– Ο ι αρχηγοί κρατών, έλεγε ο Κοσμάς στο καφενείο, πρέπει να καταλάβουν ότι, για να έχουμε ειρήνη στον κόσμο, όποιο κομμάτι θάλασσας και γης κατέχει ο κάθε λαός σήμερα ως δική του επικράτεια, αυτό είναι πια δικό του, είναι το κράτος του. Αν προσπαθήσουμε να αρπάξουμε εμείς κάτι από τα δικά σου ή εσείς κάτι από τα δικά μας, θα έχουμε πόλεμο. Και ο πόλεμος δεν συμφέρει τους λαούς. Οι αρχηγοί κρατών, με τις φιλοδοξίες τους, κηρύττουν τους πολέμους.
Και οι λαοί τους τότε υποφέρουν. Βέβαια με την μεγάλη ευκολία κινήσεως σε μακρινές αποστάσεις των ατόμων στην εποχή μας , βρίσκεις σε κάθε επικράτεια και πολίτες ξένους, που μιλούν άλλη γλώσσα ή έχουν άλλη θρησκεία από ό,τι επικρατεί στο κράτος, στο οποίο αυτοί έχουν εγκατασταθεί με σκοπό να βρουν δουλειά ή για να αποφύγουν κινδύνους. Και αρχικώς φαίνονται αταίριαστοι. Διότι εκτός από το εθνικό αίσθημα – κάτι βασικό αλλά κρυφό – η γλώσσα και η θρησκεία – που δεν κρύβονται – είναι επίσης από τα βασικότερα χαρακτηριστικά του λαού ενός έθνους.
Είναι βέβαια και το χρώμα του δέρματος… Τέτοιες μειονότητες ασφαλώς, αν δεν υπάρχει παράλογος φανατισμός, με τον καιρό αφομοιώνονται. Και δεν πρέπει να γίνονται αιτία διεκδικήσεων από τα κράτη προελεύσεώς τους. Αυτά ο Ερντογάν δεν τα έχει καταλάβει. Και απειλεί με πολέμους αρπακτικούς. Και φέρνει αναστατώσεις, φτώχεια και δυστυχία στον λαό του. Και στους γείτονές του.
– Για να έχουμε ειρήνη στον κόσμο, επενέβη ο Ισίδωρος, παλιός εκπαιδευτικός, εκτός από αυτήν την φιλοσοφία που χρειάζεται να έχουν στον νου τους οι αρχηγοί κρατών, πρέπει να προσέξουμε και τι διδάσκουμε τα παιδιά μας στο σχολείο. Ιδίως πρέπει να προσέξουμε το μάθημα της ιστορίας.
Δεν είναι σωστό με την διδασκαλία της ιστορίας να εμφυτεύουμε στις ψυχές των πολιτών, από την μικρή τους ηλικία, μίσος από παλιές έχθρες εναντίον των γειτόνων τους. Η έκθεση των γεγονότων και των πολέμων στην ιστορία πρέπει να γίνεται με πνεύμα κατανοήσεως των λαθών που έκαναν παλιά οι λαοί, τα οποία λάθη κατέληξαν σε πολέμους και δυστυχίες.
– Επίσης πρέπει να αλλάξουμε, πρόσθεσε ο Προκόπης, και τον τρόπο με τον οποίο διδάσκονται οι θρησκείες στα σχολεία. Να απαγορεύεται να φανατίζονται οι οπαδοί της μιας θρησκείας εναντίον των οπαδών των άλλων θρησκειών. Να προσέχουμε και να τονίζουμε περισσότερο την αγάπη προς τον συνάνθρωπο – που διδάσκεται ως βασική αρχή ανεξαιρέτως από όλες τις θρησκείες του κόσμου – παρά το μίσος προς τον αλλόθρησκο… Γενικώς στα σχολεία πρέπει να διδάσκουμε αγάπη των λαών μεταξύ τους. Όχι μίσος. Και αυτό βέβαια πρέπει να το κάνουν όλοι. Όχι ο ένας να το εφαρμόζει και ο άλλος όχι.
Άκουγα και άλλα και θαύμαζα. Σαν να βρισκόμουν στην αρχαία Αγορά, στην Πνύκα της αρχαίας Αθήνας, και άκουγα να μιλούν αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι.