«Ένα τσιγάρο βγάζει φως,
Έγινε ο έρωτας καπνός,
Έγινε ο έρωτας διπλός καπνός στα µάτια.
Δακρύζει µέχρι κι ο ουρανός,
Γιατί κατάλαβε το πως,
Φυλάω µέσα µου της θάλασσας τ’ αλάτια.
Αχ! Να µπορούσα βρε ζωή να σε καπνίσω
Και σαν τη στάχτη στ’ ανοιχτά να σε σκορπίσω…».
Μ’ αυτούς τους στίχους, τραγουδά ο Γιάννης Κότσιρας (φίρμα) με την απαλή και ευαίσθητη φωνή του το τραγούδι «Έγινε ο Έρωτας καπνός»· τραγούδι που έγραψαν οι Αντώνης Καλούδης και Νίκος Μωραϊτης (συντελεστές, που ως συνήθως μένουν σχεδόν πάντα στο περιθώριο)-μουσική και στίχους, αντίστοιχα.
Τραγούδι απαλό, ερωτικό, γεμάτο πάθος ευαισθησία. Ας παρακάμψουμε, όμως, το συναισθηματικό κομμάτι και ας εξετάσουμε κάποια στοιχεία, χωριστά· στοιχεία που έχουν σχέση με την επικαιρότητα, με την καθημερινή μας ζωή.
Αξίζει να αναφέρουμε το στίχο «…και σαν τη στάχτη, στ’ ανοιχτά να σε σκορπίσω». Κατά εκπληκτική σύμπτωση, πριν μερικές μέρες (20/12/19) διαβάσαμε στην εφημερίδα του Ηρακλείου «ΠΑΤΡΙΣ» μια μικρή αλλά συγκινητική ιστορία: Η κυρία ήταν αυστριακή, τουρίστρια, και ταξίδευε από Ηράκλειο για Σαντορίνη. Στο πλοίο, συνάντησε κάποιον συμπατριώτη της και… κάτω από τον καυτό ήλιο και μέσα στην αλμύρα («…της θάλασσας τ’ αλάτια») ερωτεύτηκαν (δεν είναι ούτε οι πρώτοι, ούτε και οι τελευταίοι). Η ιστορία, όμως, δεν τελειώνει εδώ. Ο εφήμερος, στις περιπτώσεις αυτές, έρωτας (και με τις αντιμικροβιακές ιδιότητες του αλατιού) άντεξε στο πέρασμα του χρόνου … το ζευγάρι παντρεύτηκε, έκανε παιδιά και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα!!!
Όμως, η ιστορία μας και πάλι δεν τερματίζεται εδώ· κάπου στα γεράματά τους, φεύγει από τη ζωή η γυναίκα (αντίθετα απ’ ό,τι θέλουν οι στατιστικές δηλ. να «αποδημεί εις κύριον» πρώτα ο άνδρας). Επιθυμία της, όπως αναφέρεται στη διαθήκη της, ήταν η τέφρα της να σκορπιστεί στο Βόρειο (γιατί νότια της Κρήτης το λέμε ιδιαίτερα τώρα, Νότιο) Κρητικό Πέλαγος, μεταξύ Ηρακλείου και Σαντορίνης, όπου κάπου εκεί, ανάμεσα, γνώρισε τον μετέπειτα σύζυγό της.
Εδώ, βέβαια … παρενθετικά (και εφαπτομενικά) αναφύεται το θέμα της δημιουργίας δημοτικού αποτεφρωτηρίου, στο Ηράκλειο· η ύπαρξή του, θα εξυπηρετούσε τα μέγιστα, αφού είναι αυτονόητο ότι στην Κρήτη, στο «α-Κρητη-κό» αυτό νησί, με ένα πληθυσμό που ξεπερνά τις 600 χιλιάδες, ασχέτως θρησκευτικού δόγματος κ.λπ. σίγουρα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα επιθυμούσαν τη μετά θάνατον αποτέφρωση του σώματός τους. Ας μην μας διαφεύγει , ότι με τον τουρισμό και τις εν γένει μετακινήσεις πληθυσμών (που τείνει να γίνει καθημερινότητα), ο αριθμός των ενδιαφερομένων μεγαλώνει, ενώ το κόστος μεταφοράς τους (με την πλησιέστερη και οικονομικότερη λύση, δηλ. στη Βουλγαρία), είναι μεγάλο, αλλά και το γραφειοκρατικό κομμάτι, που σαν όχι συνηθισμένη πρακτική, δεν είναι εύκολα προσπελάσιμο. Πολύ πρόσφατα, λειτουργεί αποτεφρωτήριο και στη Ριτσώνα (Αττική), όπου το κόστος της αποτέφρωσης είναι πρακτικά το ίδιο (600 ευρώ), όμως η διαφορά είναι τα έξοδα μεταφοράς κ.ά. Διαβάζουμε κατά διαστήματα ότι η ειλημμένη απόφαση από το Δήμο του Ηρακλείου για την κατασκευή αποτεφρωτηρίου βρίσκεται σε κινητικότητα, αλλά –όπως όλα, στον τόπο μας- η ολοκλήρωση της υλοποίησής της θέλει το χρόνο της…
Επανερχόμαστε στη συγκινητική ιστορία της θανούσης και της τελευταίας επιθυμίας της… αν ο σύζυγος ήταν Έλληνας (ή και Ελληνάρας), θα έπαιρνε «υπό μάλης» την τεφροδόχο (μοιάζει με ανθοδοχείο με κάλυμμα που σφραγίζει), θα επιβιβαζόταν στο ταχύπλοο και σε κάποιο σημείο και με το δικό του, άτυπο τελετουργικό, θα άδειαζε την τέφρα στη θάλασσα. Λάθος… ο άνθρωπος, ο χήρος δηλαδή, ήταν Αυστριακός και ήθελε όλα να γίνουν lege artis. Υπέβαλε την αίτησή του στην πρεσβεία της Αυστρίας και έτσι άνοιξε αλληλογραφία με το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηρακλείου.
Να σημειώσουμε, ότι γενικά, καμία υπηρεσία (τουλάχιστον στις παραμεσόγειες χώρες) δεν ενθουσιάζεται, δεν χαίρεται ούτε αγάλλεται με τέτοιου είδους μη συνηθισμένες διαδικασίες. Όλο και κάποιος υπάλληλος θα χρεωθεί την υπόθεση και την ευθύνη να ψάξει να βρει, να ελέγξει και να διασταυρώσει (ελλ. διπλοτσεκάρει), να ρωτήσει, να ζητήσει πληροφόρηση «από πάνω» κ.λπ. Όλα, όμως, διεξήχθησαν ομαλά με τη δική μας υπηρεσία και κανένα απολύτως παράπονο δεν ακούστηκε να διατυπώθηκε… βρέθηκε και το Προεδρικό Διάταγμα, που διέπει τη ρίψη αντικειμένων στη θάλασσα. Αν εξαιρέσουμε τα λήμματα και τα πάσης φύσεως μπάζα και απόβλητα, που ο κάθε ασυνείδητος (ή ενσυνείδητος) μεταφέρει παράνομα στο θαλάσσιο χώρο, κανονικά ούτε το τσιγάρο μας (που βγήκαμε νομοταγώς να καπνίσουμε στο κατάστρωμα) δεν επιτρέπεται να πετάξουμε στα καταγάλανα νερά του Αιγαίου (ή του Βορείου Κρητικού Πελάγους)!
Έτσι, μέσα στις συγκεκριμένες παραμέτρους που προβλέπει το εν λόγω θεσμικό πλαίσιο, είναι ότι εφόσον η ρίψη γίνει από το σκάφος, «η ελεύθερη εγκατάλειψη (!) της τέφρας θα πρέπει να γίνει στη θάλασσα (πού αλλού; Πάνω στο κατάστρωμα; Όχι, βέβαια) και σε απόσταση τουλάχιστον 1,5 ναυτικά μίλια από την ακτή». Δηλ. σε απόσταση μεγαλύτερη από 1852×1,5=2.778 μέτρα από την ακτή. Ίσως, αυτή να είναι μία πρόβλεψη του νομοθέτη, στην περίπτωση που ο εκτελών τη ρίψη δεν είχε καλές σχέσεις και αναμνήσεις από τον θανόντα/ούσα και βιάζεται να απαλλαγεί από την τέφρα. Όμως, ο χήρος σύζυγος δεν θα είχε λόγους να βιαστεί, αφού εκτελούσε την ύστατη επιθυμία της συζύγου του και είχε πληρώσει το εισιτήριό του, το σκάφος εκτελούσε το δρομολόγιό του και δεν επρόκειτο να αλλάξει τη διαδρομή του, άρα γιατί να βιαστεί να απαλλαγεί από την τέφρα της αγαπημένης του;
Μία άλλη προϋπόθεση που αναφέρεται είναι το υλικό κατασκευής του σκεύους να είναι «διαλυτό στο νερό και να μην περιέχει ρυπογόνα μικρόβια». Στο σημείο αυτό, ο νομοθέτης υπήρξε υπερβολικά σχολαστικός. Άλλο είναι οι ρυπογόνες «ουσίες» και άλλο τα ρυπογόνα «μικρόβια», γιατί μικρόβια υπάρχουν παντού και δεν είναι πρακτικά δυνατό να διαπιστωθεί αν ένα δοχείο, ένα αντικείμενο που κρατάμε μεταφέρει «ρυπογόνα μικρόβια».
Τελικά, φαίνεται ότι όλα διεξήχθησαν ομαλά και όλοι έπραξαν το καθήκον τους. Κλείνουμε με δύο παρατηρήσεις: η διασπορά της τέφρας στον ευρύτερο χώρο του Αιγαίου, είναι η δεύτερη, που διαβάζουμε, μετά από εκείνη της Μαρίας Κάλλας (1977)· και τέλος, ότι η θανούσα αυστριακή δεν μπορεί να ήξερε το τραγούδι με το Γιάννη Κότσιρα, ούτε και ο στιχουργός του τραγουδιού να γνώριζε την τελευταία επιθυμία της. Τα γεγονότα δηλ. τα συνδέει απλή σύμπτωση!!!