Διαβάζοντας την Τρίτη 22/6/21 το κείμενο του αγαπητού μου αξιόλογου συγγραφέα Γεωργίου Καλογεράκη που αφορά τον Γερμανό Στρατηγό Μπρόγερ, η μνήμη με έφερε 75 χρόνια πίσω στη δίκη των Στρατηγών Μύλλερ και Μπρόγερ την οποία ευτυχώς τότε παρακολούθησα ως φοιτητής από την πρώτη μέρα της έναρξης της απολογίας και των δύο Στρατηγών.
Πρώτος απολογήθηκε ο Μύλλερ. Ψηλός, αγέρωχος και οι μπότες του να λαμποκοπούν όπως τον ήξερα, μιας που το Στρατηγείο του ήταν διαγωνίως απέναντι από το σπίτι της γιαγιάς μου. Αρχίζει την απολογία του λέγοντας «Κύριε Πρόεδρε, αν και εκ των προτέρων είναι γνωστή η απόφασή σας, διότι είθισται οι ηττημένοι να έχουν πάντα το άδικο, εν τούτοις θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ εν συντομία στην Στρατιωτική μου διαδρομή».
Αναφέρθηκε λεπτομερώς στις καταλήψεις των Κρατών της Ανατολικής Ευρώπης και μετά την κατάληψη της Κριμαίας, αποφάσισε να αναπαυθεί η μεραρχία του στην Κρήτη. «Πήγα με τις καλύτερες προθέσεις. Όμως από τις πρώτες μέρες παρουσιάστηκαν σειρά μικρών σαμποτάζ, που με τον χρόνο αυξανόταν. Συναινετικές ανακοινώσεις μου η μια κατόπιν της άλλης δεν έφερναν κανένα αποτέλεσμα αλλά αντιθέτως είχα και δολοφονίες στρατιωτών μου. Δεν είχα άλλη λύση παρά να πάρω αυστηρότερα μέτρα». Πρόεδρος: «ποιος έκανε τα σαμποτάζ;»
Μύλλερ: “οι αντάρτες”.
Πρόεδρος «πόσοι ήταν οι Αντάρτες;»
200-300 κύριε Πρόεδρε.
Και εσείς ένας Στρατηγός που κατέλαβε όλη την Ευρώπη δεν μπορούσατε να εξοντώσετε 200 αντάρτες, αλλά έπρεπε να στείλετε στο απόσπασμα τόσες χιλιάδες αθώους ανθρώπους;
Δεν είναι το ίδιο Κύριε Πρόεδρε, σε ένα τακτικό πόλεμο ο εχθρός είναι μπροστά σου και τα νώτα είναι καλυμμένα, ενώ στον αντάρτικο πόλεμο, ο εχθρός είναι μπροστά πίσω δεξιά κι αριστερά και με ακαθόριστα χρονικά όρια που καθιστούν δύσκολη την εξόντωση του.
Η κατάθεση του κράτησε επί πολύ. Στη συνέχεια απολογήθηκε ο Μπρόγερ, ο οποίος είπε ότι κατά την μακρά του διαμονή ως Διοικητής Φρουρίου Κρήτης προσπάθησε με πολλή δυσκολία ως Γερμανός να μπει στην ψυχή του Κρητικού λαού. Σύντομα όμως ανακάλυψε ότι πρόκειται περί ενός λαού με αρκετές αρετές αλλά και ελαττώματα που με την πάροδο του χρόνου που η επαφή του ήταν συχνότερη, οι αρετές του λαού αυτού ήταν πολύ περισσότερες, παρά που πολλές φορές ξένες δυνάμεις χαλούσαν προσωρινά την εικόνα.
«Κύριε Πρόεδρε από όλους τους μάρτυρες κατηγορίας, ουδείς είπε ότι είδε μια μου διαταγή που να λέει εκτελέσετε ,άλλωστε δεν ήταν στα καθήκοντα μου, αλλά κατέθεσαν ότι είχαν ακούσει από διαδόσεις». Ο Βίσμαρκ έλεγε ότι τα ψέματα λέγονται από αυτούς που λένε ότι άκουσαν ή διαδόθηκαν ή αν θυμάμαι καλά και τους Πολιτικούς στην προεκλογική τους περίοδο. Στην συνέχεια προσπάθησε να αποδείξει ότι ποτέ δεν έβγαλε διαταγή για εκτελέσεις και ότι οι σχέσεις του στο τέλος ήταν πολύ φιλικές με τον Κρητικό λαό.
Προσωπικά ο Μπρόγερ μου ήταν σχεδόν άγνωστος και έτσι δεν έμεινα μέχρι τέλους στην απολογία του. Και οι δύο καταδικάστηκαν ως είναι γνωστό εις θάνατον. Γεννάται όμως το ερώτημα, ειδικά σε μένα, πώς στο κείμενο του κυρίου Καλογεράκη ο Μπρόγερ εμφανίζεται ως μοναδικός Στρατηγός που διέταξε όλες τις εκτελέσεις που έγιναν στην κατοχή, κάτι που όπως είδαμε με πείσμα αρνείται στην απολογία του, εν αντιθέσει με τον Μύλλερ που θεωρούσε τις εκτελέσεις ως μόνο τρόπο να φέρει την ησυχία.
Ο Ιστορικός Γιάννης Μουρέλλος αναφέρει ότι ο Μύλλερ από το Στρατηγείο του διέτασσε «εκτελέστε, εκτελέστε». Στο κείμενο επίσης του κυρίου Καλογεράκη αναφέρεται ότι ο Μπρόγερ έφυγε τον Ιούνιο του 1944 και τον αντικατέστησε ο Μύλλερ. Μα η απαγωγή του Κράιπε που αντικατέστησε τον Μύλλερ έγινε τον Απρίλιο του 1944. Πώς γίνεται αυτό αφού ο Μύλλερ είχε ήδη αναχωρήσει;
* Ο Νίκος Κολομβοτσάκης είναι συν/χος οδοντίατρος