Ελευθέριος Βενιζέλος: «…φρόνηση, διορατικότητα, προορατικότητα και επαφή με την πραγματικότητα»«…θα μας βοηθήση θετικά να επανορθώσωμεν ό,τι είναι επανορθώσιμον».
Κωνσταντίνος Καραμανλής: «Η Ελλάδα πρέπει να διαλέγεται με τους γείτονες σε όλες τις συνθήκες. Και στις εύκολες και στις δύσκολες» «…με τους γείτονες μιλάς. Το ότι μιλάς δεν σημαίνει οτι αλλάζεις θέσεις».
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πιο παρατεταμένη και εκτεταμένη κρίση των τελευταίων ετών που τροφοδοτείται με αλλεπάλληλες τουρκικές προκλήσεις. Την κρίση αυτή οφείλουμε με τους σωστούς πολιτικούς χειρισμούς να καταστήσουμε ευκαιρία που θα υπηρετεί μακροπρόθεσμα την ειρήνη στην περιοχή μας και το εθνικό μας συμφέρον. Ελπίζω και η Τουρκία να ανταποκριθεί θετικά στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα και το κυπριακό ζήτημα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Χρειάζονται πλέον πράξεις και όχι λόγια.
Μια συνοπτική έκθεση των τουρκικών προκλήσεων καταμετρά: κλιμακούμενη προκλητική ρητορική που αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάνης, διαδοχικές τουρκικές NAVTEX, συνεχόμενες παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας όπως η υπογραφή «Συμφώνου» με την κυβέρνηση της Τρίπολης για τη διανομή της ελληνικής ΑΟΖ που βρίσκεται στα νότια της Κρήτης, παραβιάσεις του FIR, παραβίαση των όρων της Τελωνειακής Σύνδεσης της με την ΕΕ, αποθάρρυνση διαλόγου επίλυσης Κυπριακού, εργαλοποίηση μεταναστευτικού, προσβολή μνημείων οικουμενικού χαρακτήρα.
Η ελληνική κυβέρνηση με επιτυχία κατέδειξε ότι αυτή κρίση είναι κατεξοχήν ευρωτουρκική. Ειδικά σε μια περίοδο όπου η τουρκική ηγεσία, στο πλαίσιο της νεοθωμανικής της ρητορικής, επιδιώκει συστηματικά να δημιουργήσει μέσα στους κόλπους της Ένωσης και τα Βαλκάνια, κράτη «Δορυφόρους» και «Δούρειους Ίππους», προσφέροντας τους οικονομικά, πολιτισμικά και θρησκευτικά ερείσματα. Η κρισιμότητα της στρατηγικής αυτής, που παρασύρει κυρίως περιοχές των Δυτικών Βαλκανίων στη σφαίρα επιρροής της Τουρκίας, άμεσα κινητοποίησε την κυβέρνηση να ενεργήσει άμεσα με διπλωματική ωριμότητα.
Χάρη στους κυβερνητικούς χειρισμούς, η αναβάθμιση αυτή των προκλήσεων της Άγκυρας σε ευρωτουρκικό πρόβλημα δημιούργησε ένα πλέγμα συμμαχιών εκτός από την Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο, θωρακίζοντας διπλωματικά τη χώρα μας στο θέμα της προστασίας των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Επιπλέον, αξιοποιεί, ενδυναμώνει και εμπλουτίζει τις επαφές της με τις ΗΠΑ, οι οποίες με την νέα κυβέρνηση Μπάιντεν σκληραίνουν τη στάση της απέναντι στην Τουρκία.
Εστιάζοντας στις συμμαχίες όπως σχηματίζονται μέσα στην ΕΕ, επισημαίνεται οτι οι ηγέτες της ΕΕ έχουν καθήκον να υπερασπιστούν τις αξίες και τα συμφέροντα των κρατών μελών της.
Πρόσφατα, ευρωβουλευτές εισηγήθηκαν την παραίτηση του Ύπατου Αρμοστή, Joseph Borell, ύστερα από την επίσκεψη του την Μόσχα, σε μια ευαίσθητη πολιτικά χρονική συγκυρία, η οποία συνοδεύτηκε από τις προκλητικές απέναντι στην Ευρώπη δηλώσεις του Υπουργού των Εξωτερικών της Ρωσίας.
