Ζούμε σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία, που ανορθώνονται εθνικοί περιοριστικοί προστατευτισμοί, που επιδιώκουν για 1η φορά την επιστροφή σε ξεπερασμένες αλλά ριζωμένες αντιλήψεις εθνοκεντρικών έως εθνικιστικών αντιλήψεων και μηχανισμών, που τα τραγικά τους αποτελέσματα τα βίωσαν κατά τρόπο τραγικό οι κοινωνίες κατά την διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα. Οι εξελίξεις που έχουν αναπτυχθεί στην Μέση Ανατολή, με την οριοθετημένη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ και την εμπλοκή των ΗΠΑ, όταν είναι ενεργό το στρατιωτικό μέτωπο του Ισραήλ με την Χαμάς κυρίως στην πολύπαθη Λωρίδα της Γάζας, προσδιορίζουν τους πολυπληθείς κινδύνους εντός του γεωπολιτικού περιβάλλοντος.
Τόσο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, όσο και οι συγκρούσεις στην Μέση Ανατολή, αποδυναμώνουν το Διεθνές Δίκαιο, ενώ καθίσταται σαφές ότι σε αυτή την χρονική περίοδο, προβάλλει πιο επιτακτική από ποτέ η χρησιμότητα του διπλωματικού πλαισίου. Σε αυτό το γεωπολιτικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από μια ευρύτερη και παρατεταμένη αστάθεια, εκ των πραγμάτων υπάρχουν δυσμενή αποτελέσματα. Και αυτά είναι πιο εμφανή στο οικονομικό περιβάλλον, στις πολιτικές ενέργειες. Η ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, προκάλεσε μια εκρηκτική άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου, που με την σειρά του έφερε αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας.
Στην ζώνη της Μέσης Ανατολής, μετά την τρομοκρατική επίθεση της ισλαμιστικής παλαιστινιακής Χαμάς σε ισραηλινά εδάφη, ακολούθησαν οι πολεμικές συγκρούσεις με την στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ στην Λωρίδα της Γάζας σε πρώτη φάση, με την εμπλοκή της εξτρεμιστικής Χεζμπολάχ από τον Λίβανο. Οι αντιπαραθέσεις διευρύνθηκαν με το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, όπως αυτές οριοθετήθηκαν μέσα από συγκρούσεις που εξελίχθηκαν σε δυο περιόδους, θέτοντας νέα δεδομένα για την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα.
Οι γεωπολιτικές αναφορές συνεχίζουν να καθορίζονται από όσα έχουν προέλθει από το τρομοκρατικό χτύπημα του Οκτωβρίου του 2023, τις πολεμικές αντιπαραθέσεις του Ισραήλ με την Χαμάς και την Χεζμπολάχ, αλλά και με το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης. Ένα καθεστώς που εκτός από τις εμφανείς κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές, οικονομικές αναφορές που βρίσκονται σε απόλυτη διάσταση με τις δυτικές, δημοκρατικές αξίες, συμπεριφέρεται το ίδιο όπως και άλλα απολυταρχικά καθεστώτα που δρουν ως δορυφόροι του, με σκληρά και καταπιεστικά μέτρα για τις ίδιες τις κοινωνίες τους, κυρίως ως προς τις γυναίκες.
Μεγάλες ή μικρές τρομοκρατικές ομάδες με κυριότερες εξ αυτών τις ακραίες ριζοσπαστικές Χαμάς και Χεζμπολάχ, υποστηρίζονται από το ανελεύθερο καθεστώς του Ιράν, έχοντας υπό την ομπρέλα στήριξης του άλλα καθεστώτα όπως των Χούθι στην Υεμένη, δημιουργώντας ευρύτερες απειλές για την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Απέναντι στην ριζοσπαστικοποίηση των θεοκρατικών αντιλήψεων της Τεχεράνης, βρίσκονται οι Συμφωνίες του Αβραάμ, που έχουν στην προμετωπίδα τους την ενίσχυση των συνεργατικών πλαισίων μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και αραβικών χωρών όπως η Σαουδική Αραβία.
Και οι κοινωνίες χωρών όπως το θεοκρατικό Ιράν, επιζητούν την κατάρρευση των καθεστώτων όπου κυριαρχούν η ανελευθερία, ο σκοταδισμός, η καταπίεση. Το Ιράν επι 36 χρόνια, με την απόλυτη κυριαρχία του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ και των Φρουρών της Επανάστασης, καθορίζεται ως ένα στυγνό καθεστώς που καταπιέζει και τρομοκρατεί κάθε αντίθετη φωνή.
Ο γεωγραφικός χώρος της Μέσης Ανατολής γίνεται ξανά θέατρο εντάσεων, συγκρούσεων, στρατιωτικών επιχειρήσεων. Από τη μια πλευρά οι εξτρεμιστικές οργανώσεις της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, υπό την επιστασία του Ιρανικού καθεστώτος, διαμορφώνουν την εκπροσώπηση ενός άξονα που από την βάση του τοποθετείται εχθρικά προς τον δυτικό δημοκρατικό κόσμο, το πολιτιστικό του υπόβαθρο. Η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά ισραηλινών εδαφών, οι απαγωγές πολιτών, οι βιαιότητες, η εμπλοκή της Χεζμπολάχ από τον Λίβανο αλλά και μικρότερων εξτρεμιστικών ομάδων, με την κάλυψη της Τεχεράνης, δημιούργησε νέες συνθήκες ως προς την οριοθέτηση των πλαισίων ασφαλείας του κράτους του Ισραήλ. Η συνέχεια όμως, με την επέκταση των συγκρούσεων στον Λίβανο, την αντιπαράθεση με το Ιράν, εμφάνισε νέες γεωστρατηγικές προκλήσεις.
Η πιο σημαντική από αυτές, τα πλήγματα εναντίον στρατιωτικών και διοικητικών κέντρων του Ιράν, σε δεύτερο χρόνο οι συνδυασμένες επιθέσεις από Ισραήλ και ΗΠΑ κατά των πυρηνικών υποδομών του. Επιλογή με ξεκάθαρα διττή οπτική, αφενός να πλήξει εγκαταστάσεις απειλή για την ασφάλεια και την σταθερότητα όλης της περιοχής. Επιλογή όμως και με πρόσημο αυτοάμυνας, δείχνοντας αποφασιστικότητα στο να πλήξει την διασύνδεση του Ιράν με τις τρομοκρατικές οργανώσεις που δρουν στην Μέση Ανατολή και στον Περσικό Κόλπο, οργανώσεις που λειτουργούν αποσταθεροποιητικά πλήγματα κατά της παγκόσμιας οικονομίας.
Διαφαίνεται ότι η αμερικανική στρατηγική επιδιώκει να εμβαθύνει τις θετικές εξελίξεις που διαμορφώθηκαν μέσα από τις Συμφωνίες του Αβραάμ, την ενίσχυση των πρωτοβουλιών συνεργασίας μεταξύ του Ισραήλ και των Αραβικών χωρών που επιζητούν την σταθερότητα και την οικονομική και κοινωνική πρόοδο. Το ζητούμενο για την περιοχή της Μέσης Ανατολής, είναι η ύπαρξη ευημερίας, προοπτικών που θα ενδυναμώνουν την Δημοκρατία και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, μέσα από νέες ηγεσίες που θα αποδυναμώσουν και θα εξαλείψουν την θεοκρατική ριζοσπαστικοποίηση, επιδιώκοντας την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Και εν τέλει μια καθολική ειρήνευση.
* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης, είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ και τον ιστότοπο patris.gr