Η κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου, που εκλέχτηκε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΠτΔ) στις 13 Μαρτίου 2020, αποτελεί πρότυπο γυναίκας και παράδειγμα προς μίμηση (Εικ. 1). Η γενική συμπεριφορά της είναι υποδειγματική και ομοιάζει σαν γνήσιa απόγονος των Μινωιτών (3200-1100 π.Χ.). Δυστυχώς οι Μινωίτες δεν μας άφησαν γραπτά στοιχεία για τη ζωή και τη δράση τους, ώστε για να μπορούμε να διδαχτούμε γι’ αυτούς περισσότερα.
Όμως, τοιχογραφίες και απεικονίσεις της λειτουργίας των Μινωϊκών ‘’ανακτόρων’’ κατά την προϊστορική εποχή, υποδηλώνουν ότι η θέση των γυναικών ήταν δεσπόζουσα και ανώτερη αυτής άλλων σύγχρονων και νεότερων πολιτισμών. Ο Α. Evans (1921-1935) ονόμασε τη Μινωική εποχή ως Pax minoica ή Μινωική ειρήνη, ως μια περίοδος κατά την οποία οι πόλεις δεν είχαν τείχη.
Η ευνοϊκή θέση των γυναικών στην Μινωική εποχή και η ύπαρξη μητριαρχίας, επιβεβαιώθηκε επίσης από πολλούς αρχαιολόγους και ιστορικούς. Ο ιστορικός Ε. Hirschfeld (2013) ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Αυτός ο πολιτισμός (δηλαδή ο Μινωικός) αποτελεί ένα εκπληκτικό παράδοξο.
Μια μεγάλη δύναμη χωρίς στρατιωτική αριστοκρατία, ένα ανάκτορο που δεν ήταν βασιλική κατοικία, όπου ούτε ο βασιλιάς δοξαζόταν, μια θρησκεία χωρίς μεγαλείο και ένα μέρος όπου οι γυναίκες ήταν ίσες με τους άνδρες». Δηλαδή, πολύ απλά την Μινωική εσοχή δεν υπήρχαν ανάκτορα και δοξαζόμενοι βασιλείς ενώ υπήρχε ισότητα μεταξύ των γυναικών και των ανδρών.
Αντίθετα, κατά τα ιστορικά έτη δεν ήταν εύκολο για τις γυναίκες να εκφράζονται ελεύθερα, ούτε καν να λένε τη γνώμη τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η Πηνελόπη που, όπως αναφέρει στην Οδύσσεια ο Όμηρος, ήταν έντιμη, δεν είχε φωνή στην πατρίδα της και οι αποφάσεις για το βασίλειό της λαμβάνονταν από τον γιο της, τον Τηλέμαχο. Παρόμοια παραδείγματα από την αρχαιότητα αναφέρονται σε σχετικό άρθρο στην ΠΑΤΡΙΣ (Αγγελάκης, 2021).
Στην άψογη αντιφώνηση της η κ. Σακελλαροπούλου, συγκινημένη, έκανε αναφορά στις γυναίκες, που έδωσαν τη μάχη και κράτησαν, όπως τόνισε: «ζωντανή τη μνήμη της συμφοράς αλλά και της αντίστασης στη ναζιστική θηριωδία. Χαρακτήρισε το θάρρος τους: παράδειγμα υπομονής και εγκαρτέρησης, πρότυπα ζωής, που μας καλούν να μην ξεχάσουμε, να μην εφησυχάσουμε, να εναντιωθούμε σε κάθε απόπειρα επανεμφάνισης τέτοιων αποτρόπαιων φαινομένων».
Ανέφερε επίσης χαρακτηριστικά ότι: Δικαίως τα χωριά της περιοχής περιβάλλονται με την αχλή του μύθου. Ορμητήρια ανταρτών τα βουνά της, θύλακοι αντίστασης τα σπίτια της. Όλος ο πληθυσμός συστρατευμένος στον αγώνα κατά του κατακτητή.