Ανάλογη άμεση αντίδραση και αποφασιστικότητα θα πρέπει να εκδηλώνεται, στον παραλογισμό και στην επιθετικότητα της Τουρκίας, ειδικά όταν αυτή στρέφεται σε δυο κράτη μέλη της ΕΕ, στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Η Ευρώπη δεν επιτρέπεται να εθελοτυφλεί. Η συντονισμένη αντίδραση της ευρωπαϊκής ηγεσίας στην πολιτική της Άγκυρας προϋποθέτει την αταλάντευτη στάση της ΕΕ έναντι της Τουρκίας, κυρίως στα πεδία της εξωτερικής πολιτικής, της οικονομίας, του προσφυγικού και του κράτους δικαίου.
Ας μην ξεχνάμε ότι όσο σημαντικός εταίρος θεωρείται η Τουρκία για την Ευρώπη άλλο τόσο σημαντική είναι για την Τουρκία η Ευρώπη. Στο πνεύμα αυτό συμφωνήθηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας η έναρξη της συζήτησης για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αλλά και της διεξαγωγής του 61ου κύκλου διερευνητικών επαφών. Οι επαφές αυτές δεν αποτελούν διαπραγμάτευση.
Τα κυριαρχικά μας δικαιώματα δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Οι διερευνητικές επαφές στοχεύουν στη διερεύνηση σημείων σύγκλισης για δυνητικές διαπραγματεύσεις επί ενός και μόνο ζητήματος: ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Και καλώς γίνονται.
Στο διάλογο αυτό, που ανεξαρτήτως αποτελέσματος δημιουργείται σαφώς προηγούμενο για τα ελληνοτουρκικά, δίδεται μια ακόμα ευκαιρία στην Τουρκία να δείξει οτι επιθυμεί να έχει ευρωπαϊκή προοπτική. Και η ευρωπαϊκή προοπτική δεν είναι αφηρημένη έννοια. Η προοπτική αυτή δεσμεύει την Τουρκία να σεβαστεί, στο ακέραιο, το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο. Να σεβαστεί επίσης στο ακέραιο, τις υποχρεώσεις που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Έννομη Τάξη στο σύνολό της, καθώς και τις υποχρεώσεις που θεσπίζει το Διεθνές Δίκαιο στο σύνολό του. Σε περίπτωση που η Τουρκία δεν επιθυμεί τέτοια δέσμευση τότε δεν αφήνει περιθώρια διαλόγου, οπότε στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής προκύπτει ξανά το ζήτημα επιβολής κυρώσεων που εκκρεμούν εναντίον της.
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν έχει λόγο να φοβάται το διάλογο με την Τουρκία.
Ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε υπογραμμίσει ότι «η Ελλάδα πρέπει να διαλέγεται με τους γείτονες σε όλες τις συνθήκες. Και στις εύκολες και στις δύσκολες» και ότι «…με τους γείτονες μιλάς. Το ότι μιλάς δεν σημαίνει οτι αλλάζεις θέσεις».
Η αναγκαία αυτή συνθήκη απαιτεί, κατά τον αρχιτέκτονα της συνθήκης της Λωζάνης (που μας έχει χαρίσει 100 χρόνια ειρήνης και ευημερίας), Ελευθέριο Βενιζέλο, «φρόνηση, διορατικότητα, προορατικότητα και επαφή με την πραγματικότητα», κάτι που όπως χαρακτηριστικά ισχυριζόταν «θα μας βοηθήση θετικά να επανορθώσωμεν ό,τι είναι επανορθώσιμον». Αναμφίβολα, η επιτυχία της επανόρθωσης αυτής σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής προϋποθέτει κυρίως σε εθνικό επίπεδο συναίνεση και συντονισμό δυνάμεων σε ένα κοινό στόχο: το μακροπρόθεσμο εθνικό συμφέρον.
* Ο Μ. Κεφαλογιάννης είναι ευρωβουλευτής.