Τα «Τρυγοπατήματα» οργανώνει στο Καινούργιο Χωριό, ο Πολιτιστικός Σύλλογος με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, στο πλαίσιο των καλοκαιρινών εκδηλώσεων 2022, με τη στήριξη της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού του Δήμου Χερσονήσου.
Τα Τρυγοπατήματα στο Καινούργιο Χωριό γίνονται με σκοπό την ανάδειξη του Ενετικών Πατητηριών το οποίο άνηκε στην ενετοκρητική οικογένεια του Μάρκου Αντώνιου Φώσκολο καθώς και του Μουσείου Οίνου που βρίσκεται στον οικισμό.
Οι διήμερες εκδηλώσεις ξεκινούν αύριο Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου 2022 στις 08:30 π.μ., με σημείο συνάντησης στο Μουσείο Οίνου του Πολιτιστικού Συλλόγου.
Το πρόγραμμα
02/09/2022
08:30 π.μ: συνάντηση στο Μουσείο Οίνου για να πάμε να τρυγήσουμε
17:30 μ.μ: Σας περιμένουμε στο Μουσείο Οίνου για να πατήσουμε τα σταφύλια στο πατητήρι και να βάλουμε τον μούστο στα βαρέλια.
03/09/2022
Στον προαύλειο χώρο των Ενετικών Πατητηριών οι συμμετέχοντες θα γευτούν το κρασί του Πολιτιστικού Συλλόγου με παραδοσιακούς μεζέδες και θα ακολουθήσει κρητική βραδιά με το συγκρότημα του Στέλιου Βασιλάκη.
Ώρα προσέλευσης: 21:00 μ.μ
Η συμμετοχή στα Τρυγοπατήματα είναι δωρεάν ενώ οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να δηλώνουν συμμετοχή στα τηλέφωνα επικοινωνίας: 6980771450 Τζαγάκης Κωνσταντίνος και 6974824801 Τσαντηράκης Αναστάσιος έως και την Πέμπτη 01 Σεπτεμβρίου 2022.
Μια “ιεροτελεστία’’
Όπως έγραφε ο δάσκαλος Γιάννης Τζαγάκης στις 22-08-2007 στην «Π»:
‘’Εφθασαν τα τρυγοπατήματα, η πιο ευχάριστη, ίσως γεωργικής φύσεως ασχολία του ανθρώπου από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα.
Μια “ιεροτελεστία”, ένα πανηγύρι, μια χαρούμενη παρέα για μικρούς και μεγάλους, με τραγούδια και πειράγματα, ήταν τα τρυγοπατήματα, μέσα στο πέρασμα του χρόνου.
Το Καινούργιο Χωριό Πεδιάδας, το χωριό μου, ένας μικρός παραδοσιακός οικισμός του Δήμου Επισκοπής, φημίζεται για “τα κίρικα” κρασάμπελα και το καλό κρασί του.
Αρκετά είναι τα στοιχεία τα οποία ενισχύουν την άποψη ότι το Καινούργιο Χωριό ήταν και είναι ένας “κρασότοπος” από τα παλιά χρόνια.
Ενα νοταριακό έγγραφο με ημερομηνία 8 Φεβρουαρίου 1271, το οποίο δημοσιεύεται στην έκδοση A. Lombardo: Documendi della colonia veneziana di Creda 1942, σελ. 19, αναφέρεται σε αγοραπωλησία “40 μίστατων καλού, καθαρού κρασιού από τα αμπέλια του Καινούργιου Χωριού”.
Το σπουδαιότερο όμως στοιχείο είναι το ποιοτικό κρασί που παράγει και σήμερα η περιοχή του χωριού και οφείλεται στα “φτενά” ημιπετρώδη, καλιούχα, ξηρικά εδάφη του, τα οποία δίνουν τα κίρικα αμπέλια. (Κίρικα κρασάμπελα=ξηρικά αμπέλια, σε ημιπετρώδη επικλινή εδάφη με νοτιοανατολικό προσανατολισμό, τα οποία δε βαλτώνουν και τα σταφύλια δεν έχουν περίσσια υγρά).
Η ύπαρξη “ενός συγκροτήματος” ενετικών πατητηριών στο χωριό βεβαιώνει ότι την περίοδο της Βενετοκρατίας το χωριό είχε πολλά κρασάμπελα.
Τα βενετσιάνικα πατητήρια βρίσκονται στο βόρειο άκρο του οικισμού και αποτελούνται από τρεις μεγάλους πετρόκτιστους ληνούς (πατητήρια), με τρια υπολήνια (ντοχειά), ένα για κάθε ληνό. Ενας πέτρινος κρουνός (κουτσουνάρι) συνδέει κάθε πατητήρι με το ντοχειό του. Ανάμεσα στο πρώτο και δεύτερο ντοχειό και ανάμεσα στο δεύτερο και τρίτο υπάρχει από ένα επίσης πετρόκτιστο ντοχειό, τα οποία δε συνδέονται με τα πατητήρια.
Τα βενετσιάνικα πατητήρια του Καινούργιου Χωριού ανήκουν στην κατηγορία των κτιστών, σκεπαστών πατητηριών.
Οι τρεις ληνοί με τα υπολήνια αποτελούν ένα ενιαίο κτίσμα, το οποίο έχει διαστάσεις 11Χ5,50Χ3,50 μέτρα. Η πρόσοψη κάθε πατητηριού έχει ένα μεγάλο τοξωτό παράθυρο, από το οποίο μπαινόβγαιναν οι ληνοβάτες (πατητάδες). Στους δυο εσωτερικούς τοίχους (μεσότοιχους) υπάρχουν ορθογώνια παράθυρα για να επικοινωνούν οι ληνοβάτες. Στο βόρειο και νότιο εξωτερικό τοίχο υπάρχουν μικροί αεραγωγοί για να αερίζονται τα κρασοστάφυλα.
Τα πατητήρια είναι κτισμένα σε τέτοιο σημείο ώστε το ανατολικό μέρος τους είναι στο ίδιο επίπεδο με το έδαφος και φαίνονται τα επικλινή τμήματα (ράμπες) από όπου άδειαζαν τα σταφύλια στα τρία πατητήρια.
Στο χώρο βρέθηκε και διασώζεται η πέτρινη βάση πιεστηρίου σταφυλιών, η οποία έχει σχήμα ρομβοειδές, με στρογγυλή υποδοχή τοποθέτησης του ξύλινου κάδου και προέκταση της πέτρας σε κουτσουνάρι, για να τρέχει ο μούστος.
Η πέτρα αυτή είναι η βάση του κοχλιωτού ενετικού στεμφυλοπιεστηρίου, γνωστού με το όνομα “ΓΑΛΕΑΓΡΑ”.