Ο ερχομός του νέου έτους μας δίνει την ευκαιρία να προβληματιστούμε, αναφορικά με τον τρόπο που προσλαμβάνουμε ψυχολογικά τον χρόνο. Η σηματοδότηση μιας νέας αρχής, στην αντίληψη των περισσότερων από εμάς, υποδηλώνει ότι εστιάζουμε στη μελλοντική προοπτική που ανοίγεται μπροστά μας. Σε αυτό που πρόκειται να έρθει και που πρέπει να εναρμονίζεται με τις επιθυμίες μας.
Η οπτική αυτή κρύβει κάποιες βασικές πεποιθήσεις για τις οποίες, ίσως, χρειάζεται να διερωτηθούμε και ενδεχομένως να αναθεωρήσουμε: ότι η ζωή αξίζει όταν είναι εύκολη και ευχάριστη, ότι γνωρίζουμε τι είναι καλό για μας και τι όχι, ότι μπορούμε να ελέγξουμε -με κάποιο τρόπο- τις καταστάσεις και τα γεγονότα, ότι δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε από την πορεία που έχουμε προκαθορίσει και τέλος, ότι η σημαντικότερη παράμετρος του χρόνου, είναι το μέλλον. Η αναθεώρηση των παραδοχών αυτών θα μπορούσε να γίνει η απαρχή ριζικών αλλαγών.
Πράγματι, η ζωή, σαν ποτάμι που ρέει συναντά πότε ομαλές και πότε δύσβατες περιοχές, που αποτελούν όλες μέρος του ταξιδιού μας. Η ανθρώπινη εμπειρία είναι μια μεταβλητή και εναλλασσόμενη κατάσταση που διέρχεται από πολυποίκιλα μονοπάτια, που το καθένα από αυτά συνιστά μια εμπειρία που χρειάζεται και αξίζει να βιωθεί. Τι είναι σημαντικότερο από το να γευτούμε τη ζωή μας, ακόμα κι αν η γεύση είναι στυφή;
Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι το κλειδί για να τελεσφορήσει ο βίος μας, είναι η υπέρβαση των αντίθετων πόλων, στους οποίους συνήθως εγκλωβιζόμαστε, και η κατάκτηση της μεσότητας. Στην περίπτωση μας, ένα δίπολο είναι το παρελθόν και το μέλλον, και υπερβαίνεται με την εστίαση στο παρόν. Ένα δεύτερο δίπολο αποτελεί το καλό και το κακό, που υπερβαίνεται με την αποδοχή αυτού που υπάρχει χωρίς κριτική, χαρακτηρισμούς και ετικέτες.
Οι σκέψεις και τα συναισθήματα μας, όπως το εκκρεμές, όταν βρεθούν στο ένα άκρο, αναπόφευκτα, θα μεταβούν και στο αντίθετο και μάλιστα με την ίδια ένταση. Η μεταβολή στο πλαίσιο της πολικότητας είναι αναπόφευκτη, και επομένως, ίσως είναι ανεδαφικό να προσδοκούμε ότι μπορούμε με κάποιο τρόπο να «κλειδώσουμε» την εμπειρία μας στο θετικό και το ευχάριστο.
Ο Καζαντζάκης, από την άλλη, στο ίδιο μήκος κύματος, μας θυμίζει ότι η αιωνιότητα δεν είναι ποσότητα, αλλά ποιότητα. Ας ζήσουμε επομένως, τη ζωή μας ακολουθώντας τη ροή του ποταμού, και προσπαθώντας να μη χάσουμε ούτε στιγμή από το ταξίδι. Ας γευτούμε τις στιγμές μας, χωρίς να απαιτούμε να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας.
Έτσι, το άγχος και η θλίψη αμβλύνονται, καθώς απαλλασσόμαστε από πολύ περιττό φορτίο και αφήνουν τη θέση τους σε ένα αίσθημα πληρότητας και ικανοποίησης από τη ζωή. Και όταν έρθει η ώρα του απολογισμού θα νιώθουμε γεμάτοι, έχοντας την αίσθηση ότι ζήσαμε, και πως εύκολη ή δύσκολη, η ζωή μας άξιζε να βιωθεί. Καλή χρονιά!
* Η Γιάννα Χουρδάκη είναι ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος