Ο θυμός προς τους γονείς είναι μια συνηθισμένη κατάσταση, καθώς είτε λιγότερο, είτε περισσότερο, τα παιδιά έχουν παράπονα από την ανατροφή τους. Ο «ιδανικός γονιός» είναι περισσότερο μια ιδεατή κατάσταση, παρά μια πραγματικότητα.
Άλλωστε, κάθε σχέση γονέα παιδιού είναι μοναδική και όλο και περισσότερο η επιστήμη της Ψυχολογίας αποδέχεται ότι δεν διαμορφώνεται μόνο από το γονιό, αλλά από τη δυναμική αλληλεπίδραση γονέα, παιδιού και περιβαλλοντικών συνθηκών.
Ο θυμός ενάντια στους γονείς, ο οποίος συντηρείται στην πάροδο του χρόνου, υποδηλώνει την ανάγκη να αποποιηθεί το άτομο την ευθύνη για τα προβλήματα του παρόντος, τις λανθασμένες επιλογές, τους συμβιβασμούς, τις αποτυχημένες σχέσεις.
Επίσης, αποκαλύπτει μια εγωιστική οπτική γωνία, μια δυσκολία να μπει στη θέση των γονιών και να κατανοήσει τις ανεπάρκειες και τα αδιέξοδα που εκείνοι είχαν να αντιμετωπίσουν.
Στην πραγματικότητα, οι αντιξοότητες της παιδικής ηλικίας δεν είναι αρκετές για να απαλλάξουν το άτομο από την ευθύνη της ενήλικης ζωής. Η λειτουργία τους πρέπει να είναι αντίστροφη, να το ωθήσουν να αναλάβει την ευθύνη της ζωής του.
Αν τα παιδικά του χρόνια δεν ήταν όπως ήθελε, αυτό δεν αποτελεί επαρκή λόγο για να μην αναλάβει την ευθύνη της ζωής του, τώρα. Όσα έγιναν κάποτε ίσως δεν αποτελούν πραγματικό εμπόδιο, αλλά γίνονται μια δικαιολογία για αδράνεια.
Επειδή κάποιος έχει ζήσει τις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής του, όπως όρισαν οι γονείς του, δε σημαίνει ότι θα πρέπει να σπαταλήσει την υπόλοιπη ζωή του κατηγορώντας τους και συντηρώντας τις δυσλειτουργικές συμπεριφορές που διαμόρφωσαν οι δυσκολίες της παιδικής ηλικίας.
Οι ενήλικες χρειάζεται να εγκαταλείψουν τον παιδικό τους ρόλο και να συνειδητοποιήσουν ότι η ηλικία κατά την οποία οι γονείς ήταν υπεύθυνοι για αυτούς, έχει παρέλθει. Όταν ήταν οκτώ ετών δεν μπορούσαν να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη ζωή τους, τώρα όμως μπορούν.
Για να εγκαταλείψει κάποιος την ενοχοποίηση των γονιών, χρειάζεται τόλμη. Ως άλλος Ηρακλής, χρειάζεται να αποφασίσει να πορευτεί στο δύσκολο δρόμο, το δρόμο της δύναμης.
Όταν αποδεχτεί ότι η ευθύνη είναι δική του, σημαίνει ότι αναγνωρίζει πως έχει τη δύναμη να επιφέρει αλλαγές, ενώ αντίθετα, όσο ισχυρίζεται ότι οι άλλοι φταίνε, αναλαμβάνει τον παθητικό ρόλο του ανθρώπου που νιώθει ανίσχυρος να κατευθύνει τη ζωή του.
Το πρώτο βήμα, είναι να αφήσει κάποιος το φορτίο του θυμού και να δώσει τη θέση του στην κατανόηση και τη συμπόνοια, που αποτελούν την πόρτα για την αλλαγή. Να συναισθανθεί τα προβλήματα και τις ανάγκες που είχαν οι γονείς του, στην πορεία της ζωής τους.
Υπάρχουν γονείς που δεν έμαθαν ποτέ να αγαπούν και να σέβονται τον εαυτό τους και αυτό τους δυσκολεύει να βρουν τον τρόπο να δώσουν αγάπη στα παιδιά τους. Μπορεί κι εκείνοι να πέρασαν δύσκολα παιδικά χρόνια και να πάλευαν με τους δικούς τους δαίμονες.
Άλλωστε, το έργο της ανατροφής είναι μια ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία στην οποία κάθε γονιός μπαίνει χωρίς ιδιαίτερα εφόδια, χωρίς ειδική εκπαίδευση και κουβαλώντας τις αδυναμίες της προσωπικότητας του, τα καθημερινά προβλήματα, τις δυσκολίες στη σχέση με τον άλλο γονιό.
Τα παραπάνω δε σημαίνουν ότι υποβαθμίζουμε τη δυναμική της επίδρασης που έχει η ανατροφή στην ψυχοσύνθεση και την προσωπικότητα ενός ενήλικα. Αντίθετα, σημαίνει ότι αναγνωρίζοντας αυτή την επίδραση, αναλαμβάνουμε την ευθύνη να επαναπροσδιορίσουμε την πορεία της ζωής μας, δίνοντας της τη μοναδικότητα που μπορούμε να διακρίνουμε μέσα μας, και αναδεικνύοντας τον πραγματικό μας εαυτό, επιτρέποντας στην αληθινή μας φύση να αποδειχτεί πιο ισχυρή από τα τραύματα.
* Η Γιάννα Χουρδάκη είναι ψυχολόγος