Η 6η Ιουνίου του 1944 έχει οριστεί ως ημερομηνία – τομή αναφορικά με την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια της αυγής του εν λόγω πρωινού οι Συμμαχικές Δυνάμεις πραγματοποίησαν την απόβαση στη Νορμανδία. Η απόβαση στη Νορμανδία αποτέλεσε τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέσω της οποίας οι Συμμαχικές Δυνάμεις αποβιβάστηκαν στις ακτές της βόρειας Γαλλίας και έθεσαν τις βάσεις για την ολοκληρωτική ταπείνωση του ναζιστικού καθεστώτος.
Κατά τη διάρκεια της απόβασης το ναζιστικό καθεστώς υπέστη σημαντικό πλήγμα λόγω του στρατηγικού σχεδίου των Συμμάχων και ως εκ τούτου η εν λόγω επιτυχής στρατιωτική επιχείρηση δεν επηρέασε μόνον τα γερμανικά στρατεύματα τα οποία ευρίσκονταν στη Γαλλία αλλά το σύνολο των γερμανικών στρατευμάτων ανά την Ευρώπη.
Η αλλαγή της τροπής της έκβασης του πολέμου προς όφελος των Συμμάχων οδήγησε το ναζιστικό καθεστώς στην ένταση των απάνθρωπων κατοχικών πρακτικών ιδίως στις περιοχές εντός των οποίων διατηρούσε τον αποτελεσματικό έλεγχο. Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο η Ελλάδα και το ιστορικό χωριό του Διστόμου αισθάνθηκαν με τον πλέον απάνθρωπο τρόπο την αντίδραση των Ναζί λόγω των επιτυχιών των Συμμάχων σε άλλα καίρια μέτωπα.
Τα εν Ελλάδι γερμανικά στρατεύματα, αντιλαμβανόμενα ότι οι Συμμαχικές στρατιωτικές επιτυχίες θα επιφέρουν την ένταση της αντίστασης των ελληνικών απελευθερωτικών δυνάμεων, εφάρμοσαν τακτική τρομοκρατίας προκειμένου να μειώσουν το ηθικό της αντίστασης.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, την 10η Ιουνίου 1944 οι γερμανικές δυνάμεις μεταμφίεσαν 20 Γερμανούς στρατιώτες με ελληνικές ενδυμασίες οι οποίοι κατευθύνθηκαν μέσω δύο αυτοκινήτων προς την Αράχωβα. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής σκότωναν κάθε Έλληνα που συναντούσαν προβαίνοντας ακολούθως σε λεηλασίες χωριών όπως το Δίστομο και το Στείρι. Ενώ συνέχιζαν τις θανατώσεις και τις λεηλασίες υπέπεσαν σε ενέδρα Ελλήνων αναρτών οι οποίοι κατόρθωσαν να σκοτώσουν 18 Γερμανούς.
Μετά την ενέδρα, οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις εκκίνησαν την τακτική της εκδίκησης επιστρέφοντας στο Δίστομο. Κατά την άφιξή τους στο χωριό διέταξαν τους κατοίκους να εισέλθουν στις οικίες τους, απέκλεισαν τις εξόδους του χωριού και άρχισαν την ομαδική σφαγή. Οι Ναζί εκτέλεσαν ομήρους, έσφαξαν πολίτες, βίασαν γυναίκες και ξεκοίλιασαν εγκύους. Από την μανία των Ναζί δεν γλίτωσαν ούτε ανήλικα παιδιά ούτε ηλικιωμένοι άνθρωποι. Η ομαδική σφαγή του Διστόμου σημάδεψε την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αποτελώντας μία θηριωδία όμοια της οποίας δεν είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα.
Οι συγγενείς των θυμάτων άσκησαν ομαδική αγωγή οδηγώντας στην ελληνική Δικαιοσύνη τη Γερμανία ως διάδοχο του Γ’ Ράιχ. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς εξέτασε το ιδιαίτερο νομικό καθεστώς το οποίο διέπει τις αγωγές εναντίον κρατών σε ξένα εθνικά δικαστήρια. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, δεν είναι επιτρεπτή η άσκηση αγωγών εναντίον κρατών σε ξένα εθνικά δικαστήρια. Ο εν λόγω θεσμός της δικαιοδοτικής κρατικής ασυλίας είναι δυνατόν να καμφθεί μόνον σε τέσσερις περιπτώσεις.
Η πρώτη εξαίρεση συνίσταται στην εμπορική δραστηριότητα του εναγόμενου κράτους, η δεύτερη συνίσταται στη σύμβαση εργασίας ανάμεσα στον ενάγοντα και το εναγόμενο κράτος, η τρίτη αφορά την διάπραξη αδικοπραξίας από το εναγόμενο κράτος στο έδαφος του κράτους του εθνικού δικαστηρίου και η τέταρτη αφορά την παραίτηση του εναγόμενου κράτους από την κρατική του ασυλία.
Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς απεφάνθη πως οι ναζιστικές θηριωδίες στο Δίστομο οδήγησαν στην σιωπηρή παραίτηση της κρατικής ασυλίας από το Γ’ Ράιχ και στη βάση αυτού του νομικού συμπεράσματος εκδίκασε την αγωγή και επιδίκασε σημαντικές αποζημιώσεις. Η απόφαση του Πολυμελούς Δικαστηρίου Λιβαδειάς τιμά την ελληνική Δικαιοσύνη προστατεύοντας τις ανθρωπιστικές αξίες από τις κρατικές παραβιάσεις σοβαρών κανόνων του Διεθνούς Δικαίου.
Ακολούθως, ο Άρειος Πάγος επιβεβαίωσε την κατ’ αποτέλεσμα άσκηση της δικαιοδοσίας του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς όχι στη βάση της παραίτησης αλλά στη βάση της αδικοπραξίας των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων επικυρώνοντας την απαιτούμενη καταβολή αποζημιώσεων από το γερμανικό κράτος.
Το γερμανικό κράτος ουδέποτε κατέβαλε τις αποζημιώσεις και ως εκ τούτου οι συγγενείς των θυμάτων επεδίωξαν την εκτέλεση της απόφασης επί γερμανικής περιουσίας ευρισκόμενης επί ελληνικού εδάφους. Η εν λόγω εκτέλεση ήταν δυνατόν να λάβει χώρα μόνον υπό την άδεια του Υπουργού Δικαιοσύνης και η εν λόγω άδεια ουδέποτε δόθηκε. Οι συγγενείς των θυμάτων προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το οποίο απεφάνθη πως η απαίτηση της άδειας του Υπουργού Δικαιοσύνης δεν παραβιάζει το δικαίωμα δίκαιης δίκης.
Οι κάτοικοι του Διστόμου βίωσαν με τον πλέον βάναυσο τρόπο τη βαρβαρότητα του ναζιστικού καθεστώτος το οποίο πλήγωσε ανεπανόρθωτα την Ανθρωπότητα. Ένα ολόκληρο χωριό καταστράφηκε συθέμελα, παιδιά δεν έζησαν, έμβρυα δεν γεννήθηκαν και εκατοντάδες άνθρωποι θανατώθηκαν από την απάνθρωπη μανία των Ναζί. Οι ψυχές των θυμάτων του Διστόμου δικαιώθηκαν μετά θάνατον αλλά οι συγγενείς τους ουδέποτε έλαβαν αποζημιώσεις.
Το Δίστομο δεν ήταν το μόνο χωριό που ένιωσε την βαρβαρότητα των Ναζί και ως εκ τούτου υποθέσεις όμοιες με εκείνες του Διστόμου οδηγήθηκαν στα ελληνικά Δικαστήρια δίχως, όμως, να έχουν την επιθυμητή ετυμηγορία. Συλλήβδην, η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς αποτελεί σταθμό για τις γερμανικές αποζημιώσεις και φάρο για το μέλλον της Δικαιοσύνης.
* Ο Αριστείδης Κολετζάκης είναι τεταρτοετής φοιτητής Νομικής του Δημοσίου Πανεπιστημίου Κύπρου