Διαβάζω εσχάτως ότι η πρώτη καραντίνα στην πατρίδα μας έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 1828 λόγω επιδημίας πανώλης, που εμφανίστηκε στην Ύδρα και σε άλλα νησιά (Σπέτσες, Πόρος, Χαλκίδα κ.λπ.) και η οποία επιδημία διήρκεσε επί επτά περίπου μήνες πριν υποχωρήσει εντελώς.
Ωστόσο, χωρίς το παραπάνω να είναι ψέμα, η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική, αφού η πρώτη καραντίνα στην πατρίδα μας, έστω και προληπτική, έλαβε χώρα αρκετά νωρίτερα, στις αρχές Μαρτίου 1824, στο μη πολιορκούμενο ακόμα Μεσολόγγι, λόγω πιθανής επιδημίας πανώλης επίσης, η οποία όμως εκ των υστέρων αποδείχτηκε, και ευτυχώς, αβάσιμη.
Όλα τα παραπάνω μας τα πληροφορεί η δεύτερη κατά χρονική σειρά κυκλοφορίας Ελληνική εφημερίδα «Ελληνικά Χρονικά» που εκδίδονταν στο Μεσολόγγι από τον φιλέλληνα Ελβετό γιατρό Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ, όπου στο φύλλο 20 της 8 Μαρτίου 1824, τέτοιες μέρες περίπου δηλαδή, διαβάζουμε σε μια μεστή και ανάγλυφη καθαρεύουσα, διατηρώντας μάλιστα την ορθογραφία της εποχής, τα παρακάτω:
«Μεσολόγγιον τη 6 Μαρτίου.
Είς αιφνήδιος θάνατος, όστις συνέβη τη νύκτα της 29 του παρελθόντος μηνός κατετάραξε τούτην την πόλιν. Προ 10 περίπου ημερών ηκούσθη, ότι απέθανον τινές αιφνηδίως εις την Γαστούνην, και αμέσως εδώ το φροντιστήριον* της υγιείας, δι’ υποψίαν πανώλους, άρχισε να εμποδίζη εις τα έξωθεν ερχόμενα πλοία την είσοδον του Βασιλαδίου. Η περίστασις αύτη κατέστησεν έτι μάλλον επίφοβον το εδώ συμβάν.
Ο αποθανών ήτο Πελοποννήσιος, ελθών από Πελοπόννησον προ 15 ημερών, πριν φθάσει από Γαστούνην της ασθενείας η είδησις. Ευθύς αφ’ ού ηκούσθη ο αιφνήδιος θάνατός του, εκ των ενταύθα επισημοτέρων ιατρών οι κύριοι Βρούνος** και Μάγιερ υπήγαν και επεσκέφθησαν τον νεκρόν, εις τον οποίον δεν εύρον κανένα βουβώνα***. Έπειτα τον έσχισαν με την όσον το δυνατόν ακριβεστέραν προφύλαξιν, και επήραν τα υγρά του στομάχου του, δια να κάμωσιν εις αυτά την δοκιμήν των χημικών αναλύσεων, μήπως εύρωσι σημεία φαρμάκου. Η δοκιμή έγινε, αλλά κανέν τοιούτον σημείον δεν εφάνη καθώς θέλει γίνει φανερόν εκ της κατωτέρω εκθέσεως των ιατρικών παρατηρήσεων των ιδίων.
Η Διοίκησις έβαλε αμέσως εις πράξιν τας πλέον αυστηράς προφυλάξεις. Εμποδίσθησαν αι συναθροίσεις του λαού και εις τας εκκλησίας και εις τους φόρους****. Οι καφφέδες και τα καπηλεία***** εκλείσθησαν, και διωρίσθησαν διάφοροι ιατροί, εις τους οποίους χρωστούν και οι ιερείς των ενοριών και οι οικοκυραίοι να δίδωσιν αμέσως είδησιν εις το πρώτον της ασθενείας σημείον, το οποίον ήθελον παρατηρήσει. Την δε εκτέλεσιν και διατήρησιν τούτων των κανόνων, και πάσης άλλης λεπτομερεστέρας προφυλάξεως ενεπιστεύθη η Διοίκησις εις μίαν επίτηδες διορισθείσαν της υγιείας επιτροπήν, εις την οποίαν εδόθη και η αναγκαία στρατιωτική δύναμις, κατά την εξής διαταγήν.
Δ ι α τ α γ ή
Αρ. 854/ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Διά την υποψίαν η οποία ακολουθεί, εις τους εκ Πελοποννήσου ερχομένους, και διά το αιφνήδιον του θανάτου ενός Πελοποννησίου εις ταύτην την πόλιν.
Διά να φυλαχθή όσον το δυνατόν, η κοινή υγιεία.
Δυνάμει του υπ’ αριθμ. 314, και ημ. 15 Οκτωβρίου θεσπίσματος του Βουλευτικού Σώματος.
α.΄) Οι Κύριοι Αθανάσιος Ραζής, Νικόλαος Καρβούνης, Στάνος Στάϊκου, Αναστάσιος Παππαλουκάς, και Δημήτριος Σιδέρης διορίζονται εις επιτροπήν της υγιείας.
β.΄) Ούτοι θέλουν φροντίσει να γενή ακριβής προφύλαξις ένδον της πόλεως, και να ληφθώσι τα αυστηρώτερα μέτρα προς διαφύλαξιν της κοινής υγιείας.
γ.΄) Ο πολιτάρχης****** θέλει υπόκειται εις τας διαταγάς της επιτροπής, κρατών έν σώμα είκοσι στρατιωτών δια μόνην την εκτέλεσιν των διαταγών της επιτροπής ταύτης.
δ.΄) Η επιτροπή έχει όλην την πληρεξουσιότητα να διορίση παν ό,τι κρίνη αναγκαίον εις την περίστασιν, και αι διαταγαί της θέλουν εκτελούνται.
Τη α΄ Μαρτίου 1824 Μεσολόγγιον.
Α. Μαυροκορδάτος».
Να σημειωθεί ότι, απ’ ότι πληροφορούμαστε από την συνέχεια των δημοσιευμάτων των Ελληνικών Χρονικών: «…Μαθών τούτο το συμβάν ο Π*******. Μαυροκορδάτος αμέσως επρόσταξε να περικυκλώσωσι την κατοικίαν του πολυάριθμοι φυλακαί, και διώρισε να επισκευθώσι το σώμα του νεκρού ο ιατρός κύριος Μάγιερ, και ο ιατρός και χειρούργος του Λόρδου Βύρωνος κύριος Βρούνος».
Και παρακάτω «Μετά τας παρατηρήσεις των ιατρών, ετάφη το σώμα, σκεπασμένον με άσβεστον, εις λάκκον βαθύτατον. Οι σύνοικοι του αποθανόντος, συνοδευμένοι με ικανούς στρατιώτας, μετετοπίσθησαν εις τας καλύβας τα ευρισκομένας εις τα άκρα της πόλεως, όπου φυλάττονται από φύλακας αγρύπνους. Συγχρόνως απηγορεύθη η διάβασις πλησίον του υπόπτου οσπητίου, εις το οποίον έβαλον καπνούς, αφού κατέκαυσαν όσα πράγματα ευρέθησαν εις αυτό».
Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τελικά απεδείχθη ότι «αι εις Γαστούνην ασθένειαι ήσαν αι συνήθεις επιδημίαι», και δεν συνέτρεχε περίπτωση πανώλης, η οποία δυστυχώς, όπως είδαμε στην αρχή του παρόντος, θα ενσκήψει λίγα χρόνια αργότερα επί Καποδίστρια, και η οποία θα αντιμετωπιστεί επίσης επιτυχώς, από τον, και ιατρό, Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.
Σε κάθε περίπτωση τρομερή εντύπωση προκαλεί ακόμα και σήμερα η σωστή άμεση και αποτελεσματική αντίδραση των «αρχών» του μη υπάρχοντος ακόμα κράτους, και μάλιστα σε συνθήκες πραγματικού πολέμου.
«Τοις κείνων πράξεσιν» λοιπόν «πειθόμενοι» και εμείς, κυβερνώντες και κυρίως κουρασμένοι πολίτες, με την τήρηση των μέτρων και την βοήθεια των εμβολίων θα ξεπεράσουμε και αυτόν τον σκόπελο, όπως και οι πρόγονοί μας διακόσια χρόνια πριν.
Σημειώσεις:
*Εννούνται οι υγειονομικές αρχές.
**Ο νεαρός Ιταλός γιατρός Francesco Bruno.
***Εννοείται μάλλον εξάνθημα πανώλης.
****πλατείες.
*****καφενέδες και ταβέρνες.
******Ελλείψει ακόμα αστυνομίας εννοείται ο στρατιωτικός που ήταν επιφορτισμένος με την εσωτερική ασφάλεια και τάξη της πόλης και των κατοίκων.
*******Εδώ με το Π. εννοείται «Πρόεδρος» του Βουλευτικού, δηλαδή της Βουλής των επαναστατών, αξίωμα που την εποχή αυτή κατείχε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.