Τα «Άσεμνα Παραμύθια» ετοιμάζονται πυρετωδώς να επανέλθουν για την δεύτερη σεζόν τους στην Κρήτη, μετά την ενθουσιώδη υποδοχή που τους επεφύλαξε το κοινό στην πρώτη τους χρονιά.
Τι είναι όμως τα «Άσεμνα Παραμύθια»; Είναι μια θεατρική παράσταση, η οποία βασίζεται σε λαϊκα παραμύθια από το ασυνείδητο του συλλογικού φαντασιακού με επίκεντρο την σεξουαλικότητα.
Με αφορμή λοιπόν την έναρξη των παραστάσεων, με πρώτη στάση το Ρέθυμνο στις 11 του μήνα, στο The Garage, απευθύναμε μερικές ερωτήσεις στα τρία κορίτσια της παράστασης για να δούμε τι εστί «Άσεμνα Παραμύθια» από την δική τους οπτική.
Ξεκινάμε με την Ελένη Στρατάκη, μία εκ των δύο πρωταγωνιστριών επί σκηνής
– Η βωμολοχία είναι βέβαιο ότι ξεκλειδώνει την απενοχοποίηση, μήπως παράγει όμως και προβληματικές σε ότι αφορά την χρήση της; Και αν ναι, ποιές είναι αυτές;
Η βωμολοχία ξεκλειδώνει πράγματι την απενοχοποίηση, αλλά όπως κάθε εργαλείο θέλει προσοχή. Αν χρησιμοποιηθεί χωρίς μέτρο, μπορεί να καταντήσει απλώς ένα φθηνό αστείο — κι εκεί όντως χάνεται η ουσία. Στα Άσεμνα παραμύθια όμως, φροντίσαμε η χρήση της να είναι μελετημένη και να μη ξεφεύγει από τις καταγραφές του συγγραφέα, Δημήτρη Προύσαλη, που στηρίχτηκε σε χιλιοειπωμένες αφηγήσεις από όλο τον κόσμο. Έτσι, η βωμολοχία δεν λειτουργεί ως πρόκληση, αλλά ως κομμάτι μιας ζωντανής, παγκόσμιας προφορικής παράδοσης που το κοινό αναγνωρίζει και απολαμβάνει.
– Σκεφτήκατε κάποιο άλλο σκηνικό για την παράσταση ή η αυλή του χωριού ήταν κάπως «μονόδρομος»;
Ο δρόμος που είχαμε ακολουθήσει στην αρχή ήταν εντελώς διαφορετικός απ’ αυτό που τελικά κατέληξε να είναι η παράσταση. Κάποιες αναπάντεχες συνθήκες μας ανάγκασαν να αλλάξουμε ριζικά τη σκηνοθεσία στα μισά των προβών. Δεν ξέρω πώς θα εξελισσόταν η πορεία της παράστασης αν μέναμε στην αρχική ιδέα — και, ειλικρινά, δεν θα ήθελα να το μάθω. Γιατί, όπως λέει και η λαϊκή αντίληψη, όλα για κάποιο λόγο γίνονται. Οι ιστορίες αυτές δεν θα μπορούσαν να ειπωθούν αλλιώς παρά μέσα στο πλαίσιο μιας βεγγέρας, σε μια αυλή, ανάμεσα σε ανθρώπους που τους δένει μια γειτονιά, μια φιλία.
Συνεχίζουμε με την έτερη πρωταγωνίστρια επί σκηνής την Νικολέτα Δάφνου
– Εσείς σαν ομάδα που δουλεύετε την παράσταση τι είδους διδάγματα έχετε αντλήσει; Σας έχει αλλάξει αυτή η παράσταση και με ποιο τρόπο;
Χμ… Θα πω κάτι που δεν έχει να κάνει τόσο με το θέατρο, όσο με τη ζωή μας, κι επειδή η ζωή μας γίνεται υλικό για το θέατρο, νιώθω ότι πρέπει να το καταθέσω: λίγους μήνες πριν την πρεμιέρα περάσαμε τυχαία και οι τρεις μας, δηλαδή εγώ, η Ελένη Στρατάκη και η Ελένη Χανιωτάκη …δια πυρός και σιδήρου στην προσωπική μας ζωή! Βιώσαμε η καθεμία ξεχωριστά πολλές και συχνά οδυνηρές αλλαγές. Αυτό που μας “έμαθε” η παράσταση, είναι ότι σε πείσμα των καιρών μας, η ομάδα, η κοινότητα, το κοινό βίωμα, η αλληλεγγύη και η τρυφερότητα βγαίνουν πάντα νικήτριες. Τί θέλετε να σας πω; Σε πόσες παραστάσεις σκουπίζαμε τα δάκρυα η μια της άλλης και βγαίναμε “μες στην τρελή χαρά” να κάνουμε τον κόσμο να γελάσει και να ξεχαστεί; Σε πόσες παραστάσεις είχαμε πάει νωρίτερα και συζητούσαμε με γνοιάξιμο τη ζωή μας, τη θεατρική και μη; Αυτά δένουν μια ομάδα: ο κοινός στόχος και το πείσμα ότι παρ’ όλο το σκοτάδι, η Τέχνη και το Θέατρο είναι το ασφαλές μας καταφύγιο. Εκεί μπορούμε να είμαστε ευάλωτοι, γιατί είναι safe space. Δεν χωράει τίποτα άλλο παρά μόνο ευγνωμοσύνη γι’ αυτή τη διαδικασία. Γι’ αυτό και δεν την αλλάζω με τίποτα, και με καμία ημέρα ξεκούρασης! (Γελάνε).
– Σε αυτόν τον έναν χρόνο παραστάσεων, έχετε δει τον κόσμο να σοκάρεται με τις βρισιές και την… ελευθεροστομία της παράστασης; Πώς βλέπετε να το βιώνουν;
Καλέ, είσαι σοβαρός; Να σοκάρονται; Αυτοί πεθαίνουν στα γέλια! Κοίταξε να δεις, θεωρώ ότι σκύψαμε απάνω στη λαϊκή αυτή συλλογή προφορικών αφηγήσεων με πλήρη σεβασμό στις ρίζες και στην παράδοση των ελευθερόστομων παραμυθιών, κι αυτό δεν έχει τίποτα χυδαίο. Η λαϊκή “πονηριά” και “σεξουαλικότητα” είναι πράγματα αγνά, πρωτόγονα, τα αναγνωρίζουμε σε όλα μας σχεδόν τα αποκριάτικα έθιμα, στα σκωπτικά τραγούδια, στα αθώα πειράγματα στις παλιές γειτονιές, στις πονηρές κρητικές μαντινάδες… Ο ερωτισμός υπάρχει παντού. Και οι λαϊκοί άνθρωποι το ήξεραν αυτό καλύτερα απ’ όλους! Δεν υπάρχει κανένας λόγος να τον ενοχοποιούμε, λοιπόν. Νομίζω ότι το έξυπνο κοινό μας, το έχει καταλάβει αυτό. Έχουν αφεθεί στο λαϊκό βίωμα και …το απολαμβάνουν!
Και ολοκληρώνουμε με την βοηθό σκηνοθέτη, την Ελένη Χανιωτάκη
– Γιατί έχουμε τόσο πολλά ταμπού στον τομέα της σεξουαλικότητας; Είναι η οικογένεια, είναι οι κοινωνικές προσλαμβάνουσες, είναι η… χώρα;
Τα ταμπού γύρω από τη σεξουαλικότητα έχουν να κάνουν κυρίως με το πώς μεγαλώνουμε μέσα στην οικογένεια, με τις κοινωνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις που κληρονομούμε, αλλά και με το πολιτισμικό πλαίσιο της χώρας.Στην Ελλάδα τα ταμπού γύρω από τη σεξουαλικότητα προκύπτουν κυρίως από τον τρόπο που μεγαλώνουμε. Στις περισσότερες οικογένειες το σεξ δεν συζητιέται ανοιχτά.Είτε αντιμετωπίζεται με σιωπή είτε με μια δόση ενοχής. Η παράδοση, η θρησκεία και η έμφαση στην “καλή φήμη” και την οικογενειακή τιμή λειτούργησαν σαν μορφή κοινωνικού ελέγχου, καθορίζοντας ποιοι μπορούν ή δεν μπορούν να εκφράσουν τη σεξουαλικότητά τους.Όλα αυτά δημιούργησαν ένα περιβάλλον όπου η σεξουαλικότητα θεωρείται κάτι που δεν πρέπει να εκφράζεται ελεύθερα. Σήμερα υπάρχει περισσότερη ελευθερία, αλλά αυτή η κληρονομιά εξακολουθεί να μας επηρεάζει.
– Αν σου ζητούσα να μου κωδικοποιήσεις τα ριζοσπαστικά στοιχεία που φέρνουν στο τραπέζι τα «Άσεμνα Παραμύθια», ποια θα ήταν αυτά;
Μέσα από την παράσταση, όπως και μέσα από τα παραμύθια και τις λαϊκές αφηγήσεις από όλο τον κόσμο, γίνεται φανερό ότι είναι φυσικό να μιλάμε για το σεξ. Η παρουσίαση αυτών των ιστοριών απελευθερώνει την κουβέντα γύρω από την επιθυμία, ειδικά της γυναίκας, και δείχνει ότι η σεξουαλικότητα είναι κάτι που δεν μπορεί να καταπιεστεί. Παράλληλα, αναδεικνύει τον φαλλοκρατικό χαρακτήρα των κοινωνιών μας, τον τρόπο που οι άντρες καθόριζαν πάντα τη μοίρα των γυναικών και πώς ακόμα και πάνω στο σεξ η εξουσία συχνά ανήκει στον άντρα. Ταυτόχρονα, μας δείχνει πόσο κακό θεωρείται για μια γυναίκα να επιθυμεί ή να ξεπερνά τα όρια που της επιβάλλονται, αλλά και πόσο σημαντικό είναι, μέσα από την αφήγηση και τη σκηνή, να μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε αυτά τα «ριζωμένα» στερεότυπα και να τα συζητάμε ανοιχτά.
Συντελεστές:
Κείμενο: Δημήτρης Προύσαλης (συλλογή: «Άσεμνα, σεξουαλικά λαϊκά παραμύθια», εκδ. Απόπειρα)
Σκηνοθεσία / ερμηνεία: Νικολέτα Δάφνου, Ελένη Στρατάκη
Ενδυματολογική επιμέλεια: Άννα Μαχαιριανάκη
Μουσική επιμέλεια: Νικολέτα Δάφνου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Χανιωτάκη
Σχεδίαση αφίσας: Λίλα Δάφνου
Φωτογραφίες: Μάνος Πολιτάκης
Παραγωγή: Ελένη Στρατάκη
Πληροφορίες Παραστάσεων
Ρέθυμνο
Σάββατο 11 Oκτωβρίου 2025
Ώρα έναρξης: 21.00
Διάρκεια: 60 λεπτά
Είσοδος: 15€, 12€ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ), 10€ (Ατέλεια Σ.Ε.Η., Π.Ε.ΣΥ.Θ.)
Τηλ. κρατήσεων: 6947815781
The Garage, Δημοκρατίας 53 (απέναντι από το Μηχανολογικό)
Ηράκλειο
Σάββατα και Κυριακές 18-19, 25-26 Oκτωβρίου 2025
Ώρα έναρξης: 21.00
Διάρκεια: 60 λεπτά
Είσοδος: 15€, 12€ μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ), 10€ (Ατέλεια Σ.Ε.Η., Π.Ε.ΣΥ.Θ.)
Τηλ. κρατήσεων: 6947815781
Χωρομορφές (Σπιναλόγκας 20, Λάκκος)
