(Μέρος 1ο)
Μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με την έγνοια να τα κοινωνικοποιήσουμε. Να τα βοηθήσουμε να ανακαλύψουν ή να τους δείξουμε δρόμους και τρόπους για να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και να γίνουν κοινωνοί των συναισθημάτων των άλλων. Να διαμορφώσουν συμπεριφορές και να κατανοούν τις συμπεριφορές των άλλων.
Πιστεύουμε στην κοινωνικοποίηση γιατί εκτός από το ότι διαμορφώνει και βελτιώνει την προσωπική ανάπτυξη, συμβάλλει στην ανάπτυξη του αισθήματος της συντροφικότητας, της ομαδικότητας, της συλλογικότητας, της συνευθύνης και της σύμπραξης και φυσικά της αλληλεγγύης. Γιατί μέσα από την κοινωνικοποίηση αναπτύσσεται η θεμιτή και απαραίτητη πολιτικοποίηση που εγγυάται τη δημοκρατία, την πρόοδο και ένα καλύτερο μέλλον.
Ξέρουμε πως κοινωνικοποίηση σημαίνει «μαζί», κάτι που είναι κρίσιμο ως κατάσταση, ως συναίσθημα και ως αξία τόσο για την κοινωνία αλλά και για τον κάθε άνθρωπο χωριστά σε κάθε ηλικία. Παίζουμε, ονειρευόμαστε, παλεύουμε, αγωνιζόμαστε, χαιρόμαστε και λυπόμαστε, αντιστεκόμαστε, λειτουργούμε μαζί και είμαστε πιο δυνατοί.
Η πανδημία παρά το γεγονός ότι βασίζεται επίσης στο «μαζί» καθώς αφορά όλη την ανθρωπότητα έχει δημιουργήσει μεγάλη σύγχυση και πολλά προβλήματα σε αυτή την υπέροχη έννοια. Γιατί ο καθένας καλείται να πάρει μέρος σε μια μαζική συμμαχία αλλά να αγωνιστεί μόνος του.
Απ’ τη μια η ευθύνη στη συμμετοχική αντιμετώπιση της πανδημίας κι απ’ την άλλη η ατομική ευθύνη, τα ατομικά μέτρα, ο ατομικός φόβος, η ατομική αντίδραση, τα ατομικά προβλήματα… το κάθε άτομο της κοινωνίας μόνο του και η κάθε κοινότητα χωριστά, όπως αυτή της εφηβείας.
Η εφηβεία, έχει από μόνη της πολλά προβλήματα. Δυσεπίλυτα γιατί είναι πρωτόγνωρα τόσο για τους έφηβους που τα βιώνουν όσο και για όλους τους υπόλοιπους γύρω τους στο οικογενειακό ή στο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Το συναίσθημα ή πιο εύστοχα η δίνη των συναισθημάτων υπερισχύει και καθορίζει σχεδόν τα πάντα.
Το συναίσθημα που εκφράζεται κυρίως όταν γίνει υπερβολικό σε χαρά, σε θυμό, σε θάρρος ή θράσος αλλά που κυρίως δεν εκφράζεται αποκρύπτοντας την ίδια στιγμή τους λόγους της ύπαρξης του. Και πώς να εκφραστεί ειδικά σήμερα όταν είναι απαραίτητοι τόσοι περιορισμοί, η αποστασιοποίηση και οι μάσκες που κρύβουν το μισό πρόσωπο – άρα κρύβουν τη μισή έκφραση.
Αν ένα έφηβο άτομο χαμογελά με τα μάτια αλλά πίσω από τη μάσκα σφίγγει τα δόντια του από πόνο ή θυμό, ποιος έχει καταλάβει πως νιώθει; Αν ένα έφηβο άτομο κοιτά συνεσταλμένα αλλά πίσω από τη μάσκα του βγάζει γλώσσα κοροϊδευτικά, ποιος θα το καταλάβει; Κανείς. Η μαθήτρια Ε.Γ. του Λυκείου Σερρών, έγραφε σε άρθρο της σε μαθητική εφημερίδα (ΤΟ ΒΗΜΑ 12/12/2021) για τους «αθέατους μαθητές» και για το γεγονός ότι «όπως διαμορφώνεται η κατάσταση, οι μαθητές θα φύγουν από το σχολείο και δεν θα γνωρίζουν τους συμμαθητές και τους καθηγητές τους. Θα τους βλέπουν στον δρόμο και δεν θα χαιρετούν ο ένας τον άλλον γιατί απλά δεν θα τους αναγνωρίζουν.
Ίσως φαίνεται αστείο ή ειρωνικό όμως δυστυχώς βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα… ενώ κλείνοντας έγραφε πως σε αυτές τις περιπτώσεις, μάλλον χρειάζεται κάποιο μαγικό ραβδί! Μακάρι αυτό να υπήρχε ώστε την επόμενη σχολική χρονιά όλοι να έρθουν χωρίς μάσκες. Να επιστρέψει ξανά το πρόσωπο όλων των παιδιών και να μην ξαναχρειαστεί να το κρύψουν ποτέ. Μια και πλησιάζουν Χριστούγεννα, αυτό θα ευχηθώ για φέτος!». Από τα Χριστούγεννα έχουμε μαζί μας και την Όμικρον, μάλιστα το «νοσήσαμε μαζί» έγινε η νέα μας ατάκα…
Τα σχολεία άνοιξαν και ο Πρωθυπουργός της χώρας είπε πως «τα ανοιχτά σχολεία μπορούν να γίνουν προάγγελοι της ανοιχτής κοινωνίας». Δεν είναι όμως έτσι. Δεν είναι σίγουρα έτσι γιατί δεν φτάνει να είναι οι πόρτες ανοιχτές στα σχολεία και στην κοινωνία, πρέπει να είναι ανοιχτές και οι ψυχές.
Όμως πόσες ψυχές ανθρώπων είναι κλεισμένες στη μοναξιά τους; Η Νορίνα Χερτζ σε συνέντευξη της (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 2/3/2021) με αφορμή το τελευταίο βιβλίο της, «Ο αιώνας της μοναξιάς», προειδοποιεί για μια παγκόσμια κρίση που ξεκίνησε πολύ πριν από τον κορωνοϊό και θα εξακολουθεί να μας απειλεί μετά την πανδημία, όσο δεν την παίρνουμε στα σοβαρά.
Η μοναξιά είναι το σύμπτωμα μιας ασθένειας που δεν αντιμετωπίζεται με μια απλή συνταγή. Οι παγίδες είναι πολλές. Όταν νιώθουμε μοναξιά, είμαστε ευάλωτοι κι έκθετοι. Κανείς μας δεν έχει ανοσία. «Όταν θα βγούμε από την περιπέτεια του κορωνοϊού, θα πρέπει να ξαναχτίσουμε έναν κόσμο με τη σύνδεση και την κοινότητα στο κέντρο του.
Όλοι γνωρίζουμε πού οδηγεί η απομόνωση: στη ριζοσπαστικοποίηση και στον ολοκληρωτισμό». Αυτή η τελευταία επισήμανση της Νορίνα Χερτζ, πόσο αντανακλά κοινωνίες που καθημερινά πληγώνονται στον αγώνα για τη δημοκρατία – σε άλλες χώρες ναι, αλλά στον κοινό κόσμο μας…