Είμαι είκοσι χρόνια μόνιμος κάτοικος της ανατολικής Κρήτης. Και ρώτησα και άλλους Ηρακλειώτες, γέννημα-θρέμμα της πόλης. Η διαπίστωση είναι μάλλον κοινή. Μολονότι πάντα κάπου μέσα στο γενικότερο κάδρο υπήρχε ασφαλώς ο νοτιάς με το ιδιαίτερο μικροκλίμα που κουβαλάει μαζί του, αυτό που βλέπουμε και ζούμε τα τελευταία χρόνια, δεν υπήρχε παλαιότερα.
Η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται το φαινόμενο της μεταφοράς και της εναπόθεσης αφρικανικής σκόνης είναι σαφώς μεγαλύτερη, ασύγκριτα μεγαλύτερη από το πρόσφατο κιόλας παρελθόν. Αυτό είναι βέβαια μια εντελώς εμπειρική διαπίστωση, το αν και πόσο τεκμηριώνεται με δεδομένα σήμερα είναι ένα άλλο θέμα, αυτά οπωσδήποτε τα έχουμε ανάγκη.
Απόλυτα τεκμηριωμένη είναι όμως η προϊούσα ξήρανση της Κρήτης, ιδίως του ανατολικού της μέρους. Ήδη κάποιοι δήμοι της ενδοχώρας του Ηρακλείου έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης λόγω της ξηρασίας και των εξαιρετικά χαμηλών αποθεμάτων στους κατά τόπους υδροταμιευτήρες. Η κλιματική αλλαγή έγινε κρίση και είναι εδώ ήδη, δεν την περιμένουμε. Και δεν είμαστε ακόμα προετοιμασμένοι για να την αντιμετωπίσουμε.
Αναλογιστείτε πόσο συχνά ακούμε ή διαβάζουμε πλέον ειδήσεις που αφορούν μια δυσφορία για τον καιρό ή τα αποθέματα νερού ή τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αγρότες για παράδειγμα ή ακόμα χειρότερα οι υποδομές μας από την επιδείνωση των κλιματικών φαινομένων. Σχεδόν καθημερινά, αν όχι και πολλές φορές μέσα στη μέρα.
Τα περιθώρια του χρόνου έχουν στενέψει εξαιρετικά, πρακτικά δεν υπάρχουν καθόλου. Ασφαλώς και δεν μπορεί ούτε πρόκειται η Κρήτη να επιλύσει τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής μόνη της, ούτε η Ελλάδα θα μπορούσε, ούτε καν η Ευρώπη. Δεν έχουμε όμως την πολυτέλεια να περιμένουμε να συμπέσουν όλοι οι παγκόσμιοι παράγοντες προκειμένου να δράσουμε, αυτό πρέπει να γίνεται ήδη όποιες κι αν είναι οι διεθνείς περιβαλλοντικές δράσεις.
Πρέπει να περάσουμε από τα λόγια και τις θεωρητικές αποτιμήσεις, στις πράξεις και τις εφαρμογές στο πεδίο. Πρέπει να δράσουμε. Ακόμα κι αν δεν είναι σωστά όλα όσα κάνουμε, η πράξη θα μας καθοδηγήσει στην διόρθωση των σφαλμάτων. Η Περιφέρεια Κρήτης οφείλει να γίνει η ατμομηχανή αυτής της προσπάθειας σε τοπικό επίπεδο, έχει τους ανθρώπους και μπορεί να βρει τους πόρους ή να καθοδηγήσει την κεντρική πολιτεία.
Ούτε σταγόνα νερό δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένη και πρέπει να βρεθούν τόσο τρόποι εξοικονόμησης, όσο και νέες πηγές νερού. “Έξυπνες” και άμεσα εφαρμόσιμες παρεμβάσεις πρέπει να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν στις υφιστάμενες υποδομές, μέχρι να έχουμε τις όποιες νέες και -υποτίθεται- καλύτερες. Πρέπει η πολιτική για το περιβάλλον να πάψει να αντιμετωπίζεται απλά ως ευκαιρία για μεγάλα και ωραία λόγια, να βρεθούν πόροι για πολλές μικρές δράσεις που δεν αποφέρουν ίσως ευρεία δημοσιότητα αλλά μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες σε μια κρίσιμη στιγμή.
Προφανώς δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη συχνότητα και τη σφοδρότητα της μεταφοράς σκόνης από την Αφρική στην Ευρώπη. Επειδή όμως δεν ξεκινούν και δεν τελειώνουν όλα εκεί, εκτός από τις εντυπωσιακές φωτογραφίες, πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε, γιατί με μια Κρήτη “βασίλειο της σκόνης” δεν θα πάμε μακριά.
Κοινώς, και αυτό είναι που έχει σημασία, μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε διαπιστώσεις και να εισπνέουμε σκόνη, αλλά μπορούμε να περάσουμε και σε παρεμβάσεις που προφανώς δεν θα λύσουν τα παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα, αλλά μπορεί να κάνουν σαφώς ηπιότερες τις συνέπειες που έχουν αυτά σε τοπική κλίμακα. Γιατί τη σκόνη μπορεί να μην μπορούμε να τη γλυτώσουμε, πρέπει όμως να έχουμε και νερό να την πλύνουμε από πάνω μας…