Σαν σήμερα, στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος και αξεπέραστος Μίκης Θεοδωράκης. Τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του και έναν αιώνα από τη γέννησή του (29 Ιουλίου 1925), η μορφή του παραμένει παρούσα: στις μελωδίες που έγιναν σύμβολα, στους στίχους που έγιναν συνθήματα, στους δρόμους που αντηχούν ακόμη τη φωνή του.
Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν έγραψε απλώς τραγούδια· έγραψε Ιστορία. Ο Επιτάφιος, το Άξιον Εστί, οι μπαλάντες της φυλακής, τα τραγούδια του Πολυτεχνείου έγιναν ζωντανά αρχεία μιας εποχής, αλλά και πυροδότες εξελίξεων. Το “Ένα το Χελιδόνι”, το “Όταν Σφίγγουν το Χέρι” ή ο “Ήλιος της Δικαιοσύνης” είναι καλέσματα σε κοινή ανάσα και συλλογική δράση.
Μίκης Θεοδωράκης – Να ακουστεί η φωνή των ποιητών μέσα από τον λαό
Εθνική Αντίσταση, εξορίες στη Μακρόνησο και τον Ωρωπό, διωγμοί, βασανιστήρια, αλλά και κοινοβουλευτική δράση. Ο Θεοδωράκης δεν διαχώρισε ποτέ την τέχνη από τη ζωή του. Μελοποίησε Ρίτσο, Λειβαδίτη, Αναγνωστάκη, Ελύτη όχι ως καλλιτεχνική πολυτέλεια, αλλά ως πολιτική πράξη: να ακουστεί η φωνή των ποιητών μέσα από τον λαό. Η μουσική του δεν επεδίωκε ακροατές· ζητούσε συμμέτοχους. Το έργο του δεν προέκυψε ως “εμπνευσμένη τέχνη”, αλλά ως αναγκαιότητα: να δοθεί φωνή σε όσους δεν είχαν· να ακουστεί η Ιστορία από “τα κάτω”.
Η οικουμενική του διάσταση
Από τον Ρίτσο και τον Ελύτη ως τον Νερούδα, από τον Άντονι Κουίν του “Ζορμπά” ως τον Αλ Πατσίνο του “Σέρπικο”, από την Εντίθ Πιάφ ως τους Beatles, ο Θεοδωράκης ένωσε κόσμους, πολιτισμούς, ηπείρους. Προσπάθησε να φέρει πιο κοντά λαούς και κουλτούρες αλλότριες. Τιμήθηκε με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη, αλλά κυρίως εξακοντίστηκε στα ουράνια με την αγάπη του λαού του.
Σήμερα, στον 21ο αιώνα, το έργο του παραμένει ζωντανό. Δεν είναι μουσειακό απολίθωμα, αλλά ζωντανή παρακαταθήκη που επιστρέφει κάθε φορά που η κοινωνία αναζητά φωνή. Η δύναμή του κρύβεται στο ίδιο διαρκές κάλεσμα: υπεράσπιση της αξιοπρέπειας, της αλήθειας, της συλλογικότητας.
Ο ήλιος που δεν σβήνει
Ο Μίκης Θεοδωράκης κατάφερε αυτό για το οποίο ίσως γεννήθηκε: να ενώσει τους Έλληνες. Να γίνει ο νοητός ήλιος της Δικαιοσύνης, του Πολιτισμού και της Ρωμιοσύνης. Και όσο θα υπάρχουν αδικία και καταπίεση, τα τραγούδια του θα συνεχίζουν να είναι επίκαιρα, ανατρεπτικά και απελευθερωτικά.
Τέσσερα χρόνια από τον θάνατό του, εκατό χρόνια από τη γέννησή του, ο Μίκης δεν ανήκει στο παρελθόν. Ανήκει σε όλους μας. Είναι ο ήλιος που δεν έσβησε και δεν θα σβήσει ποτέ.
Το ραντεβού του Μίκη με τον Απόστολο Καλδάρα
Για την τέταρτη επέτειο του θανάτου του κορυφαίου συνθέτη η Μαργαρίτα Θεοδωράκη επέλεξε να παρουσιάσει μια συναυλία διαφορετική, απρόσμενη. Να στήσει έναν μουσικό διάλογο ανάμεσα στη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και ενός άλλου σημαντικού λαϊκού συνθέτη, του Απόστολου Καλδάρα, σε συνεργασία με τον γιο του, τον Κώστα Καλδάρα.
Το βράδυ της Τρίτης (2/9), λοιπόν, στο Θέατρο Βράχων του Βύρωνα τα τραγούδια του Μίκη θα «συνομιλήσουν» για πρώτη φορά με εκείνα του Καλδάρα. Η «Δραπετσώνα» θα συναντήσει τη «Μικρά Ασία», «Το φεγγάρι κάνει βόλτα» το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», το «Μαργαρίτα Μαργαρώ» το «Οποια και να ’σαι», το «Στρώσε το στρώμα σου» το «Ας παν στην ευχή τα παλιά», η «Μυρτιά» το «Ονειρο απατηλό», το «Βάρκα στο γιαλό» το «Συ μου χάραξες πορεία» μέσα από τις ερμηνείες των Βασίλη Λέκκα, Στέλιου Διονυσίου, Σοφίας Παπάζογλου, Παναγιώτη Πετράκη, Αγγελου Θεοδωράκη, αλλά και νεαρών Τεκετζήδων.
Ηχηρές μνήμες
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, η FM Records τίμησε τον μεγάλο συνθέτη και τη μακρόχρονη συνεργασία της μαζί του, παρουσιάζοντας μια θεματική ψηφιακή συλλογή με τίτλο “100 Χρόνια Μίκης Θεοδωράκης – Επαναστατικά Τραγούδια”, διαθέσιμη στο Spotify