Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά το εσωτερικό του άνω, αλλά και του κάτω χείλους μας καθώς και την κάτω επιφάνεια της γλώσσας μας θα παρατηρήσουμε μικρούς ιστικούς υμένες που ενώνουν τα χείλη με τα ούλα μας καθώς και τη γλώσσα μας με το έδαφος του στόματος αντίστοιχα. Οι υμένες αυτοί, γνωστοί ως «χαλινοί» είναι λεπτές πτυχές του βλεννογόνου που περιλαμβάνουν μυϊκές ίνες και ενώνουν τα κινητά με τα ακίνητα τμήματα του στόματος. Στη στοματική μας κοιλότητα υπάρχουν:
- Ο γλωσσικός χαλινός: Στην κάτω επιφάνεια της γλώσσας.
- Οι χαλινοί των χειλέων: 2 κεντρικοί χαλινοί στην μέση γραμμή, ένας στην άνω και ένας στην κάτω γνάθο, καθώς και δευτερεύοντες χαλινοί στην περιοχή των προγομφίων και στις 2 γνάθους.
Ο βασικός τους ρόλος είναι να προσφέρουν σταθερότητα στα χείλη και την γλώσσα. Οι χαλινοί υπάρχουν φυσιολογικά σε κάθε άνθρωπο. Ωστόσο σε κάποιους συνανθρώπους μας είναι ισχυρότεροι ή βραχύτεροι, με αποτέλεσμα να δημιουργούν κάποια προβλήματα. Παρακάτω παρατίθενται κάποιες περιπτώσεις που θα ήταν φρόνιμο να εκτελείται εκτομή χαλινού (χαλινεκτομή):
- Όταν ο χαλινός της γλώσσας είναι βραχύς και παχύς (αγκυλογλωσσία) παρουσιάζονται προβλήματα στην ομαλή χρήση της γλώσσας. Μπορεί να υπάρξει κατά τη βρεφική ηλικία, δυσκολία στον θηλασμό και την κατάποση, καθυστερημένη έναρξη της ομιλίας καθώς και λεκτική δυσχέρεια, κυρίως στους γλωσσικούς φθόγγους που απαιτούν κινήσεις της γλώσσας. Η χαλινεκτομή σε αυτή τη περίπτωση, πρέπει να γίνεται άμεσα.
- Κατά την διάρκεια μιας ορθοδοντικής θεραπείας, συχνά δημιουργούνται προβλήματα από τον κεντρικό χαλινό του άνω χείλους στην σύγκλειση διαστημάτων. Ένας μακρύς ή παχύς ή ισχυρός χαλινός μπορεί να δημιουργήσει τάσεις και να «ξανανοίξουν» τα διαστήματα που έχουν κλείσει ορθοδοντικά, ανάμεσα στους κεντρικούς τομείς της άνω γνάθου, αφήνοντας κενό. Γι’ αυτό μετά το πέρας μιας ορθοδοντικής θεραπείας και σε συνεννόηση με τον ορθοδοντικό μας καλό θα ήταν να πραγματοποιείται προληπτικά χαλινεκτομή για αποφυγή υποτροπών.
- Ένας ισχυρός χαλινός μπορεί να προκαλέσει τάση στα ούλα οδηγώντας στη δημιουργία υφιζήσεων (απογύμνωση ριζών), ιδιαίτερα στην πρόσθια περιοχή της κάτω γνάθου. Άρα πριν από οποιαδήποτε θεραπεία της βλάβης κρίνεται απαραίτητη η εκτομή του χαλινού που την προκαλεί.
- Ασθενείς με οδοντοστοιχίες συχνά εμφανίζουν προβλήματα σταθερότητας της οδοντοστοιχίας σε περίπτωση έντονου χαλινού, καθώς το μυϊκό υπόστρωμα του τείνει να παρεκτοπίζει τις οδοντοστοιχίες.
- Τέλος οι ισχυροί χαλινοί μπορεί να δημιουργήσουν ακόμα και αισθητικά προβλήματα.
Η διαδικασία εκτομής του χαλινού είναι πολύ απλή και σύντομη με μηδαμινή ταλαιπωρία. Πραγματοποιείται, είτε χειρουργικά, είτε με laser με τοπική αναισθησία, ανάλογα την περίπτωση, στον χώρο του οδοντιατρείου. Ωστόσο καλό θα είναι να γίνεται από εξειδικευμένο Περιοδοντολόγο Οδοντίατρο καθώς αποτελεί μια «λεπτή» και εξειδικευμένη χειρουργική πράξη. Μετά την αφαίρεση του χαλινού, πιθανόν να εμφανιστεί ένα ελαφρύ οίδημα και μια ήπια μετεγχειρητική δυσφορία στην περιοχή, τα οποία όμως παρέρχονται άμεσα τα πρώτα εικοσιτετράωρα. Οι μετεγχειρητικές οδηγίες περιλαμβάνουν προσοχή στην αποφυγή τραυματισμού της χειρουργημένης περιοχής, κάποιες ασκήσεις ενδεχομένως σε περιπτώσεις εκτομής χαλινού της γλώσσας για αποφυγή δημιουργίας συμφύσεων, σωστή υγιεινή της περιοχής, αποφυγή κάποιων τροφών κυρίως όξινων κ.α. Η επούλωση είναι πλήρης χωρίς σημάδια και ουλές και ο ασθενής μπορεί άμεσα να επιστρέψει στις ασχολίες του.
Καλό λοιπόν θα ήταν, εφόσον έχετε παρατηρήσει κάποιον χαλινό στη στοματική σας κοιλότητα να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό!
*Η Αλίκη Χατζογιάννη είναι DDS, MSc Ειδ. στην Περιοδοντολογία, Εμφυτεύματα & Παθολογία Στόματος
*Η Εμμανουέλα Μακρυ- γιαννάκη είναι DDS, MSc Conservative Dentistry, University College London