Digger, η πρώτη ταινία του Τζώρτζη Γρηγοράκη

H πολυβραβευμένη ταινία του Τζώρτζη Γρηγοράκη επιστρέφει τη γενιά μου στην εποχή των θρυλικών ηλεκτρονικών παιγνίων με τις αλλαγές στις πίστες να είναι πλέον οικολογική πυξίδα για το ελληνικό σινεμά (New Greek Ecocinema).

Ο μύθος του Οδυσσέα είναι πανανθρώπινος. Ο ήρωας έχει χάσει τον προσανατολισμό του. Η περιπλάνηση είναι ο ηρωικός νόστος γι’ αυτό η Οδύσσεια ισοδυναμεί με το νοητό ταξίδι. Με αυτή την οπτική, η νοσηρή περιπλάνηση στην Οδύσσεια αποτελεί μία επική μυθιστορία έγκλισης σε μία φυλακή για είκοσι χρόνια με την ηρεμία να είναι επικίνδυνη, πριν ο Οδυσσέας ενωθεί ξανά με την οικογένειά του.

Ο Νικήτας Κονταξής, γύρω στα 65 του χρόνια, ζει στη βόρεια Ελλάδα μέσα σε ένα αγρόκτημα ορεινά στο δάσος, ολομόναχος σ’ ένα μικρό ξύλινο σπίτι, χωρίς ανέσεις και χωρίς τη σύζυγο και το μοναχιό του.  Η οικογένειά του εδώ και είκοσι χρόνια ζει στην Κρήτη. Ο γιος μετά το θάνατο της μητέρας του επιστρέφει και επί της ουσίας γνωρίζει τον πατέρα του για πρώτη φορά.

Η αγάπη γρήγορα θα μετατραπεί σε κόντρα για την πώληση των 40 στρεμμάτων στην ιδιωτική εταιρεία προς αξιοποίηση. Ο πατέρας πείθεται με καθυστέρηση, αλλά η αντιστροφή θα γίνει επικίνδυνη.

Μια δυνατή ιστορία αγάπης-αντιπαλότητας, εγγύτητας-απόστασης, χρημάτων-ένδειας, παρελθόντος-μέλλοντος, φύσης-τεχνολογίας. Το φυσικό περιβάλλον είναι το σκηνικό της δράσης. Το δάσος πρωταγωνιστεί για πρώτη φορά στην ελληνική φιλμογραφία και εύχομαι οι πράσινες σπουδές να ήρθανε για να μείνουνε. Η μόνη ταινία προηγουμένως με μερικά εξωτερικά γυρίσματα σε φυσικό χώρο είναι στη θάλασσα το Chevalier (2015) από την Αθηνά-Ραχήλ Τσαγγάρη η οποία είναι η συμπαραγωγός στο Digger (2020).

Το Digger ωστόσο δεν εντάσσεται στο Greek Weird Wave που εκτείνοντας τα χρονόσημα αρχίζει εντέλει με το Σπιρτόκουτο του Γιάννη Οικονομίδη και φτάνει έως την ταινία Winona του Αλέξανδρου Βούλγαρη (Dimitris Papanikolaou, Greek Weird Wave: A Cinema of Biopolitics. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2021).

Ο Τζώρτζης Γρηγοράκης επιστρατεύει την οικολογική στροφή στις ανθρωπιστικές σπουδές, μια τάση με εμφανή ανανέωση στη λογοτεχνία τη δεκαετία του 1980 και κυρίως του 1990 που αναπτύχθηκε στην τέχνη παγκοσμίως, ιδίως μετά την επιρροή του βρετανικού ρομαντισμού και των υπερβατιστών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι στη Νέα Αγγλία αναπτύσσουνε μια πιο στενή σχέση με τη φύση.

Η ευρωπαϊκή διχοτομία φύση/πολιτισμός από το Διαφωτισμό στον παγκόσμιο κινηματογράφο εγγράφει μια σχέση συνεξάρτησης με το τοπίο, μια ασυμβίβαστη θέση περιβαλλοντικής ηθικής για τον πλανήτη Γη.

 

*Η Γ. Τσατσάνη είναι Φιλόλογος-Συγκριτολόγος