Ξύπνησες σήμερα ιδρωμένη με την καρδιά σου να χτυπάει τόσο δυνατά από το άγχος που είπες πως θα βγει από το στήθος σου. Πάλι δεν άκουσες το ξυπνητήρι! Μας πώς παρακοιμήθηκες έτσι;
Η αλήθεια είναι πως χτες ξενύχτησες για να τελειώσεις το τελευταίο παραδοτέο στη δουλειά. Μέσα στη μέρα δεν είχες καθόλου χρόνο, όταν κοιμήθηκαν όλοι ήταν μια καλή ώρα για να δουλέψεις.
Και είναι και αυτοί οι νυχτερινοί τρόμοι που ταλαιπωρούν τον γιο σου τον τελευταίο χρόνο. Κάποια βράδια τον ακούς να κλαίει μέσα στον ύπνο του, σηκώνεσαι πας δίπλα του, να νιώσει πως είσαι εκεί, να διώξεις τον φόβο του μακριά. Χτες ήταν μια τέτοια νύχτα, έμεινες μια ώρα μαζί του στο κρεβάτι, μέχρι να βεβαιωθείς πως κοιμάται γαλήνια.
Και τώρα τι γίνεται; Θα αργήσεις πάλι στη δουλεία. Πρέπει να ετοιμάσεις τα παιδιά για το σχολείο. Υποσχέθηκες στη μικρή πως θα την άφηνες σήμερα να διαλέξει τα ρούχα που θα φορέσει, όμως τώρα δεν προλαβαίνετε, πάλι δεν θα τηρήσεις την υπόσχεσή σου, πάλι θα έχετε φωνές και κλάματα πριν το σχολείο. Και θα νιώσεις τύψεις, ούτε μια υπόσχεση δεν μπορείς να κρατήσεις, σκέφτεσαι, ωραία μάνα είσαι!
Όμως φταις πραγματικά; Δεν άκουσες το ξυπνητήρι. Ας το έβαζες να χτυπήσει νωρίτερα. Τελοσπάντων, δεν έχεις ώρα τώρα ούτε για τύψεις ούτε για δικαιολογίες, τα παιδιά πρέπει να φτάσουν στο σχολείο πριν χτυπήσει το κουδούνι, βιάσου!
Φτάνεις στο σχολείο, έχει χτυπήσει το κουδούνι ήδη. Τι θα σκεφτεί τώρα η δασκάλα για εσένα; Λες να πει πως δεν φροντίζεις σωστά τα παιδιά σου; Φταις; Είσαι αρκετά καλή; Πρέπει να πας στη δουλειά, αλλά δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από την κόρη σου που περνάει κατσουφιασμένη την πόρτα του σχολείου επειδή σήμερα το πρωί δεν τήρησες την υπόσχεσή σου.
«Μαμά, δεν σ’αγαπώ. Είσαι κακιά!» την άκουσες να λέει μέσα σε αναφιλητά, ενώ της φόραγες με το ζόρι τα αθλητικά της παπούτσια. «Είμαι κακή μαμά; », ακούς στο μυαλό σου τη φωνή σου, να μπερδεύεται με το κλάμα της κόρης σου. Δεν προλαβαίνεις τώρα να απαντήσεις σε αυτό, θα αργήσεις στη δουλειά, βιάσου!
«Μην καθυστερείς, σε παρακαλώ, έχουμε να στείλουμε κάποια συμπληρωματικά έγγραφα» ακούς τον προϊστάμενό σου να λέει. Μα δεν είχες υπολογίσει και αυτή την αρμοδιότητα σήμερα στις ήδη πολλές εκκρεμότητές σου. Ο συνάδελφός σου αρρώστησε ξανά, πρέπει να αναλάβεις εσύ τη δική του εκκρεμότητα
Μα και εσύ ήσουν άρρωστη τις προάλλες και όμως πήγες στη δουλειά, μήπως σε εκμεταλλεύονται επειδή δεν μιλάς; Μήπως δεν φταίνε οι άλλοι, αλλά οι υποχρεώσεις μαζεύονται γιατί δεν είσαι αρκετά αποδοτική; Μα τι σκέφτεσαι τώρα, δεν έχεις χρόνο για αυτά, πρέπει να στείλεις τα έγγραφα, βιάσου!
Άργησες πάλι να φύγεις από τη δουλειά. Όταν στρεσάρεσαι δεν μπορείς να συγκεντρωθείς και έτσι σου παίρνει περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσεις την κάθε εργασία. Έχεις να περάσεις από τη μάνα σου, της υποσχέθηκες να τη βοηθήσεις με κάποιες δουλειές.
Ήθελες να πας σε εκείνα τα μαθήματα ζωγραφικής που τόσο σε χαλαρώνουν αλλά δεν πειράζει. Δεν μπορούσες να της πεις όχι. Η αλήθεια είναι πως έχει μεγαλώσει αρκετά και δεν μπορεί πλέον να κάνει πολλά πράγματα μόνη της.
Και εσύ δεν την επισκέπτεσαι συχνά, αν πάθει κάτι πως θα αντέξεις τις τύψεις σου; Τη φροντίζεις αρκετά; Εκείνη σε φρόντιζε όσο καλύτερα μπορούσε, δεν έκανε λάθη όπως εσύ. Έκανε λάθη; Τι τα σκέφτεσαι τώρα όλα αυτά, βιάσου έχεις ήδη αργήσει, η μάνα σου θα περιμένει!
Επιτέλους έφτασες σπίτι. Θες να ανασάνεις. Πάλι τσακωθήκατε με τη μητέρα σου. Σε ρώτησε γιατί άργησες. Πάλι κριτική ήθελε να σου κάνει, θύμωσες. Ήσουν κουρασμένη, πολύ! Δεν σου λέει ένα ευχαριστώ ποτέ. Είπε πως ανησύχησε μήπως σου συνέβη κάτι.
Καλά… Λες να ανησύχησε πραγματικά; Μήπως της μίλησες απότομα χωρίς λόγο; Μήπως ήσουν σκληρή μαζί της; Ωραία κόρη είσαι! Θυμήσου ξανά τη συζήτηση σας, πως φτάσατε να τσακώνεστε;
Πήγες για να τη βοηθήσεις όχι να τσακωθείτε. Όμως ήσουν πολύ κουρασμένη, δεν σκεφτόσουν καθαρά. Έπρεπε να το ακυρώσεις να μην πας σήμερα, γιατί δεν το έκανες; Αν το έκανες δεν θα είχατε φτάσει ως εδώ. Ό,τι έγινε- έγινε! Πρέπει να μαγειρέψεις βραδινό, μην αργείς!
Ανοίγεις την πόρτα, επιτέλους σπίτι. Στα ρουθούνια σου φτάνει μία γνώριμη μυρωδιά, μακαρόνια στον φούρνο. Ο άντρας σου σε περιμένει με χαμόγελο, μαγείρεψε. Ευτυχώς που το έκανε για ‘σενα. Νιώθεις μια ζεστασιά μέσα σου, μια ανάσα, η ανάσα που έψαχνες όλη μέρα.
Προσπαθείς να του χαμογελάσεις αλλά δεν μπορείς, νιώθεις χάλια. Θες να κλάψεις, να του πεις όλα όσα έγιναν σήμερα, πόσο άσχημα νιώθεις, δεν το κάνεις. Μένεις αμίλητη – η άμυνα σου στην πίεση και τη στεναχώρια – από παιδί έτσι αντιδρούσες, δύσκολα ανοιγόσουν
Ο άντρας σου ήταν ευδιάθετος, σου μιλάει για το πώς πέρασε η μέρα του και σε ρωτάει πώς πέρασες τη δική σου. Τον ακούς, ακούς τις λέξεις, απλά τις ακούς και απαντάς μονολεκτικά. Θυμώνεις με τον εαυτό σου. Με εσένα μόνο και με κανέναν άλλο. Σε κατηγορείς.
Παίρνεις εκνευρισμένη τα πιάτα και πας να τα πλύνεις. Εκείνος σε κοιτάει, δεν ξέρει γιατί είσαι έτσι, έκανε κάτι; Τι είναι αυτό στα μάτια του, απογοήτευση; Ωραία σύζυγος, δεν μπορεί να ανταλλάξει δυο κουβέντες με τον σύντροφό της.
Πας στο μπάνιο, θες ένα λεπτό μόνη. Μια στιγμή να σκεφτείς. Ανοίγεις τη βρύση και αφήνεις το νερό να τρέχει, σε ηρεμεί αυτός ο ήχος. Κοιτάς τον καθρέπτη, είσαι κουρασμένη. Είσαι κακή μαμά; Κακή κόρη, κακή σύζυγος; Μήπως δεν σου αξίζει η θέση που έχεις στη δουλειά;
Θες να πάρεις ανάσα.
Πάρε λοιπόν μια ανάσα και σκέψου πόσα έχεις καταφέρει. Πόσες φορές άκουσες «σ’αγαπώ μανούλα, είσαι η καλύτερη». Πόσες φορές άκουσες «Είμαι υπερήφανη για ‘σενα» ή «πόσο ευτυχισμένο με κάνεις». Πάρε μια ανάσα και θυμήσου πως είναι εντάξει να έχεις κακές μέρες, να μην είσαι πάντα τόσο αποδοτική, είναι εντάξει να κάνεις ένα διάλειμμα και να ασχολείσαι με πράγματα που σε αποφορτίζουν.
Είναι εντάξει να λες «όχι» όταν δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις. Να ζητάς βοήθεια όταν το χρειάζεσαι, να μιλάς με έναν κοντινό σου άνθρωπο ή με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για όσα νιώθεις για όσα θες να πεις αλλά δεν λες.
Πάρε μια ανάσα και σταμάτα να κατηγορείς τον αυτό σου, σταμάτα να τον φορτώνεις τύψεις, δικαιολόγησέ τον, δώσε του χρόνο, φρόντισέ τον και μάθε να τον αγαπάς όπως του αξίζει!
* Η Ελένη Καζαντζάκη είναι ψυχολόγος, MSc στις Επιστήμες του Εγκεφάλου και Νου, υπ. διδάκτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης, και συστημική ψυχοθεραπεύτρια