Οι διαταραχές όρεξης δεν αποτελούν τη μόνη ψυχολογική συνιστώσα που χρειάζεται να διερευνηθεί, ώστε να επέλθει μια ισορροπία στο σωματικό βάρος. Υπάρχει μια οπτική ακόμα βαθύτερη, που σχετίζεται με τη στάση ζωής και τη σχέση με τον εαυτό μας. Για να αλλάξουν οι διατροφικές μας συνήθειες χρειάζεται να αλλάξει ο τρόπος που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας προϋποθέτει την ανάληψη ευθύνης, την παραδοχή για την υγεία μας πρώτα από όλους ευθυνόμαστε εμείς. Η μετάθεση της ευθύνης στο γονιδιακό παράγοντα, την πτώση του μεταβολισμού λόγω ηλικίας ή άλλων παραμέτρων, φέρνει το άτομο σε μια κατάσταση παθητικότητας που πηγάζει από την παραδοχή ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αλλάξει την κατάσταση. Με τον τρόπο αυτό, αποποιείται τη δύναμη του και παραδίδεται σε ένα μοιρολατρικό τρόπο σκέψης. Η παραίτηση αυτή, το πιθανότερο είναι να μην περιοριστεί στο σωματικό βάρος, αλλά να γίνει στάση ζωής που θα συμπαρασύρει και άλλους σημαντικούς τομείς.
Το να αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας ως αδύναμο δέκτη της πραγματικότητας είναι ένα νοητικό μοτίβο που χρειάζεται θεραπεία. Απαιτεί μια διαδρομή αυτογνωσίας και μεταμόρφωσης. Το πρόσωπο που θα μπορούσαμε να είμαστε, η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, ζητάει να την ανακαλύψουμε και να την πραγματώσουμε. Ο δρόμος της αυτοπραγμάτωσης είναι ίσως η σημαντικότερη αποστολή μας στην περιπέτεια της ζωής και το υψηλότερο χρέος προς τον εαυτό μας.
Οι απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις είναι κομμάτι του εαυτού μας και πηγάζουν από την εσωτερική μας γνώση με την οποία χρειάζεται να έρθουμε σε επαφή. Χρειάζεται να αφουγκραστούμε τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας, να επιτρέψουμε στα καταπιεσμένα συναισθήματα να εκφραστούν, στις απωθημένες επιθυμίες να βρουν το δρόμο προς το φως, αλλά πάνω από όλα χρειάζεται να ανακτήσουμε τον αυτοσεβασμό μας. Έτσι θα οικοδομήσουμε ένα υγιή συναισθηματικό κόσμο, προϋπόθεση για να πιστέψουμε στον εαυτό μας.
Η αυτοεκτίμηση θα γίνει ο πυλώνας στον οποίο θα βασιστεί η θεραπεία των αυτοκαταστροφικών μας τάσεων, που στην περίπτωση του σωματικού βάρους εκφράζονται με ποικίλους τρόπους. Γνωρίζω άτομα, που με ιδιαίτερη επιμονή και υπομονή, βάσισαν την απώλεια του περιττού λίπους στην υπερβολική κατανάλωση καφέ και τσιγάρων, τακτική που είναι περισσότερο αυτοκαταστροφική από την υπερφαγία και τη συσσώρευση λίπους.
Ο δύσκολος και σημαντικός στόχος της απώλειας βάρους χρειάζεται υπομονή, καθώς οι νέες συνήθειες απαιτούν χρόνο για να εδραιωθούν. Στην πραγματικότητα, νέες συνήθειες σημαίνει αλλαγή του τρόπο σκέψης μας, του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας, ακόμα και των λέξεων που χρησιμοποιούμε στον εσωτερικό μας μονόλογο. Αν σκεφτόμαστε υποτιμητικά για μας, αν αμφισβητούμε την αξία μας, αν θεωρούμε ότι δεν αξίζουμε να αγαπηθούμε για αυτό που είμαστε, δε θα μπορέσουμε να δείξουμε στοργή και αγάπη στον εαυτό μας και η αλλαγή δε θα έρθει ποτέ.
Στόχος επομένως δε θα πρέπει να είναι η απώλεια βάρους αυτή καθαυτή, αλλά η αναδόμηση του τρόπου ζωή μας μέσα από τη θεραπεία του νου, των συναισθημάτων και του σώματος. Η εξισορρόπηση του σωματικού βάρους θα έρθει έτσι ως παράπλευρη συνέπεια και θα αποτελέσει ένα σταθερό αποτέλεσμα.
* Η Γιάννα Χουρδάκη είναι ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος.