Η φετινή Eurovision δεν ήταν απλά ένας διαγωνισμός τραγουδιού. Ήταν μια υπενθύμιση του πώς ακόμα και θεσμοί που φαίνονται «απολιτίκ», αναγκάζονται κάποια στιγμή να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα γύρω τους. Φέτος, αυτή η πραγματικότητα ήταν δύσκολη και σχεδόν βίαιη, αν κάποιος είχε τα μάτια ανοιχτά να τη δει.
Η εμφάνιση του Ισραήλ φέτος δεν ήταν απλώς μια μουσική στιγμή, αλλά μια πολιτική δήλωση. Η Yuval Raphael δεν τραγούδησε απλώς, αλλά έγινε σύμβολο. Και σε έναν κόσμο γεμάτο εικόνες, η εικόνα της δεν ήταν καθόλου ουδέτερη.
Το πρόβλημα δεν είναι το τραγούδι ή η καλλιτέχνιδα, αλλά το πλαίσιο. Τη στιγμή που στη Γάζα υπάρχουν χιλιάδες θύματα και η Eurovision επέλεξε να προβάλλει μόνο την πλευρά της θυματοποίησης του Ισραήλ, αγνοώντας όσους υποφέρουν στην άλλη πλευρά, αυτό γίνεται πολιτική απόφαση. Η Eurovision προβάλλει μια εικόνα που ζητά συμπόνια, ενώ αφήνει έξω όλους εκείνους που ίσως τη χρειάζονται περισσότερο.
Αλλά η πιο ηχηρή στιγμή του φετινού διαγωνισμού δεν ήταν μια νότα. Ήταν ό,τι δεν είδαμε. Τα πανό που δεν προβλήθηκαν, οι φωνές που κόπηκαν, οι διαμαρτυρίες που δεν ακούστηκαν στην επίσημη μετάδοση. Αυτές οι επιλογές λένε «μην ενοχλείτε», ενώ έξω από την αρένα οι άνθρωποι φωνάζουν «Λευτεριά στην Παλαιστίνη».
Αυτό είναι το βάρος. Η Eurovision δεν έχει σκοπό να λύσει γεωπολιτικές συγκρούσεις, αλλά όταν επιλέγει να δώσει βήμα σε ένα κράτος που εμπλέκεται σε πόλεμο, επιλέγει ταυτόχρονα να αγνοήσει τις φωνές που αντιστέκονται σε αυτή τη βία. Και αυτή η επιλογή είναι πολιτική.
Δεν είναι πολιτικοποίηση όταν ένας καλλιτέχνης εκφράζει τον πόνο του. Είναι πολιτικοποίηση όταν ένας θεσμός αποφασίζει ποιος πόνος θα ακουστεί.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα φέτος.
Το Ισραήλ κατέκτησε τη δεύτερη θέση στον διαγωνισμό του 2025, και η περσινή τους εκπρόσωπος, Έντεν Γκολάν, ήταν εκείνη που ανακοίνωσε το 12άρι που έδωσε το Ισραήλ στην Ελλάδα. Κάποιοι το είδαν ως μια σπόντα για την περσινή αντιπαράθεση μεταξύ της Έντεν Γκολάν και της Μαρίνας Σάττι, όταν η Ελληνίδα εκπρόσωπος είχε χασμουρηθεί κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η τραγουδίστρια Έντεν Γκολάν, εκπρόσωπος του Ισραήλ στη Eurovision 2024, ανέφερε πρόσφατα την προσωπική της εμπειρία, λέγοντας ότι η συμμετοχή της ήταν «τρομακτική». Παρά τις απειλές για τη ζωή της και τον φόβο που ένιωσε, η ίδια επέλεξε να μην αφήσει τον φόβο να την επηρεάσει. Ανέφερε ότι πέρασε δύσκολες στιγμές, αλλά δεν ήθελε να ξοδέψει την ενέργειά της σκεπτόμενη το χειρότερο.
Η Έντεν Γκολάν, μάλιστα, έκανε κάποιες δηλώσεις που αφορούσαν άλλους διαγωνιζόμενους, με τη Μαρίνα Σάττι να είναι ανάμεσα στους «πιο αηδιαστικούς», σύμφωνα με την ίδια. Αυτές οι εντάσεις ανάμεσα στους διαγωνιζόμενους έδειξαν για άλλη μια φορά πώς η Eurovision δεν είναι απλώς ένας διαγωνισμός μουσικής, αλλά και πεδίο προσωπικών και πολιτικών συγκρούσεων.
Η Eurovision 2025 απέτυχε, όχι επειδή τραγουδήθηκε η ελπίδα, αλλά γιατί για χιλιάδες ανθρώπους, η ελπίδα δεν ακούγεται όσο τους κρατάμε εκτός πλάνου. Και όσο η τέχνη προσφέρεται για να χτιστούν εικόνες, τη στιγμή που αλλού καίγονται πραγματικότητες, τότε δεν έχουμε σκηνή. Έχουμε βιτρίνα.
Και καμία βιτρίνα, όσο εντυπωσιακά φωτισμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να κρύψει το αίμα στους δρόμους.