Κάπου τριακόσιες σελίδες σε μια καλαίσθητη έκδοση που εκδόθηκε πριν λίγους μήνες, αποτελούν το σύνολο των ποιημάτων του φιλόλογου καθηγητή Δημήτρη Περοδασκαλάκη, για το χρονικό διάστημα από το 2005 έως το 2018, στην οποία δόθηκε ο τίτλος «Πώς πιάνεται κανείς απ’ τους καθρέφτες;
Ποιήματα 2005-2018» (Εκδόσεις Κουκκίδα), ο οποίος προφανώς υπαινίσσεται πολλά. Ποιήματα τα οποία εκδόθηκαν από άλλους εκδοτικούς οίκους, παλιότερα, σε πέντε ποιητικές συλλογές, κάτω από τους τίτλους «Μες το λευκό και μες στο μαύρο» (2005), «Με τον ξένο» (2008), «Επί γαν Μέλαιναν» (2012), «Παιγνίδι ανοιχτό» (2015), και «Η σφίγγα έστειλε email» (2018), αφήνοντας εκτός της συγκεντρωτικής ετούτης έκδοσης την συλλογή «Γραφή εκτός κήπου» (2022), που εκδόθηκε από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.
Περιδιαβαίνοντας στις σελίδες ετούτης της έκδοσης, έχουμε μπροστά μας το μεγαλύτερο μέρος της ποιητικής πορείας του φιλόλογου και ποιητή Δημήτρη Περοδασκαλάκη (γεν. Καστέλλι Φουρνής Λασιθίου, 1965).
Από το πρώτο ήδη ποίημα της πρώτης συλλογής «Η γραφή και η αλήθεια», ο ποιητής μάς αναγγέλλει με επίσημο χαρακτήρα, «…απόψε ο αέρας δεν φυσά… Τώρα μπορείς ν’ ακούσεις / τον τρόπο που χτενίζονται οι μηλιές / πως διηγείται ο αδελφός σου τ’ όνειρό του / πως το σκυλί το σούρουπο γαβγίζει τ’ όνομά σου / Άκου! / Μη θέλεις όλα να τα γράφεις / δεν κατοικεί η αλήθεια στη γραφή»!
Τη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή του χαρακτηρίζουν η ταπεινότητα, η συστολή και η σεμνότητα, αφού δεν ξεχνά να μας δηλώνει, «Μην το ξεχνάς / Στ’ αλώνι με τα στάχυα κι ο δικός σου κόκκος / έκθετος στα πετεινά και στους ανέμους», δείχνοντας παράλληλα και την ευπάθεια και ευθραυστότητα των βιολογικών όντων, χρησιμοποιώντας μάλιστα και ιατρικούς όρους και φράσεις όπως, «αλλεργικός στην άνοιξη» και « …είμαι υπόθεση λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων», ή ακόμα «Ξέρει να πέφτει η βροχή / ποτέ της δεν φοβήθηκε την πτώση. / Μόνο οι άνθρωποι φοβούνται τελικά».
Προχωρώντας η ποίησή του, αναλογίζεται για το περιεχόμενο και την συνεκτικότητά της, «Στον τρόμο της λευκής σελίδας / σέρνεται / αργά αργά η γραφή μου… Πιο επιδέξια γράφουν τα σαλιγκάρια… Εκεί στη βέβαιη απουσία της / όσο μπορώ τη γράφω τη ζωή μου».
Στο «Γρήγορο φως», προβληματίζεται για «… των ανθρώπων τις ζωές / Κόκκοι από φως αλατισμένοι / σε τούτον τον γκρεμό / για τ’ ανοιχτό το στόμα της αβύσσου». Και καταλήγει «Έτσι δεν ήταν πάντα η ζωή / γρήγορο φως που μπαίνει στο σκοτάδι;».
Κάνει ευθεία αναφορά στην Αφγανή ποιήτρια Νάντια Ανζουμάν, η οποία ερωτοτροπούσε με την ποίηση, κι έτσι ήρθε αντιμέτωπη με βαθιά ριζωμένες κοινωνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις της χώρας της, με αποτέλεσμα την άδικη απώλεια της ζωής της με αχαρακτήριστο τρόπο, με μνημεία που παραπέμπουν στο Ολοκαύτωμα, σε τελευταίους στίχους ποιητών, σε σκόρπια μήκη και πλάτη.
Ξεχωριστό και μεγάλο μέρος της έκδοσης καταλαμβάνουν ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται στο τόπο της κατοικίας του, τα οποία τον σημάδεψαν ανεξίτηλα, καθώς και στίχοι με περιεχόμενο που παραπέμπει στον Χάνδακα, το Ηράκλειο της Κρήτης, όπως τη γνωστή σφαγή της 25ης Αυγούστου 1898 στην πόλη.
Κι ακόμα, τοποθεσίες, πάρκινγκ, ανθρώπινες φιγούρες και δραστηριότητες, καταστήματα και πινακίδες, δρόμοι και πλατείες, οι γνωστές πύλες των τειχών του Μεγάλου Κάστρου, όλα υφαίνονται ανάμεσα στους στίχους των ποιημάτων που βρίσκονται κάτω από την ενότητα «Στον Χάνδακα εκτάκτως», κάποιες φορές με ξεχωριστή ειρωνεία:
«… Σε μια πλατεία που ‘χει τ’ όνομά του
η προτομή του Σφακιανού Δασκαλογιάννη.
Δυο δάφνες ραίνουνε το μέτωπό του
και μια επιγραφή για το αληθές του λόγου:
Εκδαρείς ζων εν Ηρακλείω την 17η Ιουνίου 1771
Απέναντι ακριβώς στην προτομή
στη λεωφόρο που τη λεν’ Δικαιοσύνης:
Κέντρο αδυνατίσματος
αισθητικής και αποτρίχωσης έως ρίζας…
Έχει οπωσδήποτε αλλάξει η τεχνική
ωστόσο η ιστορία παραμένει
το πιο διάσημο του κόσμου body line».
Στο «Πρότυπο εργαστήριο», ο σαρκασμός φαίνεται περισσότερο έντονος, όταν κάνοντας αναφορά σε ένα γνωστό κοιμητήριο της πόλης, σχολιάζει ένα εργαστήριο ορθοπεδικής:
«Στο τέρμα της οδού Δημοκρατίας / και όπως συνεχίζει η Κνωσσού / είναι το κοιμητήριο της πόλης. / Δίπλα ακριβώς / σε τούτον τον ξενώνα των σωμάτων / διώροφο με πινακίδα αστραφτερή: / Πρότυπο εργαστήριο ορθοπαιδικής / πελματογραφήματα, διορθώσεις / στήλης σπονδυλικής / Χρυσές δουλειές / η ζήτηση μεγάλη και η σκέψη ευφυής / τούτο το εργαστήρι να στηθεί / εκεί όπου όρθιος δεν στέκεται κανείς»!
Τα πάτρια εδάφη και τα γενέθλια χώματα του νομού Λασιθίου, σκιαγραφούνται με έκδηλη ποιητική νοσταλγία και αναδρομικές παραπομπές από την Δημήτρη Περοδασκαλάκη, κυρίως στο «Παιγνίδι ανοιχτό».
Σ’ ένα ολιγόστιχο ποίημα ανακοινώνει και ταυτόχρονα εξομολογείται με περισσή νοσταλγία, «Άκου λοιπόν μικρό παιδί / που με κοιτάς αμίλητο στα μάτια / Φέρνω μπροστά σου όλα αυτά / τα χρόνια που σου λείπω / Βρήκα το θάρρος σήμερα / Σάββατο των ψυχών / να απιθώσω τούτο το πανέρι».
Αλλά φυσικά οι αναφορές και οι όποιες παραπομπές σε αλλότρια μέρη και υποθέσεις, εμπλέκονται σταθερά με τον βιωματικό χρόνο του ποιητή, τη μνήμη, την ανθρώπινη συμπεριφορά, το πεπερασμένο της ανθρώπινης ύπαρξης απανταχού του πλανήτη, παρά την εκπεφρασμένη του αισιοδοξία με το πέρασμα του ανίκανου χρόνου.
Ίσως, κλείνοντας αυτό το μικρό σημείωμα, να πούμε ότι η σειρά των ποιημάτων που σχετίζονται με τον κατακερματισμένο καθρέφτη, να αποτελούν και το καταστάλαγμα και το απαύγασμα όλης της συλλογής του ποιητή.
«Αλλά πώς πιάνεται κανείς απ’ τους καθρέφτες;», επαναλαμβάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα, συμπυκνώνοντας προηγηθείσες παιδικές εμπειρίες και μεγαλύτερα βιώματα!
Ο Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης είναι τέως διευθυντής Χειρουργικής και συγγραφέας