Ως μια πολυτιμότατη παρακαταθήκη για τον τόπο και την εικαστική ιστορία του των τελευταίων 150 περίπου ετών, χαρακτηρίστηκε ο κατάλογος του Μουσείου Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου (ΜΕΤΗ), που παρουσιάστηκε με εξαιρετική επιτυχία στο αμφιθέατρο του ιδρύματος Μ. και Β.Θεοχαράκη στην Αθήνα.
Πλήθος κόσμου κυρίως από τον χώρο των εικαστικών τεχνών προσήλθε προκειμένου να παρακολουθήσει την λαμπρή εκδήλωση που συντόνισε ο δημοσιογράφος Πάνος Μαυρίδης ενώ τις βασικές εισηγήσεις ανέλαβαν ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Νίκος Βατόπουλος και η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια του όλου έργου κυρία Ιρις Κρητικού.
Εκτός αυτών κατά την διάρκεια της εκδήλωσης θέλησαν και πήραν το λόγο οι καλλιτέχνες Λυδία Μαργαρώνη, Γεύσω Παπαδάκη, Γιάννης Στεφανάκης καθώς και ο Ανδρέας Γεωργιάδης που ανέλυσε ως επικεφαλής του σχεδιασμού της εκδόσεως την μεθοδολογία που οδήγησε στο άριστο αποτέλεσμα του πολυτελούς τόμου με τα έργα της συλλογής του εμπνευστή και ιδρυτή του ΜΕΤΗ αρχιτέκτονα Κωστή Σχιζάκη και της συζύγου του Ειρήνης.
Τον λόγο έλαβε πρώτος ο συγγραφέας και δημοσιογράφος της Καθημερινής Νίκος Βατόπουλος ο οποίος χαρακτήρισε τον τόμο ως “ένα θαρραλέο βήμα εξωστρέφειας”, “μια πρόταση ζωής”, “μια συγκέντρωση για την προάσπιση της δημιουργίας”, “μια πράξη δημόσιας δήλωσης”, “μια δήλωση κατάφασης στην ζωή”. Για τον Κωστή Σχιζάκη ανέφερε ότι “έχει μια υγιή τρέλα. Έχει πάθος. Ξέρει να διαλέγει, κάνει τις βασικές επιλογές του, δεν δειλιάζει μπροστά στην απεραντοσύνη που μπορεί να καταπιεί κάθε ρομαντικό σχέδιο”.
Παράλληλα, έθεσε τον προβληματισμό αν πράγματι ο σκοπός μιας συλλογής είναι ρομαντικός και αν ο “σκοπός να συγκεντρώσει κανείς τον ανθό των καλλιτεχνών της Κρήτης και σταδιακά να επεκταθεί ιδρύοντας επί της ουσίας μια συλλογή εθνικού διαμετρήματος, είναι μια εκκεντρική ενασχόληση”.
Ο ανθός
Στον προβληματισμό του Νίκου Βατόπουλου απάντησε εμμέσως πλην σαφώς η Ίρις Κρητικού, η οποία αφού ευχαρίστησε τους συντελεστές της έκδοσης κάνοντας ειδική αναφορά στον πολυτάλαντο Ανδρέα Γεωργιάδη για τον σχεδιασμό και την παραγωγή, σημείωσε δε ότι η συλλογή “εκπροσωπεί τον ανθό των Κρητών ή κρητικής καταγωγής εικαστικών, παλαιοτέρων, νεώτερων και νεότατων (Θωμάς Φανουράκης, Γιάννης Μιγάδης, Λευτέρης Κανακάκις, Γιώργος Κουνάλης, Νίκος Φωτάκης, Αριστείδης Βλάσσης κ.ά.) αποτελώντας πολυτιμότατη παρακαταθήκη για τον τόπο και την εικαστική ιστορί́α του των τελευταίων 150 περίπου ετών, παρακολουθώντας και αναδεικνύοντας τα κρατούντα ρεύματα, συγκεντρώνοντας έργα ως επί το πλείστον ζωγραφικά, αλλά συμπεριλαμβάνοντας επίσης σπάνια χαρακτικά, σπουδαία γλυπτά – μικρού και μεσαίου κυρίως μεγέθους – καθώς και εγκαταστάσεις. Και ακόμη, ιστορικού ενδιαφέροντος σχέδια, γελοιογραφίες και σκίτσα καθώς και τρισδιάστατες κατασκευές που αποτυπώνουν το παράλληλο, μεταξύ άλλων, ζωηρό́ ενδιαφέρον των συλλεκτών για τη δημιουργία, με όχημα την τοπική́ παράδοση και τη σύγχρονη χειρωναξία (κεραμικά, ξυλόγλυπτα, κεντητικές εφαρμογές κ.ά.)”.
Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι ότι η συλλογή δεν περιορίζεται στην Κρήτη, αλλά διευρύνεται σταδιακά σε όλη την επικράτεια, όπου όπως ανέφερε η ιστορικός τέχνης “έρχονται κατόπιν να προστεθούν ιστορικά έργα σπουδαίων Ελλήνων εικαστικών, κά́ποια εκ των οποίων μνημειακά, αποτελώντας στο σύνολό τους λαμπρές ψηφίδες του φάσματος της δόκιμης εγχώριας δημιουργίας του 19ου και του 20ού αιώνα. Από τον Νικόλαο Κουνελά́κη, τον Κωνσταντίνο Μαλέα, τον Μιχάλη Οικονό́μου και τον Σπύρο Βασιλείου, ως τον χαράκτη Τάσσο, τον Αλέ́ξη Ακριθά́κη και τον Σωτήρη Σόρογκα, πολλοί ακό́μη είναι οι διακεκριμένοι Έλληνες δημιουργοί που αποκτήθηκαν κατά́ τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών με επί́μονο μόχθο, χαλυβδώνοντας και προσδιορίζοντας ποιοτικά́ τη Συλλογή με την πολύτιμη παρουσία τους.
Όσον αφορά την καθεαυτή έκδοση, αυτή πραγματοποιήθηκε με την οικονομική υποστήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και την προλογίζει ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, αναφέροντας “Ως σύγχρονη κοιτίδα στον τόπο μας”, τις δράσεις που πραγματοποιεί ανελλιπώς επί 15 συναπτά χρόνια το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου, ενώ η Αίγλη Πλάτωνος, εικαστικός καλλιτέχνης η ίδια, που ακολουθεί με τον χαιρετισμό της, αναφέρει ότι εκπλήσσεται “ευχάριστα με τον πλού́το των έργων που διαθέτει σε ποιότητα και αριθμό́ το Μουσείο αυτό́”.
Φάρος αναφοράς το ΜΕΤΗ
Ειδικότερα για το ΜΕΤΗ, η Ίρις Κρητικού σημείωσε ότι “χωρί́ς ακόμη να έ́χει αποκτήσει τη μόνιμη στέ́γη που του αρμόζει – αποτελεί́ έναν πολύ́τιμο ανιδιοτελή και αυτοχρηματοδοτούμενο φάρο αναφορά́ς και παρουσίας για το νησί́ και την ελληνική περιφέ́ρεια, διατηρώντας παράλληλα σταθερού́ς αθηναϊ̈κούς δεσμούς”. Ενώ στον λόγο του και ο Νίκος Βατόπουλος ευχήθηκε να βρεθεί “μόνιμη στέγη” για το Μουσείο, “ταιριαστή στο περιεχόμενο και τους σκοπούς του”, καθώς όπως είπε η περίπτωση Σχιζάκη συνιστά κίνηση!
“Την αποκαλώ κίνηση χάρη στην επιδραστικότητα και την εξέλιξη της στον χρόνο”, είπε ο Νίκος Βατόπουλος και “εφόσον μιλάμε για μια συλλογή ανθρώπων ενεργών και δυναμικών στην κοινωνία, δεν μπορούμε να μιλάμε για αποτέλεσμα δίνοντας την εντύπωση ενός ολοκληρωμένου έργου. Το αντίθετο μάλλον. Οφείλουμε να στεκόμαστε απέναντι στο ΜΕΤΗ και στη συλλογή Σχιζάκη με μια αίσθηση ανοικτής διαδρομής, με την πεποίθηση ότι είναι ένα έργο εν κινήσει, σε διαρκή εξέλιξη. Ένα έργο που μεγαλώνει”.
“Από το συμπαθές χτες, στο άριστο σήμερα”
Ολοκληρώνοντας την εκδήλωση ο Κώστας Σχιζάκης, αρκετά συγκινημένος, θέλησε να περιγράψει στην πορεία του ΜΕΤΗ “από το συμπαθές χτες, στο άριστο σήμερα” , όπως τη χαρακτήρισε.
Αναφέρθηκε δε στο χρονικό διάστημα από τον πρώτο κατάλογο της συλλογής μέχρι και τον δεύτερο προκαλώντας τη ζωηρή επιδοκιμασία των ακροατών δεδομένου ότι συνέδεσε την κάθε περίοδο με σταθμούς υπαρκτούς που συνέπιπταν με την κοινή διαδρομή στον χώρο της τέχνης των παρευρισκομένων καλλιτεχνών.
Διαβεβαίωσε επίσης, ότι σε κάθε περίπτωση το ΜΕΤΗ θα συνεχίσει να λειτουργεί όπως λειτουργεί μέχρι σήμερα, συνεργαζόμενο με Μουσεία, Ιδρύματα και έγκριτους εκθεσιακούς χώρους ανά την επικράτεια αλλά και εκτός, τόσο μεταφέροντας τις πρωτότυπες θεματικές εκθεσιακές παραγωγές του με έργα που συνδέονταν με τη σύγχρονη εικαστική έκφραση, όσο και επιτρέποντας την εκ περιτροπής θέαση έργων που αρθρώνουν την ίδια τη Συλλογή.
Άλλωστε, η πολυτελής έκδοση εκτός από τη δράση του Μουσείου και την συλλογή του Κωστή Σχιζάκη αποτυπώνει και την επιθυμία του να αναδείξει εκτός από καλλιτέχνες της γενιάς που παρακολουθεί ο ίδιο και, όσους νέους θεωρεί άξιους συνεχιστές της λαμπρής περί την τέχνη παράδοσης που έχουμε και αισίως διατηρούμε ακόμα…
Το παρατεταμένο θερμό χειροκρότημα ήρθε να επιβεβαιώσει την αποδοχή που έλαβαν πάντα ταύτα και να δώσει θάρρος στους πρωτεργάτες να προχωρήσουν τα σχέδιά τους στο μέλλον. Ευχόμεθα…