Έχετε δει στο χάρτη τα σύνορα μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ; Είναι –σχεδόν στο σύνολό τους- μια ευθεία γραμμή. Βορειοδυτικά, η Αλάσκα, η μεγαλύτερη πολιτεία των ΗΠΑ, χωρίζεται από τον Καναδά με μια ευθεία γραμμή 2.500 χλμ… (Και μια που αναφέραμε την Αλάσκα, αξίζει να πούμε ότι έχει έκταση 13 φορές, όσο η Ελλάδα. Αγοράστηκε από τη Ρωσία, το 1867, αντί $7.2 εκατομ. –μόνο. Ευκαιρία, δηλ.!
Το χαρακτηριστικό είναι, ότι λόγω του ψυχρού κλίματος, ο πληθυσμός αυτής της τεράστιας έκτασης δεν υπερβαίνει τις 750.000, δηλ. κάτι παραπάνω από τον πληθυσμό της Κρήτης).
Από το Νότο, ο Καναδάς χωρίζεται με τις ΗΠΑ, πάλι με μια ευθεία γραμμή 6.500 χλμ., που αρχίζει από το Βανκούβερ, στον Ειρηνικό Ωκεανό και φτάνει στις Mεγάλες Λίμνες. Βέβαια, όταν λέμε ευθεία, εννοούμε την ευθεία πάνω σε χάρτη με «μερκατορική προβολή», αφού η Γη έχει σχήμα σφαιρικό και μια τέτοια ευθεία πάνω στο χάρτη, στην πραγματικότητα είναι καμπύλη…
Ας αφήσουμε, όμως τις γεωμετρικές λεπτομέρειες και ας γυρίσουμε στα σύνορα των ΗΠΑ με τον Καναδά… Αυτές οι δύο χώρες έχουν μεταξύ τους το μεγαλύτερο μήκος συνόρων, στον κόσμο και το μεγαλύτερο μέρος των συνόρων τους είναι … μια ευθεία γραμμή!
Κατά σύμπτωση, καθεμιά απ’ αυτές έχει έκταση ίση με το διπλάσιο της έκτασης της Ελλάδας μας (132.000 τετ. χλμ.). Είναι ακόμα και άλλες 5 – 6 πολιτείες, με παρόμοιο μέγεθος, που έχουν σχεδόν παραλληλόγραμμο σχήμα (Utah, New Mexico, Kansas, North Dakota, South Dakota…).
Πού οφείλεται το ευθύγραμμο των συνόρων και η κανονικότητα του σχήματος πολλών πολιτειών των ΗΠΑ; Μάλλον στην έλλειψη … ιστορίας! Ο καθορισμός των ορίων των δυτικών –κυρίως- πολιτειών, ολοκληρώθηκε λίγο πριν, έως και κατά τη διάρκεια του εποικισμού τους.
Έτσι, το ζητούμενο για τους αποίκους δεν ήταν η έκταση ή το γεωμετρικό σχήμα της πολιτείας, αλλά η αναζήτηση μιας ευκαιρίας για μια καλύτερη ζωή (χρυσοθηρία, βόσκηση, γεωργία κ.ά.). Κατά συνέπεια, οι κρατικοί υπάλληλοι (τοπογράφοι) ήταν ελεύθεροι να ολοκληρώσουν ανενόχλητοι το έργο της ειδικότητάς τους.
Ευθεία γραμμή… μεγάλη ευκολία! Εσύ από ‘κει κι εγώ από δω! Ξεκάθαρα πράγματα. Ούτε μπερδέματα, ούτε αμφισβητήσεις. Και δεν έχει συμβεί ποτέ κανένα συνοριακό επεισόδιο μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ, παρά το μεγάλο μήκος κατά το οποίο εφάπτονται αυτές οι δύο μεγάλες χώρες.
Για τη μακρόχρονη συνοριακή ηρεμία ευθύνεται ο ψυχισμός των κατοίκων ή μήπως και ο ξεκάθαρος γεωγραφικός διαχωρισμός; Κυρίως το δεύτερο, γιατί στα βορειοανατολικά του Καναδά, βρίσκονται τα σύνορά του με τη Γροιλανδία· ανάμεσα στο νησί Ellesmere, με τις δαντελωτές ακτογραμμές του και της πάντα παγωμένης Γροιλανδίας.
Η μικρότερη απόσταση μεταξύ τους είναι 35 χλμ. κι έχει το όνομα Στενό του Nares, από το όνομα του Άγγλου αξιωματικού του ναυτικού, George Strong Nares. Σ’ αυτό το «στενό», υπάρχει το νησάκι Hans, που … διεκδικείται και από τη Γροιλανδία και από τον Καναδά.
Άσχετα ότι η αμφισβήτηση παραμένει σε θεωρητικό επίπεδο, όχι μόνο λόγω της ψυχολογίας και του πολιτιστικού επιπέδου των εμπλεκομένων, αλλά και διότι είναι μετρημένα τα πλοία που έχουν περάσει από το πάντα παγωμένο στενό του Nares.
Πριν το 1948, είχε καταγραφεί η διέλευση μόνο πέντε (5) πλοίων και στις μέρες μας είναι ζήτημα αν τον Αύγουστο περάσει κάποιο παγοθραυστικό… Άρα, όπου υπάρχει γεωγραφική … ανωμαλία, δαντελωτά περιγράμματα ακτών και νήσων, φαίνεται πως είναι φυσικό να δημιουργούνται αμφισβητήσεις, διεκδικήσεις και προστριβές…
Καλώς ή κακώς, ευτυχώς ή δυστυχώς, η γεωγραφική διαμόρφωση και οι ακτογραμμές μεταξύ των νησιών μας στο Αιγαίο και των Τουρκικών ακτών είναι τέτοια, που μόνο η μέθοδος της «μέσης γραμμής» θα μπορούσε να δώσει λύση.
Να φανταστεί κανείς, ότι η μικρότερη απόσταση μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας είναι 800 μέτρα. Βρίσκεται στη Σάμο, στο στενό της Μυκάλης (όπου και η γνωστή ναυμαχία με το Σαχτούρη), απόσταση που μπορεί κανείς να διασχίσει κολυμπώντας. Και, φυσικά, ανάμεσα στο πάμπολλα ελληνικά νησιά και τις Τουρκικές ακτές, υπάρχουν αποστάσεις εξίσου μικρές, που τελικά τα σύνορά μας συναγωνίζονται το δαντελωτό της ακτογραμμής.
Ως εκ τούτου, απαιτείται μεγάλη φαντασία, ειδικές τοπογραφικές γνώσεις και πάρα πολύ καλή θέληση και φιλική διάθεση, για να καθοριστούν τα σύνορα με τους εξ ανατολών γείτονές μας. Και τα τελευταία φιλικά αισθήματα, φαίνεται να τορπιλίζονται από τις καθημερινές προκλητικές δηλώσεις του Τούρκου προέδρου.
Θα ήταν, μάλιστα, ενδιαφέρον, να γίνει συγκριτική μελέτη μεταξύ των δηλώσεων, του θράσους και της συμπεριφοράς του Τούρκου προέδρου με εκείνη του Χίτλερ, κατά την περίοδο της ανόδου του στην εξουσία. Είναι βέβαιο, ότι στο λεκτικό σκέλος, ο δικτάτορας της γείτονός μας θα είχε τα πρωτεία, σε ό,τι αφορά την «ποιότητα» και τη θρασύτητα του λόγου.
Ίσως, όμως, αυτή η εκφορά του λόγου να είναι απαραίτητη για να επικοινωνήσει και να αρμόζει στο επίπεδο του λαού που απευθύνεται, που τον ψηφίζει και τον χειροκροτεί!