Σταθμό στη Χριστιανική Εκκλησία αποτελεί η Ημέρα Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού.
Ημέρα κατά την οποία ο Σταυρός του Κυρίου παραδόθηκε από την μητέρα τού Αγίου Κωνσταντίου, Ελένη, στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335, ημερομηνία κατά την οποία τιμούμε την ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ.
Και λέμε «ΥΨΩΣΗ» γιατί ο Πατριάρχης Μακάριος, μη μπορώντας να ικανοποιήσει την γενική απαίτηση των Χριστιανών της εποχής Του, να ίδουν και να προσκυνήσουν Αυτόν, είπε να κατασκευαστεί ένας ΥΨΗΛΟΣ Άμβωνας στην εκκλησία, της Αναστάσεως ώστε να είναι ορατός «Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ», επί του οποίου (τοποθέτησε) ΥΨΩΣΕ Αυτόν (ΥΨΩΣΗ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ) και έτσι όλοι γενικώς οι Χριστιανοί μπορούσαν να ίδουν και να μεταβούν για να προσκυνήσουν την ΥΨΩΣΗ του Σταυρού.
Επίσης ονομάζομε τον Σταυρό «ΤΙΜΙΟ». Το επίθετο «τίμιος» φανερώνει τον ιερό, τον θείο, τον αφιερωμένο στον θεό.
Ο Σταυρός, πριν τη μεγάλη σταυρική θυσία του Χριστού, ήταν φονικό όργανο εκτέλεσης κακούργων. Όποιος πέθαινε δια της σταυρώσεως χαρακτηρίζονταν καταραμένος και βλαβερός, «επικατάρατος» ,όπως αναγράφεται σε αποστολικό ανάγνωσμα.
Ήταν δε ο σταυρός ένα επίμηκες ξύλο εγκάρσια τεμνόμενο με άλλο ξύλο και επί ορθίου αυτού, έδεναν δεξιά και αριστερά, αντίστοιχα, τα χέρια του καταδικασθέντα δια σταυρώσεως έως εκπνεύσεως!
Καταδικασθείς ο Ιησούς Χριστός από του Ρωμαίους εις Σταυρικόν θάνατον ως κακούργος πάνω στο εγκάρσιο αυτό ξύλο, το ξύλο από μέσο θανατώσεως του ΧΡΙΣΤΟΥ, μεταβλήθηκε σε ακένωτη πηγή ζωής, από αποκρουστικό και απαίσιο όργανο των δημίων, έγινε φωτεινό σύμβολο και από ξύλο πόνου και ωδινών, κατέστη ιερό, θείο και αφιερωμένο στον Θεό. Γι αυτό το ξύλο του Σταυρού ονομάστηκε Ιερό και ζωοποιό, αφού με την σταύρωση επί ξύλου ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ζωοποιήθηκε εκ νεκρών ο Κύριος Γιατί χωρίς την ΣΤΑΥΡΩΣΗ δεν νοείται ΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Ή ευχή δε, που οι πλείστοι δίδουμε την ημέρα της εορτής, είναι «Βοήθειά μας ο Τίμιος Σταυρός». Να έχουμε δηλαδή την βοήθεια του Θεού, τη μεσολαβήσει του ιερού τιμίου Σταυρού εις τον οποίον άφησε την τελευταία του πνοή ο ΥΙΟΣ ΑΥΤΟΥ.
Πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα η σχέση ενός από τα δημοφιλέστερα και πιο αγαπημένα αρωματικά φυτά: ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ με την Εύρεση του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα.
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ, του οποίου η έντονη πικάντικη, γλυκιά, μυρωδιά στην γεύση και στην όσφρηση, με τη συνοδεία του Αγίου Κυριακού οδήγησαν την Αγία Ελένη, μετά από πάρα πολλές δυσκολίες και δυσχέρειες, στην τοποθεσία όπου υπήρχαν οι Άγιοι Τόποι, όπου έζησε, μαρτύρησε, σταυρώθηκε, τάφηκε και αναστήθηκε ο Χριστός, και τους οποίους από έχθρα και κακία οι Εβραίοι, είχαν σκεπάσει και αποκρύψει ολότελα, αλλά ολόγυρα είχε φυτρώσει «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΜΥΡΩΔΙΚΩΝ =ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ», με πολύ έντονη μυρωδιά και ό οποίος πρόδιδε τον τόπο, στον οποίον έζησε, μαρτύρησε, σταυρώθηκε, τάφηκε και αναστήθηκε «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ».
Επίσης αποτελεί μια από τις ακίνητες Δεσποτικές γιορτές της Εκκλησίας μας, οι οποίες είναι: Τα Χριστούγεννα, η Περιτομή του Ιησού, τα Θεοφάνια, η Υπαπαντή, η Μεταμόρφωση και η εορτή του Τιμίου Σταυρού.
Η πίστη των χριστιανών διατηρείται και διασώζεται διαχρονικά δια μέσου των αιώνων, με τις διάφορες παραδόσεις και τα διάφορα έθιμα που κατά χρονικά διαστήματα πραγματοποιούνται και παραμένουν προς ανάμνηση για το σημαντικό ρόλο που έπαιξαν στη ζωή των προγόνων μας
Έτσι και στην εορτή Της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού μοιράζονται κλαδιά βασιλικού και στολίζονται οι εικόνες, που αναπαριστούν το ιερό αυτό γεγονός της Χριστιανοσύνης, με πληθώρα από κλαδιά διαφόρων τύπων Βασιλικού.
Ποτέ δεν θα πρέπει να συγκαλυφθούν και να αγνοηθούν οι παραδόσεις μας, τα ήθη και τα έθιμά μας, αναβιώνοντας αυτά δείχνουμε πάντα το σημαντικό ρόλο που έπαιξαν στην ζωή των ανθρώπων από καταβολής κόσμου.
Κάθε εορτή της Χριστιανικής θρησκείας και κάθε θρησκείας ας βοηθήσει στη διαμόρφωση των κάθε είδους πολιτισμών και ας επηρεάσει τις διεθνείς σχέσεις και τις παγκόσμιες εξελίξεις ,καθώς και στην προαγωγή της ψυχικής μας ποιότητας.