Στη χώρα μας η έγκαιρη λήψη των περιοριστικών μέτρων έφερε τα πολύ σημαντικά αποτέλεσμα που όλοι γνωρίζουμε. Η διεθνής επιστημονική κοινότητα επαινεί την Ελλάδα για τον συνολικό τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας και πολλοί την θεωρούν πρότυπο προς μίμηση.
Επειδή πιστεύω ότι ο σωστά ενημερωμένος πολίτης είναι και ο πιο συνεπής, ας δούμε λοιπόν και την επιστημονική τεκμηρίωση των μέτρων και των συμβουλών ατομικής προστασίας, που υιοθέτησε η ελληνική Πολιτεία.
Είναι γνωστό ότι ο κοροναϊός για να επιζήσει, πολλαπλασιασθεί και μεταδοθεί θα πρέπει να εισέλθει σε ανθρώπινα κύτταρα. Η κύρια πύλη εισόδου είναι το αναπνευστικό σύστημα, το στόμα και η μύτη, από όπου εισέρχεται ο αέρας που αναπνέουμε, μεταφέροντας τον ιό. Στα συνοριακά κύτταρα του αναπνευστικού που μολύνθηκαν από τον ιό, δίνεται και πρώτη μάχη με το αμυντικό μας σύστημα.
Εκτός όμως από την ανοσοποιητική μας απάντηση στον ιό, υπάρχουν και τα «μηχανικά» μέσα αμύνης. Σε αυτά συγκαταλέγονται ο βήχας και το φτέρνισμα, που με βίαιο τρόπο προσπαθούν να αποβάλουν κάθε επιβλαβή, ερεθιστική ουσία, μικροοργανισμό που μπήκε στον πνεύμονα. Όμως με τον τρόπο αυτό, του βήχα και του πταρμού, μπορεί να προφυλάσσουμε μεν τον εαυτό μας, αποβάλλουμε όμως μεγάλες ποσότητες ιού στο περιβάλλον.
Συγκεκριμένα στο βήχα ο αέρας εκτοξεύεται με μεγάλες ταχύτητες (15μετρα/δευτερολεπτο, μεγίστη 30m/s) κ τα σταγονίδια (3000 κάθε φορά) εκσφενδονίζονται σε απόσταση περίπου ενός –ενάμισι μέτρου. Αν και η αεροδυναμική του βήχα διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, η προτεινομένη κοινωνική απόσταση των δυο μέτρων έχει την επιστημονική της βάση και είναι κατά κανόνα αποτελεσματική.
Παρόμοιες αεροδυναμικές συνθήκες παρουσιάζονται και στο φτέρνισμα, η χρησιμότητα του οποίου είναι παρόμοιο με αυτή του βήχα, δηλαδή η αποβολή από τον πνεύμονα κάθε βλαβερής ουσίας. Η ταχύτητα εξόδου του αέρα στο φτέρνισμα είναι περίπου 5m/s, η απόσταση διαδρομής των σταγονιδίων τα 0.6μετρα, άλλα η ποσότητα του αέρα που αποβάλλεται είναι μικρότερη του βήχα.
Προφανής και κατανοητή λοιπόν η οδηγία να καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε και να κρατάμε την απόσταση ασφάλειας των δυο μέτρων από τους συνάνθρωπους μας. Επίσης επειδή ο ιός αιωρείται μερικές ώρες στον αέρα μετα την έξοδό του, η απόσταση των 2 μέτρων θα πρέπει να εφαρμόζεται συνεχώς.
Αυτό που ίσως δεν είναι εύκολα κατανοητό είναι το γεγονός ότι η μετάδοση του ιού μπορεί να γίνει εκτός από το βήχα και το φτέρνισμα και με την απλή αναπνοή, ειδικά στους κλειστούς χώρους. Με κάθε αναπνοή που παίρνουμε, μισό λίτρο αέρα (500 cm3 ) μπαίνει και βγαίνει στους πνεύμονες μας. Αφού αναπνέουμε 15 φόρες το λεπτό, εισπνέουμε 7,5 λίτρα αέρα το λεπτό και 450 λίτρα την ώρα.
Για παράδειγμα όταν πάμε για ανεφοδιασμό στο Σουπερμάρκετ και ψωνίζουμε πχ. για 15 λεπτάα, τότε αναπνέουμε περίπου 110 λίτρα αέρα του καταστήματος. Αυτή η ποσότητα είναι αρκετή για να μεταδώσει τον ιό, αρά είναι τεκμηριωμένα τα μέτρα της εισόδου μικρού αριθμού πελατών στο σουπερμάρκετ, ανάλογα με το μέγεθος του καταστήματος, κάθε φορά.
Τα μέτρα αυτά πρέπει να τηρούνται με ευλάβεια όπως και συχνός και συστηματικός αερισμός του καταστήματος. Για την ασφάλειά μας λοιπόν μένουμε στο σουπερμάρκετ όσο το δυνατόν λιγότερο. Το σουπερμάρκετ δεν είναι χώρος κοινωνικής συνάντησης! Μάλιστα πολύ πρόσφατα δημοσιεύτηκε μελέτη που έδειξε ότι και με την απλή ομιλία μπορεί να μεταδοθεί ο ιός αφού εκτοξεύονται τουλάχιστον 300 σταγονίδιά του.
Στις παραπάνω γνώσεις βασίζεται και η οδηγία του να αερίζουμε τα καταστήματα και τα σπίτια μας ιδιαίτερα όταν έχουμε κάποιον άρρωστο.
Υπάρχει όμως το ερωτημα, αφου η κύρια πύλη του κοροναϊού είναι το αναπνευστικό γιατί η χρήση της μάσκας διχάζει τους επιστήμονες διεθνώς; Αυτό νομίζω γίνεται γιατί υπάρχουν ακόμη ενδοιασμοί για τη σωστή χρήση της μάσκας από το γενικό πληθυσμό. Όμως, όπως ενημερώθηκε το κοινό για τα άλλα μέσα πρόληψης, έτσι πιστεύω ότι μπορούμε να τον εκπαιδεύσουμε και για την αυστηρά προσεκτική χρήση της μάσκας.
Θεωρώ ότι η μάσκα έχει τη θέση της στο γενικό πληθυσμό, κυρίως όταν επισκέπτεται νοσοκομεία, όταν αναγκάζεται να μετακινηθεί με τα μέσα μαζικής μεταφοράς (πλοία, αεροπλάνα, λεωφορεία, τρένα), στις ομάδες υψηλού κίνδυνου και όταν πάμε στο σουπερμάρκετ. Όμως αμέσως μετά τη χρήση της, έχει μεγάλη σημασία η καταστροφή της, όπως πχ. μετά την έξοδο από το σουπερμάρκετ, η αφαίρεση της με προσοχή και η απόρριψή της σε ασφαλή κάδο αχρήστων και αμέσως σχολαστικό πλύσιμο χεριών.
Τέλος το συστηματικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών βασίζεται στη γνώση ότι ιός επιζεί σε διάφορες επιφάνειες εκτός ανθρώπινου σώματος για αρκετές μέρες που συχνά τις ακουμπάμε (χειραψίες). Επομένως χρειάζεται απολύμανση των επιφανειών αυτών όπως πχ της κουζίνας μας. Η χλωρίνη σε κατάλληλη αραίωση (4 κουταλάκια σε 1 λίτρο νερου) είναι το καλύτερο αντισηπτικό των επιφανειών, άλλα όχι των χεριών.
Επομένως όλα τα μέτρα μείωσης της μεταδόσεις του ιού και κυρίως αυτά της προστασίας του πνεύμονα όπως η μάσκα, η απόσταση των 2 μέτρων, η ελαχίστη επαφή με συνανθρώπους και το “ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ” έχουν όλα την επιστημονική τους τεκμηρίωση και οικειοθελώς όλοι μας πρέπει να τα εφαρμόζουμε για να μην γίνουμε οι αχθοφόροι του ιού στην κοινότητα.
*Ο Νίκος Σιάφακας είναι MD,PhD ομότιμος καθηγητής Πνευμονολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης