Ροή ειδήσεων
Τετάρτη, 17 Σεπτεμβρίου 2025
Γιορτάζουν: Σοφιανός, Πίστη, Ελπίδα, Αγάπιος, Σοφιάννα, Αγαθοκλής, Ολιβιανός, Παντολέων, Πηλεύς
22°
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

(Του Αντώνη Σανουδάκη από τις εκδόσεις Ταξιδευτής)

Ο Αντώνης Σανουδάκης με μοναδικό τρόπο ξεδιπλώνει τη ζωή, τη δράση και τις σκέψεις του Δημήτρη Ξυριτάκη (ΔΞ). Επιχειρεί να ρίξει φως στην ιστορία του τόπου μας διευρύνοντας τους ορίζοντες της. Αποτελεί συμβολή στην προφορική ιστορία, όπως λέει και ο ίδιος. Τον διευκολύνει βέβαια ότι πολλές φορές συναντήθηκαν στους δρόμους της φωτιάς, σε κοινούς αγώνες και μοιράστηκαν ελπίδες, όνειρα και οράματα. Στο βιβλίο βυθιζόμαστε στις περισσότερο από διακόσιες σελίδες με διηγήσεις του ΔΞ και ξυπνούνε μέσα μας οι ιδέες ενάντια στο φασισμό κάθε μορφής. Για να ξαναθυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι τι σημαίνει φασισμός, δικτατορία η χούντα. Για να μαθαίνομε πόσα δεινά επιφυλάσσουν στους πολίτες οι εθνικιστικές δυνάμεις της αντίδρασης.

Ο ΔΞ ξεκινάει τις αφηγήσεις με ειδυλλιακές σκηνές από την αγροτική ζωή, κυρίως από τα Καλέσα, το χωριό του. Αφενός σκληρή δουλειά για τις καλλιέργειες και τις παραγωγές και αφετέρου σκληροί αγώνες και συλλαλητήρια για αξιοπρεπείς τιμές στα προϊόντα. Στα χρόνια της δεκαετίας του 1960 πρωτοστατούν οι αμπελουργοί και η κοινωνία του Ηρακλείου συμπαραστέκεται στους δίκαιους αγώνες της αγροτιάς. Μέσα στις πολλές περιγραφές του ΔΞ ξεχωρίζουν εκείνες για τα μετόχια. Ιδιότυπες κοινωνίες τόσο για τη δουλειά όσο και για τη ζωή με τα γλέντια, τους χορούς και τα τραγούδια. Αγρότες και εργάτες δούλευαν μαζί, έτρωγαν μαζί, τραγουδούσαν παρέα, όλοι μαζί! Σκαφτιάδες και τρυγητάδες, αλουσιδιαστάδες και κόφτρες. Σκληρή χειρωνακτική δουλειά από τη μία και από την άλλη χοροεσπερίδες, πανηγύρια, χοροί, ερωτικά παιγνίδια και

παρατράγουδα με καβγαδάκια καμιά φορά.

Στη συνέχεια ο ΔΞ αναφέρεται στις μάχες ενάντια στο ναζισμό, στη μάχη της Κρήτης και στην επική Εθνική Αντίσταση. Στους αγώνες και στις ηρωικές ενέργειες, στο κάψιμο των χωριών και στις μαζικές εκτελέσεις, στους αγωνιστές αλλά και στους προδότες. Στα έργα των δημοκρατών αλλά και στα φρικτά κι ανόσια έργα των ναζί κατακτητών, των δοσιλόγων και του κάθε λογής σουμπερίτη.

