Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που, χωρίς να έχουμε ιδιαίτερη σχέση, θα μείνουν πολύ ζωηρά χαραγμένοι στη μνήμη μου όσα χρόνια ζήσω με τα λογικά μου σ’αυτόν τον κόσμο. Και αναμφίβολα, θέση μεταξύ τους θα έχει η Λιάνα Σταρίδα.
Τη γνώρισα έτσι, όπως τη δείχνει η φωτογραφία, με ένα μικρόφωνο στο χέρι, να σεργιανίζει τους δρόμους του κέντρου της πόλης ή τα ενετικά τείχη και να μας μαθαίνει την ιστορία του Ηρακλείου, να μας ανοίγει τα μάτια για την διαδρομή της πόλης, των μνημείων και των ανθρώπων της.
Πληθωρική η γνώση της, εκρηκτικό το ταμπεραμέντο της, μια σφύζουσα προσωπικότητα. Ήταν από μόνη της μια πραγματική κιβωτός της μνήμης αυτού του τόπου. Το κενό που αφήνει είναι κυριολεκτικά πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο να αναπληρωθεί. Και είναι λίγες οι φορές που έχει τέτοια αλήθεια μέσα της αυτή η σχεδόν κοινότυπη έκφραση…
Είναι βέβαιο ότι δεν ολοκλήρωσε όλα όσα ήθελε να αφήσει πίσω καταγεγραμμένα. Η ταλαιπωρημένη υγεία της την πρόδωσε. Είναι εξίσου βέβαιο όμως ότι και όλο το υλικό που ήδη μας αφήνει, οι ομιλίες, οι δημοσιεύσεις, τα βιβλία της, είναι αρκετά για να γνωρίζουμε την πόλη μας στη διαχρονία της καλύτερα απ’ ό,τι την ήξεραν οι κάτοικοί της σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή.
Η ιδέα ότι δεν θα την ακούσουμε ξανά μου είναι ακόμα πολύ ξένη. Τόσο ζωηρή ήταν η παρουσία της που στην πρώτη είδηση του θανάτου της χρειάστηκε κάποιος χρόνος να το πιστέψω -φαντάζομαι ότι πολλοί ένιωσαν το ίδιο. Θα την αναζητούμε, θα ψάχνουμε τι έχει πει, τι έχει γράψει για τούτο και για ‘κείνο του Χάνδακα, της Κάντιας, της Καντιγιέ, του Μεγάλου Κάστρου, του Ηρακλείου.
Η μνήμη της πόλης σήμερα έγινε φτωχότερη. Κι αυτό συμβαίνει συνήθως όταν γερνά κάποιος. Η Λιάνα Σταρίδα δεν θα το ήθελε ποτέ αυτό, νομίζω, δεν θα συμβιβαζόταν με την ιδέα ενός γερασμένου Ηρακλείου. Ας ευχηθούμε κι ας ελπίζουμε ότι οι σπόροι που απλόχερα φύτεψε η ίδια, θα βλαστήσουν και θα καρπίσουν.
Γιατί η γνώση έχει αυτή τη δύναμη, να μην γερνά, αλλά να αναγεννιέται και να πλουτίζεται, να πληθαίνουν τα νήματα της έρευνας και να φτάνουμε όλο και πιο πέρα, όλο και πιο κοντά στην έξοδο από τον λαβύρινθο της άγνοιάς μας. Τα νήματα που μας αφήνει η Λιάνα Χανιωτάκη-Σταρίδα είναι πολλά και δυνατά, αρκεί να μη τα αφήσουμε να χαθούν.
Αντίο, κυρία Σταρίδα. Τον σεβασμό μου τον είχατε πάντα, τώρα έχετε και την ευγνωμοσύνη μου για όσα έμαθα και εμπνεύστηκα από τη γνώση σας. Μετανιώνω μόνο που δεν είχαμε ποτέ την ευκαιρία να μιλήσουμε για όλα αυτά στο ραδιόφωνο. Έχετε όμως μιλήσει εσείς, γραπτά και προφορικά και όλα αυτά τα λόγια σας θα μας είναι φανάρι όσο σεργιανίζουμε, μόνοι μας πια, στους δρόμους και τα τείχη της πόλης…