Όμως το Ολοκαύτωμα της Βιάννου-Ιεράπετρας ξεπερνάει τις αναμενόμενες απώλειες ενός τέτοιου αγώνα. Ο απολογισμός της καταστροφής που έπληξε τις επαρχίες Βιάννου και Ιεράπετρας, τον Σεπτέμβριο του 1943 υπήρξε συγκλονιστικός. Περισσότεροι από 400 κάτοικοι σφαγιασμένοι, κοντά χίλια σπίτια καμένα και δέκα χωριά ολοσχερώς κατεστραμμένα».
Επίσης, αναφέρθηκε στην Έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων εν Κρήτη, αποτελούμενη από τους Νίκ. Καζαντζάκη, Ιωαν. Καλιτσουνάκη και Ιωαν. Κακριδή, που επισκέφθηκε τα χωριά της Βιάννου από το τέλος Ιουλίου έως τις αρχές Αυγούστου 1945 (Αγγελάκης, 2020) ως εξής: «Εις το χωρίον Βαχός εξετέλεσαν όλους τους συλληφθέντες άνδρας, 23 εν όλω, εξ’ ών 3 επέζησαν.
Εις τους φονευθέντας συγκαταλέγεται κι’ ο πρόεδρος της Κοινότητας Ηρακλής Πνευματικάκης (ετών 61). Ούτος παρακληθείς προηγουμένως, υπό τινων κατοίκων δειλιασάντων, να υπογράψη έγγραφον αποδοκιμασίας των ανταρτών προς εξευμενισμόν των Γερμανών, ηρνήθη. Εγώ την υπογραφή μου δεν την ατιμάζω, είπεν.
Κατά την εκτέλεση, όπως μαρτυρούν οι τρείς διασωθέντες, επέδειξε αξιοθαύμαστο θάρρος, ησπάσθη όλους τους μελλοθάνατους, λέγων: Έτσι παιδιά, αποχτιέται η λευτεριά». Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος της Κοινότητας Βαχού Ηρακλής Πνευματικάκης ήταν πολύ γνωστός μου, συγχωριανός και συγγενής μου. Ένας υποδειγματικός άνθρωπος.
Τέλος, σημειώνεται ότι η παρουσία της ήταν απόλυτα συνδεμένη με την φετινή επέτειο του Ολοκαυτώματος, που ορθά ήταν αφιερωμένη στις ηρωίδες Βιαννίτισσες και Ιεραπετρίτισσες Μάνες μας και γενικά σε όλες τις γυναίκες, που αντιστάθηκαν στο φασισμό και θυσιάστηκαν για τις ιδέες τους. Σ’ όλες τις γυναίκες της μαρτυρικής επαρχίας Βιάννου και Ιεράπετρας, που σήκωσαν το σταυρό του μαρτυρίου, του πένθους, της φτώχειας, της ορφάνιας, και της άφατης θλίψης.
Βιβλιογραφία
Αγγελάκης, Α. Ν. (2020). Αιματοβαμμένοι Οικισμοί Βιάννου & Ιεράπετρας. Τυποκρέτα, Ηράκλειο.
Αγγελάκης, Α. Ν. (2021). Ισότητα Ανδρών και Γυναικών: Ι. Ιστορική εξέλιξη. ΠΑΤΡΙΣ, 6/8/2021, Ηράκλειο.
Evans, S. A. (1921–35). The Palace of Minos at Knossos: A Comparative Account of the Successive Stages of the Early Cretan Civilization as Illustrated by the Discoveries. Macmillan and Co.London, 1921–35, vols I–IV. Reprinted by Biblo and Tannen, New York, NY, USA.
Hirschfeld, E. (2013). Minoan Cretan thalassocracy. In: Periplus (A. Muge and M. Loucanicas, eds.), https://peripluscd.wordpress.com/tag/minoan-art/