Τη ζωή στο χωριό διαδέχεται η μετακόμιση στο Ηράκλειο και τα γυμνασιακά χρόνια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι πνευματικές αναζητήσεις του νεαρού μαθητή αλλά και η παρουσίαση σημαντικών δασκάλων που σφράγισαν την πνευματική εξέλιξη των μαθητών. Από το Ηράκλειο ο ΔΞ βρίσκεται φοιτητής στη Νομική Σχολή Αθηνών με υποτροφία. Μια ενδιαφέρουσα πορεία μόρφωσης και ανησυχιών, αναζητήσεων και αγώνων σε εποχές φοιτητικών αναβρασμών και κινητοποιήσεων, ενάντια στις δυνάμεις του σκοταδισμού, των παρακρατικών οργανώσεων και αντιδραστικών κύκλων. Αγώνες για τη Δημοκρατία, τη παιδεία, την Ελλάδα της αξιοπρέπειας. Και που δεν είναι μπερδεμένος! Σε περιοδικά, εκλογές, εκδηλώσεις, συνεδριάσεις και κινητοποιήσεις, σε φοιτητικά αιτήματα και κινήματα της εποχής!  Με γλαφυρό τρόπο παρουσιάζει τις ιδεολογικές αντιπαραθέσεις των νεολαίων της Ένωσης Κέντρου, ΕΔΗΝ, με τους Λαμπράκηδες και τους κοινούς αγώνες.

Η δεκαετία του 60 είναι χαρακτηρισμένη από σημαντικές στιγμές της νεώτερης ιστορίας. Δημοκρατικοί αγώνες, πολιτικά παιγνίδια, αποστασία και στο ύστερον η δικτατορία της 21ης Απριλίου του 1967 και η Ελλάδα βρίσκεται στο γύψο. Ένα λασπωμένο τανκς πηγαινοέρχεται τη διαδρομή Ομόνοια – Πατησίων κι ένας καραβανάς στο πύργο του πυροβολώντας, ουρλιάζει στη ντουντούκα, «στα σπίθια σας, στα σπίθια σας!» Την ίδια νύχτα στο Ηράκλειο συγκεντρώθηκαν διαδηλωτές και χρειάστηκε ο στρατός με δυο λόχους να ανοίξει πυρ. Σαν είδαν ότι η δικτατορία είχε επικρατήσει σε όλη την χώρα διαλύθηκαν ενώ συνελήφθησαν αρκετοί διαδηλωτές.

Κι έτσι ξεκινούν νέα μαρτύρια του δημοκρατικού λαού, των φοιτητών και ολόκληρης της χώρας. Η χούντα, ο φασισμός και η φοβέρα! Ο ΔΞ επιστρέφει στο Ηράκλειο και στην Αγία Ειρήνη δίνουν όρκο ενάντια στη δικτατορία. Χιλιάδες προκηρύξεις ρίχτηκαν στη πόλη με συνθήματα όπως: 1-1-4, Δημοκρατία και κάτω η δικτατορία. Η αστυνομία έστελνε τους προγραμμένους συνήθως αριστερούς στην εξορία! Εκείνη την εποχή στο Ηράκλειο οργανώνεται η αντιδικτατορική οργάνωση ΔΕΚΑ, 10Κ. Σημαντικές προσωπικότητες συμμετέχουν, παλαιότεροι και νεότεροι, για να βοηθήσουν να πέσει η χούντα. Σελίδες γεμάτες με γνωστά και άγνωστα πρόσωπα  που ρισκάρουν και αγωνίζονται για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Ιστορικές συναντήσεις, σημαντικά γεγονότα, συσκέψεις, δράσεις, σχέδια αλλά και συλλήψεις, κυνηγητά, στημένες δίκες, φυλακίσεις, βασανισμοί, εξορίες, κακοποιήσεις και εκβιασμοί. Σωματική και ψυχολογική βία!

Με κομμένη την ανάσα διαβάζονται αυτές οι ιστορίες και οι περιπέτειες στις διάφορες φυλακές, Χανίων, Αλικαρνασσού, Αίγινας κτλ και η ζωή των πολιτικών κρατούμενων. Κόλπα και ευρεσιτεχνίες και συνεχής αγώνας για τη Δημοκρατία, την ελευθερία, τη μόρφωση, τη τέχνη και το πολιτισμό.

Το Μάη του 1970 ο ΔΞ αποφυλακίζεται και επανέρχεται στο Ηράκλειο. Μόνιμος επισκέπτης στο σπίτι ο χωροφύλακας με τις στερεότυπες ερωτήσεις, τις συνηθισμένες συλλήψεις και κρατήσεις ωρών η ολίγων ημερών. Το φθινόπωρο ανεβαίνει στην Αθήνα για να ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Νομική Σχολή. Παράλληλα με τις σπουδές συνεχίζει την αντιδικτατορική πάλη μέσα από διάφορες οργανώσεις. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου ζωντανεύουν εμβληματικές μορφές του αντιστασιακού αγώνα. Στις αρχές του 1971 παρουσιάζεται φαντάρος για να καταλήξει σε τάγμα ανεπιθύμητων κάπου στην Κοζάνη. Η πτώση της χούντας βρίσκει τον ΔΞ επιστρατευμένο και οι συγκρούσεις του είναι σε μόνιμη βάση. Επειδή ζητούσε η μονάδα να κινηθεί προς την αποκατάσταση της Δημοκρατίας τον θέτουν σε κράτηση. Κρατούμενος στο στρατό δέχεται την πρόσκληση να συμμετέχει στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας, στο υφυπουργείο οικισμού, δίπλα στον Κώστα Αλαβάνο.

Ακολουθούν οι αφηγήσεις από την συμμετοχή του στην πολιτική ζωή της χώρας, ταγμένος στην Ένωση Κέντρου. Μετά το 1981 έντονα προβληματισμένος πιστεύει ότι η υπόθεση της Δημοκρατίας δεν είναι μόνο θέμα των κομμάτων που παλεύουν για την είσοδο στη Βουλή η για την απόχτηση της εξουσίας. Είναι υπόθεση σε πολλά επίπεδα, στους ΟΤΑ, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην εκδίωξη των ξένων βάσεων, στην προστασία των μειονοτήτων από τη δράση των κατασταλτικών μηχανισμών και των προκαταλήψεων κτλ. Ο ΔΞ λέει ότι σε πολλούς αγώνες δρας μεν με τους φίλους σου σε ολιγομελείς ομάδες αλλά έχεις πίσω σου ένα ολόκληρο λαό που εγκρίνει τους αγώνες και επιδοκιμάζει έστω και σιωπηλά τη στάση σου.

Σαν επίλογος του βιβλίου είναι η εκτίμηση του ΔΞ στον ελληνικό λαό και στις δυνατότητες του να δημιουργήσει το μέλλον του, με τρόπο αντάξιο στις ικανότητες και στις ιστορικές του καταβολές. Κρίνει και κατακρίνει τον τρόπο ζωής που οδηγεί στον εφησυχασμό και στην κατανάλωση. Πιστεύει ότι η Ελλάδα πρέπει να έχει σαν στόχο να ενισχύσει την παρουσία της στη διεθνή σκηνή χρησιμοποιώντας τη μεγάλη πολιτιστική της κληρονομιά. Κάτι που λέγεται από πολλούς και ελάχιστα υλοποιείται. Ο ΔΞ υπήρξε άνθρωπος της δράσης της κεντροαριστεράς και της ενότητας του χώρου με βαθιά πίστη στους δημοκρατικούς θεσμούς. Ενάντια στα συμπτώματα παρακμής επιζήτησε ένα νέο αέρα αναζωογόνησης, ενώ τον προβλημάτιζε έντονα ο εθνικιστικός παροξυσμός που πίστευε ότι θα ξεπεραστεί. Ανησυχούσε για την κακή χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών και των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας σε βάρος των ελευθεριών του πολίτη.

Για ακόμη μια φορά, ο Αντώνης Σανουδάκης, σε μια εποχή έκπτωσης του πολιτικού βίου και λόγου, μας προσφέρει ένα θαυμάσιο πόνημα για τον μαχητή και διανοούμενο δικηγόρο, Δημήτρη Ξυριτάκη, που παρέμεινε σταθερός στις αρχές και τις αξίες του, μέχρι και τη μέρα που έφυγε για τους τόπους του Μύθου στις 22/6/2018. Ένα πόνημα για να μην ξεχνούμε τα εγκλήματα των ναζιστών, τα έργα του φασισμού και της χούντας που κάποιοι προσπαθούν να τα εξωραΐσουν για να τα ξεχάσομε.

Η παρουσίαση του βιβλίου του Αντώνη Σανουδάκη για τον Δημήτρη Ξυριτάκη, θα πραγματοποιηθεί στη προβλήτα της Μαρίνας, στο βενετσιάνικο λιμάνι, στις 23 Σεπτεμβρίου, από τις εκδόσεις Ταξιδευτής, υπό την αιγίδα του Δήμου Ηρακλείου και του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου.