Σύμφωνα με τη Μυθολογία, ο Ασκληπιός, έχοντας εμβαθύνει στην ανθρώπινη φύση, πέτυχε ακόμη και να αναστήσει νεκρούς, προκαλώντας τον θυμό του Άδη. Τότε, παρενέβη ο Δίας, που αναγκάστηκε να του πάρει τη ζωή, και να τον αναστήσει λίγο αργότερα, αφού προηγουμένως του απέσπασε την υπόσχεση πως δεν θα επανέφερε κανέναν νεκρό στη ζωή, χωρίς την έγκρισή του.
Έτσι, ο Ασκληπιός πέρασε στο συλλογικό υποσυνείδητο των αρχαίων ως το αρχέτυπο της θεραπευτικής δύναμης, που βρίσκεται μέσα μας. Μέσα σ’ ένα ελεγχόμενο περιβάλλον και τηρώντας πιστά ένα συγκεκριμένο τελετουργικό, οι ασθενείς της αρχαιότητας συντόνιζαν τις ψυχικές τους δυνάμεις με το παρόν.
Επικεντρώνονταν στον εσωτερικό τους εαυτό και άφηναν την εσωτερική ενέργεια να επενεργήσει θεραπευτικά στο σώμα και στην ψυχή τους. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κόρες του Ασκληπιού ήταν η Υγεία, η Πανάκεια, η Ακεσώ, η Αίγλη και η Ιασώ, αποτελέσματα της ιατρικής τέχνης του.
Οι δύο γιοι του Ασκληπιού ήταν ο Μαχάων και ο Ποδαλείριος, διάσημοι γιατροί, συμμετείχαν και στον Τρωικό Πόλεμο, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στους Αχαιούς, περιποιούμενοι τραυματίες με βοτανοθεραπεία και χειρουργικές επεμβάσεις. Ο Ασκληπιός και οι δύο γιοί του απολάμβαναν της βαθιάς εκτίμησης και αναγνώρισης πολλών επιφανών Ελλήνων της εποχής, όπως του Ομήρου και άλλων.
Επίσης, φαίνονται ως οι ιδρυτές της μεγάλης οικογένειας των Ασκληπιάδων, απογόνων του Ασκληπιού, που από γενεά σε γενεά κληρονομούσαν τα μυστικά της ιατρικής τέχνης και προσέφεραν τις ιατρικές τους υπηρεσίες στο όνομα του μεγάλου πρώτου ήρωα γιατρού, του Ασκληπιού (Χατζηνικόλη-Συρακού, 2001).
Ανάμεσα στους φημισμένους Ασκληπιάδες αναφέρονται οι μεγάλοι δάσκαλοι Ιπποκράτης (460-377 π. Χ.) και Αριστοτέλης (384-322 π. Χ.). Ο Ιπποκράτης, αναγνωρίζεται διεθνώς ως ο πατέρας της Ιατρικής Επιστήμης, ήταν ο πιο διάσημος από τους ιατρούς-μαθητές του Ασκληπιού και ιδρυτής της Ιατρικής Σχολής της Κω.
Ήταν ένας Ασκληπιάδης απόγονος του γιου του Ασκληπιού Ποδαλείριου, όπως αποδεικνύεται από το γενεαλογικό του δένδρο. Επίσης, ο Αριστοτέλης, φημισμένος φιλόσοφος, ιατρός και δάσκαλος ιατρικής, ήταν άλλος ένας φημισμένος Ασκληπιάδης, καθώς παρουσιάζεται να κατάγεται από τον άλλο γυιο του Ασκληπιού, τον Μαχάονα (Χατζηνικόλη-Συρακού, 2001). Ο Αριστοτέλης υπήρξε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η λατρεία του Ασκληπιού που ξεκίνησε από τη Θεσσαλία (θεωρείται θεσσαλικής καταγωγής) και την Πελοπόννησο, στη συνέχεια, διαδόθηκε σε όλη τη χώρα και κυριάρχησε σ’ ολόκληρη τη Μεσόγειο και τη Μικρά Ασία, έτσι ώστε να έχουν καταγραφεί συνολικά περισσότερα από 400 Ασκληπιεία σε πόλεις της ιστορικής εποχής (Αγγελάκης, 2025).
Τα Ασκληπιεία θεωρούνται ως τα πρώτα νοσοκομεία της αρχαιότητας. Στην επιλογή της θέσης ενός Ασκληπιείου, το φυσικό περιβάλλον και η διαθεσιμότητα νερού, και μάλιστα καλής ποιότητας, και ιδιαίτερα οι θεραπευτικές του ιδιότητες ήταν καθοριστικές παράμετροι (Angelakis et al., 2020).
Από το πλήθος των ονομαστών Ασκληπιείων, στα οποία συνέρρεαν προσκυνητές και άρρωστοι από όλον τον ελλαδικό χώρο, τα πλέον ονομαστά ήταν το Ασκληπιείο της Τρίκκης, που θεωρείται το αρχαιότερο και το Ασκληπιείο της Επιδαύρου, από το οποίο προήλθαν τα σημαντικότερα μετέπειτα Ασκληπιεία.
Άλλα Ασκληπιεία ήταν της Κω, το οποίο ο Στράβων αποκαλούσε «σφόδρα ένδοξον και πολλών αναθημάτων μεστόν», του Εμπόριου στην Ιβηρική χερσόνησο, της Κορίνθου, της Λισού, του Λεβήνα, της Αθήνας, του Πειραιά, της Περγάμου του οποίου ο ναός κοσμείται από τρία χρυσά αγάλματα: τον Ασκληπιό, την Υγεία και τον Τελεσφόρο και άλλα (Angelakis et al., 2020). Όλα αυτά υπενθυμίζουν ότι ‘»Το νερό είναι ζωή, αλλά η ποιότητα του νερού είναι υγεία» (Joan Rose, Βραβείο Νερού Στοκχόλμης, 2016).
Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιμο µέλος και διακεκριμένος fellow του Παγκόσμιου Οργανισμού Νερού (IWA)
Βιβλιογραφία
Αγγελάκης, Α. Ν. (2025). Ιαματικές πηγές νερού. Ρεθεμνιώτικα Νέα, Ρέθυμνον, 16/10/2025, https://rethnea.gr/iamatikes-piges-nerou/
Angelakis, A. N., Antoniou, G., Yapijakis, C., and Tchobanoglous G., 2020. History of Hygiene Focusing on the Crucial Role of Water in the Hellenic Asclepieia (i.e., Ancient Hospitals). Water 2020, 12(3), 754; https://doi.org/10.3390/w12030754
Χατζηνικόλη-Συρακού, Σ. (2001). Ασκληπιεία: τα Κέντρα Υγείας της αρχαιότητας. Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 01/08/2001, Αθήνα,
https://www.tovima.gr/2008/11/24/opinions/asklipieia-ta-kentra-ygeiastis-arxaiotitas/ ]