Η 6η Ιουνίου 1944 ήταν η ημέρα που σηματοδότησε την ανάδειξη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής όχι απλά σε παγκόσμια δύναμη, καθώς ήταν ήδη, αλλά στην απόλυτα κυρίαρχη δύναμη του δυτικού κόσμου.
Οι εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Αμερικανοί άνδρες που από αέρα και θάλασσα πάτησαν τα χώματα της Ευρώπης για να την απελευθερώσουν από τα ναζιστικά στρατεύματα, έγιναν τα θεμέλια της αδιαμφισβήτητης αμερικανικής κυριαρχίας σε όλο τον ελεύθερο κόσμο για πολλές δεκαετίες. Σήμερα πια γνωρίζουμε ότι αυτή η εποχή έχει παρέλθει, αλλά μέχρι πρόσφατα κάτι τέτοιο ήταν περίπου αδιανόητο.
Αυτή η Αμερική, η ηρωική και ινδαλματική, η δύναμη που έχτισε μόνη της πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, παραγωγικά και στρατιωτικά την μεταπολεμική δυτική Ευρώπη και τον ατλαντικό ή αγγλοσαξονικό κόσμο, δεν υπάρχει πια. Ουκ έστιν ώδε, όχι γιατί ανελήφθη, αλλά γιατί κατελήφθη από έναν εσμό από ημίτρελους βαθύπλουτους νάρκισσους.
Τις τελευταίες ώρες εξελίσσεται σε δημόσιο εξευτελισμό η αναμενόμενη από καιρό ρήξη ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον βαθύπλουτο μέχρι πρότινος υποστηρικτή του και άτυπο υπουργό διοικητικής μεταρρύθμισης Έλον Μασκ. Πρόκειται για “χρονικό προαναγγελθέντος θανάτου”, ωστόσο ο τρόπος που εξελίσσεται είναι πέραν και της πιο ζωηρής φαντασίας.
Όλο αυτό που βλέπουμε τους τελευταίους πέντε μήνες, όμως, δεν είναι κάποιο standup σόου, όσο κι αν μας παραπέμπει σε τέτοιο. Είναι η ζώσα πολιτική εμπειρία και πράξη στην ισχυρότερη χώρα του κόσμου. Όλοι έχουμε μείνει εν πολλοίς έκπληκτοι ότι μπορεί πραγματικά να συμβαίνουν όλα αυτά που υποθεταμε ότι μπορεί να συμβούν.
Συμβαίνουν όμως καιρό τώρα και δημιουργούν τετελεσμένα. Και το κρίσιμο ερώτημα που ουδείς μπορεί να απαντήσει με σιγουριά είναι πού θα φτάσουν όλα αυτά. Έχουμε μπροστά μας τριάμισι χρόνια διακυβέρνησης Τραμπ και κανείς δεν μπορεί έστω και ελάχιστα να προβλέψει τι θα γίνει ως τότε και τι θα ακολουθήσει. Οι ΗΠΑ ζουν ήδη μια πολιτική δυστοπία.
Αυτό που μπορούμε όμως με σχετική ασφάλεια να απαντήσουμε είναι ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αυτής της περιόδου. Και το αποτέλεσμα θα είναι με κάθε βεβαιότητα ο θάνατος της κυριαρχίας των ΗΠΑ στο παγκόσμιο στερέωμα ή αν προτιμάτε η επισημοποίηση αυτού του θανάτου. Η Αμερική τελειώνει ως η κυρίαρχη πλανητική δύναμη και αυτό συμβαίνει πολιτικά, ενώ οικονομικά και στρατιωτικά εξακολουθεί να κρατά τα σκήπτρα. Αυτό είναι κάτι μάλλον ασυνήθιστο.
Τίποτα δεν υπάρχει για να υποκαταστήσει αυτή την εκλείπουσα κυριαρχία. Το διεθνές σύστημα θα μείνει πιο άναρχο και πολύ πιο επικίνδυνο από πριν. Ήδη όσοι έχουν επενδύσει στην συμμαχία με την Ουάσιγκτον αισθάνονται άβολα. Και πιο συγκεκριμένα για τον ευρωπαϊκό και ευρωμεσογειακό κόσμο στον οποίο εμείς ανήκουμε, η κατάσταση αναδεικνύεται εφιαλτική.
Η Αμερική πέταξε στα σκουπίδια ως ληγμένο προϊόν τη μοναδική της καλή μαρτυρία στον κόσμο, την αξιοπιστία της ως σύμμαχος. Ένα νόμισμα πολύ σκληρό και ανθεκτικό, πολιτικά δε απίστευτα αποδοτικό. Ακριβώς γιατί είχε βασιστεί πάνω στην ηθική ανωτερότητα των συμβολισμών της D Day, της θυσίας εκατοντάδων χιλιάδων Αμερικανών για την ελευθερία της Ευρώπης, κατ’ επέκταση και ολόκληρου του κόσμου.
Τώρα τι θα μείνει από τον “μακρύ αμερικανικό αιώνα” όταν καθίσει η σκονή που σηκώνει ο τραμπισμός; Το πιθανότερο είναι ότι καθετί θετικό θα σαρωθεί και θα μείνουν οι ακροβασίες των κάθε λογής δυσπροσαρμοστικών και εκκεντρικών μεγιστάνων που κατέλαβαν δίκην παιδικής χαράς και λυμαίνονται την πολιτική εξουσία στην Ουάσιγκτον.
Κάπως έτσι όμως παρέρχονται και καταπίπτουν οι αυτοκρατορίες, μέσα σε παραισθήσεις μεγαλείου. Για όλους τους υπόλοιπους, όλους εμάς που χτίσαμε τον κόσμο μας κάτω από τη σκιά του αμερικανικού συστήματος, ακολουθεί μια περίοδος ακόμα μεγαλύτερης αβεβαιότητας. Και το μόνο που μας μένει είναι μια ελπίδα, που φαίνεται ανεδαφική ώρες-ώρες, ότι κάτι θα συμβεί και η παρακμή κι αυτής της “Ρώμης” δεν θα συνοδευτεί από “επιδρομές των βαρβάρων”…