Τα αποτελέσματα της έρευνας αξιολόγησης των μεγάλων δήμων από τους πολίτες, που δημοσίευσε το Υπουργείο Εσωτερικών, υπήρξαν εξαιρετικά αρνητικά για το Ηράκλειο. Η πόλη κατετάγη τελευταία στην αξιολόγηση σε όλες τις κατηγορίες. Μάλλον δεν είναι έκπληξη αυτό, πόσο όμως κοντά στην πραγματικότητα βρίσκεται αυτή η αποτίμηση;
Υπάρχουν τομείς στους οποίους και ο πιο καλοπροαίρετος καταλαβαίνει ότι τα πράγματα δεν είναι καλά. Δεν είναι διαχρονικά καλά δηλαδή, αλλά ενδεχομένως τα τελευταία δύο-τρία χρόνια, στη μεταπανδημική όπως λέμε εποχή, έχουν σαφώς επιδεινωθεί. Η καθαριότητα και ο ηλεκτροφωτισμός για παράδειγμα είναι τέτοια σημεία.
Από την άλλη υπάρχουν και πεδία αξιολόγησης που είναι μάλλον οφθαλμαφανής η υπερβολή, όπως για παράδειγμα η στάθμευση. Δεν μπορεί να πιστέψει κανείς ότι η στάθμευση είναι πιο δύσκολη στο Ηράκλειο από τη Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα.
Οπότε, έχουμε να κάνουμε πιθανότατα με ένα κράμα αντιλήψεων των δημοτών για την πόλη, που ενώ οπωσδήποτε αντικατοπτρίζει υπαρκτές αδυναμίες και παθογένειες, ταυτόχρονα αυτές τείνουν να λάβουν μια μορφή γενικευμένης απόρριψης. Δηλαδή, το έλλειμμα ικανοποίησης που έχουν οι Ηρακλειώτες στην καθημερινότητά τους τείνει να λάβει μια μηδενιστική δυναμική, που εντέλει αδικεί και την πόλη και όλους μας.
Δεν ωφελεί καθόλου όμως, να προσπαθήσει κανείς να άρει αυτή την σε μεγάλο βαθμό παγιωμένη αντίληψη, αναιρώντας το συναίσθημα των δημοτών. Κανείς δεν θα πειστεί ότι στην πραγματικότητα η καθημερινότητά του δεν είναι τόσο χάλια, επειδή το λένε οι αιρετοί ή ακόμα και τα μέσα ενημέρωσης. Ούτε καν με απτά και μετρήσιμα δεδομένα δεν είναι μαχητό το εδραιωμένο συναίσθημα.
Μόνο στην επιμονή της εμπειρίας μπορεί να υποχωρήσει αυτό συναίσθημα μειονεξίας. Υπάρχουν βέβαια και πράγματα που είναι ζήτημα χρόνου και εξοικείωσης, όπως για παράδειγμα να χωνέψουμε όλοι ότι δεν γίνεται να πηγαίνουμε παντού και να σταθμεύουμε όπου θέλουμε στο κέντρο της πόλης. Ή ότι μια πόλη που δεκαπλασίασε ασύντακτα τον πληθυσμό της μέσα σε ένα αιώνα δεν μπορεί εύκολα να έχει το επιθυμητό αστικό πράσινο ούτε να αναπτύξει υποδομές με ρυθμούς επαρκείς για την πληθυσμιακή μεταβολή.
Υπάρχουν όμως και τομείς που η πόλη έχει αδικαιολόγητα οπισθοχωρήσει και αυτό προφανώς το εισπράττει πολλαπλά ο πολίτης. Και επειδή η επίδραση της καθημερινότητας είναι τέτοια, η εμπειρία της μας κάνει να παραγνωρίζουμε και τα υπαρκτά θετικά της πόλης μας. Εκεί είναι που πρέπει να πέσει το βάρος, εκεί πρέπει να κερδηθεί ξανά η εμπιστοσύνη των πολιτών.
Η καθημερινή εμπειρία είναι το βαρόμετρο της εικόνας που έχουμε για την πόλη μας. Αν οι Ηρακλειώτες δουν ότι αλλάζουν πραγματικά τα πιο οχληρά από τα αρνητικά δεδομένα της καθημερινής ζωής, τότε θα αρχίσουν να βλέπουν συνολικά με άλλο μάτι τα πράγματα. Και πραγματικά από τα πολύ βασικά και καθημερινά εξαρτάται αυτή η εξίσωση.
Ας ξεκινήσουμε από ένα βιώσιμο σύστημα αποκομιδής των απορριμμάτων και οδοκαθαρισμού και από δρόμους και γειτονιές με αξιοπρεπή φωτισμό. Δεν είναι υπερβολικό να απαιτεί ο δημότης την εξασφάλιση μιας επάρκειας σε αυτές τις αστικές πρόνοιες. Πρόκειται για πράγματα που λίγο-πολύ εντάσσονται στο πλαίσιο του αυτονόητου.
Το Ηράκλειο είναι μια πόλη που έχει αδικηθεί από την εξέλιξη των πραγμάτων, αδικείται κατά κόρον από τους κατοίκους της, αλλά όχι σπάνια αδικείται και από τους φορείς και τα πρόσωπα που την κυβερνούν. Ας κάνουμε όλοι κάτι λίγο καλύτερα και θα αλλάξουν πολλά. Μπορεί να φανεί κοινότοπο, αλλά προέχει να αγαπάμε την πόλη, όπως αγαπάμε και το σπίτι μας.
Ποτέ δεν μπορούμε να τα φτιάξουμε όλα μαζί, ούτε έχουν όλα την ίδια βαρύτητα. Κάποια όπως μπορούμε και πρέπει να τα φτιάξουμε. Χρειάζεται προτεραιοποίηση, στόχευση, σχεδιασμός και αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση. Ευχολόγιο θα πει κανείς, αλλά η ευχή για να γίνει πράξη χρειάζεται μόνο ένα ψυχικό στοιχείο, βούληση. Τη διαθέτουμε;