Απ’ τις προβλέψεις, ασφαλέστερες είναι οι απαισιόδοξες, μιας και αποδεικνύονται εσφαλμένες, όταν συμβαίνει το γενικώς ευκταίο. Οι αισιόδοξες, αντίθετα, όταν διαψεύδονται, δέχονται το γενικό κόλαφο.
Το μέλλον έχει χώρο και για τις δυο.
Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους στο βωμό της τεχνολογίας-εξαιτίας της βιοτεχνολογίας στη γεωργία, της ρομποτικής στη βιομηχανία/βιοτεχνία, του ηλεκτρονικού εμπορίου στον χώρο των πωλήσεων, της διαδικτυακής πρόσβασης στον χώρο των διαμεσολαβητικών υπηρεσιών- αλλά, ταυτόχρονα, δεκάδες εκατομμύρια θα βρουν καλύτερη δουλειά.
Η έξαρση της μετανάστευσης μπορεί να αναζωπυρώσει εθνικισμό και ρατσισμό, όμως άλλο τόσο θα ενθαρρύνει την υιοθέτηση διαφορετικών ιδεών και τη σύγχρωτα συνύπαρξη ξένων κόσμων.
Η συρρίκνωση της Γεωργίας, από τη μια θα προκαλέσει σοβαρό κοινωνικό-οικονομικό κλονισμό αλλά, από την άλλη, θα απελευθερώσει τα υπέρογκα κονδύλια που απορροφούσε.
Η ραγδαία εκβιομηχάνιση αναπτυσσόμενων χωρών μπορεί να τραυματίσει παρθένα οικοσυστήματα αλλά ταυτόχρονα θα σώσει τους λαούς τους από την εξαθλίωση.
Η ανθρώπινη κλωνοποίηση θα προκαλέσει ηθικά και νομοθετικά διλήμματα αλλά έτσι τα διλήμματα αυτά θα έχουν την ευκαιρία να αντιμετωπιστούν.
Οι ανακαλύψεις της φαρμακολογίας, διευρύνοντας σωματικές και πνευματικές επιδόσεις, θα διαταράξουν πεδία ανταγωνισμού, όπως αθλητισμός, μάθηση/απομνημόνευση, αντοχή με ελάχιστη ανάγκη ύπνου-αλλά ταυτόχρονα θα εξαλείψουν μια σειρά από ασθένειες.
Η κατάρρευση των ιδεολογιών θα αποκαλύψει ένα ιλιγγιώδες κενό που, όμως μέσα απ’ αυτό θα αναδυθούν οι ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι.
Η απαξίωση των θρησκειών θα τροφοδοτήσει κατά τόπους το φανατισμό αλλά η ανθρώπινη σκέψη θα έχει σπάσει το πέδικλο της.
Τα γκέτο θα μεγαλώσουν σαν κακά σπυριά στα αστικά κέντρα αλλά δε θα απαρτίζονται πια από συγκεκριμένες ομάδες-αφενός, θα μπορεί ο καθένας να βρεθεί εκεί, αφετέρου, θα είναι δυνατό για τον καθένα να ξεφύγει.
Οι κρίσεις, κοντολογίς, δε θα λείψουν αλλά ενώ πριν έφερναν επιλεκτικά την καταστροφή, τώρα θα λειτουργούν όλο και πιο αδιάκριτα ως κρησάρες. Δυστυχώς, η ζούγκλα θα συνεχίσει να «νομοθετεί» αλλά, ευτυχώς, δε θα υπάρχουν πια εκ γενετής ισόβιοι βασιλείς: όποιος το θέλει και για όσο το μπορεί θα ‘χει την ευκαιρία να κάνει το λιοντάρι.
Ο κόσμος θα βρεθεί χωρισμένος στα δυο από ένα βαθύ Ρουβίκωνα: από τη μια, όσοι θα τον έχουν διαβεί, από την άλλη, όσοι απέτυχαν και μέσα θα κολυμπούν ακόμα μερικοί-άλλοι προς την αντίπερα κι άλλοι αναποφάσιστοι ανάμεσα στις δύο όχθες. Το μέλλον θα εξαρτηθεί από τη λύση που θα δοθεί στο Δίλημμα που, σαν σύγχρονη Σφίγγα, κατασπαράζει κιόλας όσους δίνουν λανθασμένη απάντηση στο αίνιγμα της.
«Δικαίωμα επέμβασης» ή «καθήκον προστασίας»*;
Η διαφθορά σε μια μακρινή χώρα, πρέπει να μας αφορά; Η ανθρώπινη εξαθλίωση, αν δε συμβαίνει δίπλα μας, δε μας προσβάλει; Οι καταπιεσμένοι λαοί είναι όλοι αυτοπήμονες; Η φτώχεια των άλλων είναι πολύ κουτσή για να μας προφτάσει; Τελικά, ποιος είναι ο Μπίντερμαν, και ποιοι οι εμπρηστές**;
Ο κόσμος είναι πια «δέντρον σύνταρρον» και τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να γίνουν πανανθρώπινα. Η ζωή, η ελευθερία κι η ισότητα θα προστατεύονται όπου υπάρχουν άνθρωποι ενώ, θα συμπεριληφθούν ως απαράβατα το δικαίωμα της στέγης, της τροφής, της ιατρικής περίθαλψης και της βασικής παιδείας. Κάθε μηχανισμός διακυβέρνησης θα ελέγχεται και θα λογοδοτεί και αρκετές φορές θα απαιτηθεί στρατιωτική πυγμή για την ανατροπή τυραννικών/διεφθαρμένων καθεστώτων.
Οπότε θα είναι απαραίτητη μια παγκόσμια συμμαχία ομοϊδεατών κρατών-ο ΟΗΕ ή θα έχει εκφυλιστεί σε ακόμα πιο δαπανηρή λέσχη για κοινωνική συναναστροφή ή θα έχει πάψει να υπάρχει αφού, η πλειοψηφία των μελών του είναι τα καθεστώτα που θα πρέπει να ανατραπούν πρώτα.
Στη νέα συμμαχία κάθε κράτος θα κερδίζει τη συμμετοχή του πληρώντας συγκεκριμένες προϋποθέσεις. (Ίσως ένα διευρυμένο και εκ νέου διαμορφωμένο ΝΑΤΟ ανταποκριθεί στις απαιτήσεις***).
Κι επειδή οραματίζεται κανείς καλύτερα μέσα απ’ τη μουσική, το SABRE DANCE από το GAYANEH του KHATCHATURIAN δίνει μια εικόνα του μέλλοντος αρκούντως αντιπροσωπευτική. Απαιτητικότερος, ταχύτερος, πιο περίπλοκος, ο κόσμος οπωσδήποτε θα είναι πολύ καλύτερος – τουλάχιστον από μακριά αφού, ο μέσος άνθρωπος θα παραμείνει ίδιος.
* Βλέπε International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS): www.iciss-ciise.gc.ca
** Θεατρικό έργο, “Biedermann und die Brandstifter” (Ο Μπήντερμαν και οι Εμπρηστές) του Max Frisch
*** NATO’ S PRICE, Shape Up or Ship Out”, Celeste A. Wallander. Περιοδικό FOREIGN AFFAIRS, NOV/DEC 2002.