Η ξαφνική απουσία της Σελήνης θα είχε καταστροφικές συνέπειες που θα είχαν μη αναστρέψιμη επίδραση στη ζωή στη Γη. Αυτό θα σήμαινε πιο σκοτεινές νύχτες, θα μας έκανε να αποχαιρετήσουμε τις εκλείψεις για πάντα, θα προκαλούσε μείωση περίπου κατά το ένα τρίτο της θαλάσσιας παλίρροιας της Γης, μια πιο έντονη ταλάντευση του άξονα περιστροφής της Γης (με συνέπειες για τη θέση των πόλων και τη διάρκεια των εποχών) και επίδραση στη διάρκεια της ημέρας της Γης.
Όλες αυτές οι επιπτώσεις θα επηρέαζαν σε μεγάλο βαθμό το κλίμα, οδηγώντας σε ακραία γεγονότα, όπως παγετώνες και μαζικές εξαφανίσεις ζωικών και φυτικών ειδών.
Η απουσία της Σελήνης θα προκαλούσε μια διακύμανση στις θαλάσσιες παλίρροιες της Γης: θα μειωνόταν στο ένα τρίτο των σημερινών επιπέδων τους, αλλά δεν θα εξαφανίζονταν εντελώς αφού ο Ήλιος ασκεί επίσης παλιρροϊκές δυνάμεις στη Γη. Εάν δεν υπήρχε η Σελήνη, η παλιρροιακή διόγκωση της Γης στον ισημερινό, εξ αιτίας της οποίας οι πόλοι έχουν λιγότερο νερό από ό,τι στον ισημερινό, θα εξαφανιζόταν, επηρεάζοντας τα παγκόσμια επίπεδα της θάλασσας.
Η μειωμένη δράση των παλιρροιών θα επηρέαζε επίσης το παγκόσμιο κλίμα, καθώς βοηθούν στη σταθεροποίησή του μέσω των μεγάλων ωκεάνιων ρευμάτων που μεταφέρουν θερμότητα από τον ισημερινό της Γης στους πόλους. Με την αποδυνάμωση των ωκεάνιων ρευμάτων, θα είχαμε πιο ακραίες θερμοκρασίες στη Γη και την κατάρρευση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων που βασίζονται στις επιπτώσεις της παλίρροιας για την επιβίωσή τους.
Ακόμη και τα χερσαία ζώα θα επηρεάζονταν από μια πιθανή απουσία της Σελήνης: απλά σκεφτείτε όλα τα νυκτόβια αρπακτικά που χρησιμοποιούν το αδύναμο φως του Φεγγαριού για να κυνηγήσουν.
Χωρίς τη Σελήνη, αυτοί οι θηρευτές θα είχαν πολύ περισσότερο χρόνο να βρουν θήραμα, προκαλώντας μια δραστική αλλαγή στο οικοσύστημα και ενδεχομένως την εξαφάνιση ορισμένων αρπακτικών. Επομένως, η απουσία της Σελήνης θα οδηγούσε σε συνδυασμένη επίδραση στη χερσαία πανίδα, οδηγώντας έτσι στην εξαφάνιση πολλών ειδών.
Σε αυτό συμβάλλει -επίσης- η δραστική επίδραση που θα είχε η απουσία της Σελήνης στις εποχές. Γνωρίζουμε, στην πραγματικότητα, ότι οι εποχές στη Γη υπάρχουν χάρη στην κλίση του άξονα περιστροφής της Γης περίπου κατά 23,5°. Η Σελήνη παίζει βασικό ρόλο στη σταθεροποίηση του άξονα περιστροφής της Γης. Χωρίς αυτό, η Γη θα μπορούσε να βιώσει επικίνδυνες ταλαντώσεις του άξονα περιστροφής της.
Επομένως, θα βρεθούμε να πηγαίνουμε από μια κλίση 0° (με επακόλουθη απουσία των εποχών) σε μια κλίση έως και 45°. Στην τελευταία περίπτωση, ορισμένα μέρη του πλανήτη δεν θα έβλεπαν σχεδόν ποτέ τον ήλιο, ενώ σε άλλα η μέρα θα διαρκούσε μήνες. Εάν οι μακροχρόνιες κλίμακες ενός τέτοιου γεγονότος σήμαιναν ότι οι αλλαγές θα ήταν ελάχιστα αντιληπτές κατά τη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, τα ζώα θα δυσκολεύονταν να προσαρμοστούν.
Η παλιρροιακή δράση της Σελήνης δεν τελειώνει μόνο με τη δημιουργία της παλίρροιας των ωκεανών. Λόγω της διατήρησης της γωνιακής ορμής, η Σελήνη τείνει να επιβραδύνει την περιστροφή της Γης και ταυτόχρονα να απομακρύνεται από τον πλανήτη μας με ρυθμό 3,8 εκατοστών ετησίως.
Η επιβράδυνση της περιστροφής της Γης σημαίνει ότι η Σελήνη είναι υπεύθυνη για την επιμήκυνση της διάρκειας της ημέρας, κατά περίπου δύο χιλιοστά του δευτερολέπτου ανά αιώνα. Χωρίς την παρατεταμένη δράση της Σελήνης για δισεκατομμύρια χρόνια, η περιστροφή της Γης θα ήταν πολύ διαφορετική μέχρι τώρα.
Στην πραγματικότητα, τη στιγμή του σχηματισμού της, η Γη είχε διάρκεια ημέρας μικρότερη από 10 ώρες και σταδιακά αυξήθηκε στις 22 ώρες την εποχή των δεινοσαύρων στη Γη και στις 24 ώρες που είναι σήμερα.
Εάν η Σελήνη εξαφανιζόταν, θα υπήρχαν τρία κύρια αστρονομικά φαινόμενα. Το πρώτο είναι ότι ο νυχτερινός ουρανός θα φαινόταν πολύ πιο σκοτεινός. Εξαιρώντας τη φάση της νέας Σελήνης, ακόμη και όταν η Σελήνη βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, το φως της που δεν είναι τίποτα άλλο από μια αντανάκλαση του φωτός του Ήλιου, κάνει την επιφανειακή φωτεινότητα του νυχτερινού ουρανού πολύ υψηλή.
Χωρίς τη Σελήνη, θα υπήρχαν πολύ πιο σκοτεινές νύχτες κάθε μέρα του χρόνου, με αποτέλεσμα περισσότερα αστέρια και αντικείμενα στον βαθύ ουρανό να είναι ορατά με γυμνό μάτι.
Το άλλο βασικό αποτέλεσμα είναι ότι η απουσία της Σελήνης συνεπάγεται την απουσία εκλείψεων, αφού αυτή, τόσο στην περίπτωση των ηλιακών εκλείψεων όσο και φυσικά των σεληνιακών εκλείψεων, παίζει θεμελιώδη ρόλο σε αυτά τα αστρονομικά γεγονότα.
Ο Βασίλης Μιχ. Χατζηγιάννης είναι δρ. μηχανολόγος – ηλεκτρολόγος, καθηγητής Μηχανικής των Ρευστών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου