Η δίαιτα εστιασμένη στην απώλεια βάρους μπορεί να οδηγήσει σε διαταραγμένη διατροφή και δυσαρέσκεια για το σώμα, τόσο στα παιδιά και τους εφήβους όσο και στους ενήλικες. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής δηλώνει ξεκάθαρα: η υποβολή των παιδιών σε δίαιτες δεν είναι ασφαλής(1). Η διατροφική εκπαίδευση είναι μια πολυσχιδής και όμορφη διαδικασία που δομείται και με συμπεριφορές μας γύρω απ’ το φαγητό. Μετακινώντας την προσοχή μας από το βάρος στην υποστήριξη της υγείας, τα παιδιά επωφελούνται.
Η παρέμβαση των γονιών μπορεί να είναι πραγματικά θεραπευτική αν φροντίσουμε οι αλλαγές να είναι βιώσιμες και να μπορούν να υποστηριχθούν απ’ όλη την οικογένεια. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Προσφέροντας ειδικές τροφές στο παιδί, διαφορετικές απ’ αυτές που τρώει η οικογένεια, περιορίζοντας την ποσότητα ή επιβάλλοντας άσκηση γιατί «πρέπει», στην πράξη εντείνουμε το στίγμα και τη ντροπή για το σώμα, χωρίς να προάγεται έτσι η υγεία του παιδιού.
Οι άνθρωποι που νιώθουν στιγματισμένοι για το βάρος τους, είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσουν παραίτηση, επεισόδια υπερφαγίας ή εμμονή με το φαγητό. Τα συχνά οικογενειακά γεύματα είναι το πιο αποτελεσματικό «μέσο» επικοινωνίας και διαμόρφωσης θετικών προτύπων διατροφής. Τα παιδιά που συμμετέχουν σε οικογενειακά γεύματα, τείνουν να τρώνε πιο υγιεινά επιλέγοντας περισσότερα φρούτα και λαχανικά.
Επιπροσθέτως είναι χρήσιμο να διαβεβαιώσουμε ένα παιδί που προσπαθεί να διαμορφώσει τη δική του εικόνα, ότι κάθε σώμα είναι διαφορετικό και αυτό είναι φυσιολογικό. Τα σχόλια γύρω απ’ την ιδανική εξωτερική εμφάνιση, διαταράσσουν την υγιή σχέση του παιδιού με το σώμα και προκαλούν δυσαρέσκεια. Έχει καταγραφεί πως τα παιδιά που δέχονται σχόλια για το σώμα τους από τους γονείς τους διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για μελλοντική αύξηση βάρους. Ας τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν ένα ισχυρό αίσθημα αυτοεκτίμησης, η οποία δεν έχει σχέση με την εξωτερική τους εμφάνιση.
Τα σώματα μπορούν να καταφέρουν σημαντικά πράγματα ανεξάρτητα απ’ το μέγεθος. Η εμφάνιση δεν είναι δείκτης υγείας. Ένα σώμα που μπορεί να ασκηθεί, να παίξει, να χορέψει και να απολαύσει τη ζωή, είναι υγιές. Μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να επιλέξει φυσικές δραστηριότητες, που θα απολαμβάνει και θα του δίνουν ικανοποίηση. Η απόλαυση της δραστηριότητας «εγγυάται» τη δέσμευση σε αυτή και το χτίσιμο μιας αρμονικής συνήθειας.
Η καλή σχέση με το φαγητό και το σώμα μπορεί να χτιστεί σε μικρή ηλικία συντροφεύοντάς μας για πάντα. Αυτή καθορίζει την υγεία μας, τη διάθεση μας και κάποιες φορές τη σχέση με τον εαυτό μας. Με την προώθηση αλλαγών στην διατροφή όλης της οικογένειας, παρέχοντας συναισθηματική υποστήριξη και ενθαρρύνοντας τη σωματική δραστηριότητα, οι γονείς βάζουν τα θεμέλια για την προαγωγή ψυχικής και σωματικής υγείας.
- Neville H. Golden, Marcie Schneider and Christine Wood, “Preventing obesity and eating disorders in adolescents,” Pediatrics 138, no. 3, September 1, 2016, https://doi.org/10.1542/ peds.2016-1649
* Η Ειρήνη Π. Καμαρίτη είναι σύμβουλος διατροφής με εξειδίκευση στην παιδική διατροφή