σέβονται την ελευθερία της Κούβας. Εκείνα τα δύσκολα χρόνια, ο πρόεδρος της Κύπρου Αρχιεπίσκοπος Μακάριος είχε προσχωρήσει στους αδέσμευτους με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Νάσερ, ηγετική μορφή. Οι Αμερικάνοι φοβούμενοι μια “Νέα Κούβα” στη Μεσόγειο, ανέχτηκαν ή και βοήθησαν τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν σε Κύπρο κι Ελλάδα με πρωταγωνιστές τους Τούρκους που συνεχίζουν μέχρι σήμερα.
Στο φημισμένο έργο του “Πόλεμος και Ειρήνη” ο Τολστόι ειρωνεύεται την μεγαλοφυία του Ναπολέοντα και των ομοίων του που αποφασίζουν για τη μοίρα του κόσμου. Πρωταγωνιστές στις συρράξεις θυσίες και θανάτους είναι οι λαοί, θύματα του εγωισμού και φιλαρχίας των ιθυνόντων. Ο Θουκυδίδης στο 5ο βιβλίο του αναφέρει την καταστροφή της Μήλου από τους Αθηναίους. Οι Μήλιοι τιμωρήθηκαν γιατί δεν ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων. Είχαν διατρανώσει το δίκαιό τους προ της καταστροφής:
“Ημείς που είμεθα ακόμη ελεύθεροι θ’ αποδεικνύαμε πολλή ταπεινότητα κι αναδρία εάν δεν εδοκιμάζαμε τα πάντα προτού γίνομε δούλοι”. Αυτό δείχνει τη γενναιότητα και το δίκαιο των Μηλίων. Οι Αθηναίοι μετά τη νίκη τους, σκότωσαν τους ενήλικες κι έκαμαν δούλους τα γυναικόπαιδα. Διακήρυξαν δε το ιμπεριαλιστικό δόγμα: “Ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του κι ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του”. Αυτό το δόγμα είναι οδηγός στις αντιθέσεις, διεκδικήσεις και σύρραξεις των λαών στην πορεία των αιώνων.
Ο Σαντάμ Χουσεΐν ήταν απειλή για τον κόσμο, έλεγε η προπαγάνδα των ισχυρών. Να τον βγάλουμε από τη μέση. Να τον εξουδετερώσουμε. Ο Μιλόσεβιτς της Σερβίας πολύ επικίνδυνος για την ειρήνη του κόσμου.
Οι ειρηνικοί βομβαρδισμοί εναντίον της Σερβίας κατέστρεψαν κάθε τεχνική και οικονομική υποδομή της χώρας με 10αδες χιλιάδες θύματα. Το ίδιο κι ο Μπιν Λάντεν στο Αφγανιστάν, κι όλα αυτά για τον έλεγχο στρατηγικών περιοχών και πλουτοπαραγωγικών πηγών. Οι λαοί ας σκοτώνονται. Ας πεινούν.
Για την εδραίωση της ειρήνης στον κόσμο χρειάζονται: 1. Να μεταφερθούν πόροι από τις πλούσιες στις φτωχές χώρες για να μην πεθαίνουν 10αδες χιλιάδες παιδιά από πείνα. 2. Να υπάρχει σεβασμός στον πολιτισμό και ταυτότητα των λαών. 3. Ο σημερινός κόσμος έγινε μια γειτονιά. Να γνωρίσομε, σεβαστούμε, κι αγαπήσουμε το γείτονά μας. Όλα αυτά τα υπηρετεί η σωστή παιδεία που σπα τον εγωισμό, την απληστία και φιλαρχία που είναι φραγμός στην αγάπη για τους άλλους.
Ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος: 1. Όταν κινδυνεύει η ακεραιότητα κι ελευθερία της πατρίδας και 2. Όταν γκρεμίζονται δουλείες και καταπιέσεις τυράννων και δικτακτόρων. Η Εκκλησία μας τιμά πολλούς Αγίους στρατιωτικούς. Εύχεται όμως μέρα και νύχτα για την ειρήνη του σύμπαντος κόσμου. Ο Χριστός διόρθωσε το “οφθαλμόν αντί οφθαλμού” με το “Εγώ δε λέγω υμίν μη αντιστήναι τω πονηρώ” (Ματθ. 5.39). Προέτρεψε “Αφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών”. Ακόμη “Οι λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρα απολούνται” (Ματθ. 26.52).