Πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Δευτέρας, 27 Οκτωβρίου, στην Αίθουσα «Μανόλη Καρέλλη» του Δήμου Ηρακλείου, η Επιστημονική Ημερίδα με θέμα: «Αγωνιστές της Κρητικής Αντίστασης την περίοδο της ναζιστικής κατοχής: η εκτέλεση των πέντε (27 Οκτωβρίου 1943)», που συντόνισε η Αριστέα Γρατσέα, μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η ημερίδα τίμησε τους πέντε αξιωματικούς Ηρακλείου της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης (ΕΟΚ): Εμμανουήλ Γιακουμάκη από τον Μοχό, Ιωάννη Ζωγραφάκη από το Καστέλλι, Παναγιώτη Μπέρκη από το Μεταξοχώρι, Αντώνιο Μπετεινάκη από τις Αρχάνες και Μιχαήλ Πατεργιανάκη από τη Βόνη, οι οποίοι μετά τη σύλληψη και τη δίκη τους καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, στις 27 Οκτωβρίου 1943, στην Αγιά Χανίων. Μέσα από ιστορικά τεκμήρια, αρχειακό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες, αναδείχθηκε από τους ομιλητές η δράση και η θυσία των ηρώων κατά τη διάρκεια του Β΄Π.Π. και της κατοχής.
Την εκδήλωση τίμησαν και απηύθυναν χαιρετισμούς εκπρόσωποι των πολιτικών και εκκλησιαστικών αρχών, που αναφέρθηκαν εν συντομία στην συμμετοχή των πέντε αντιστασιακών στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και την Κατοχή.
Αναλυτικά, βγαίνοντας πρώτος στο βήμα, ο Δήμαρχος Αρχανών – Αστερουσίων κ. Μανώλης Κοκοσάλης τίμησε με την παρουσία του, απευθύνοντας στο ακροατήριο και τους διοργανωτές εγκάρδιους χαιρετισμούς και ευχαριστίες, καθώς δύο από τους εκτελεσθέντες αξιωματικούς κατάγονταν από τον Δήμο Αρχανών – Αστερουσίων, ο Αντώνιος Μπετεινάκης και ο Παναγιώτης Μπέρκης.
Αμέσως μετά έλαβε τον λόγο η κ. Καλλιόπη Αποστολογεωργάκη, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Μινώα – Πεδιάδας, που μετέφερε το θερμό μήνυμα και τους χαιρετισμούς του Δημάρχου Βασίλη Κεγκέρογλου, με δεδομένο ότι δύο από τους εκτελεσθέντες αξιωματικούς, ο Ιωάννης Ζωγραφάκης και ο Μιχαήλ Πατεργιανάκης κατάγονταν από το σημερινό Δήμο Μινώα – Πεδιάδας.
Επίσης ως εκπρόσωποι του Δημάρχου Ηρακλείου, κ. Αλέξη Καλοκαιρινού και του Δήμου, που φιλοξένησε την ημερίδα, παρέστησαν από την αρχή ως το τέλος, οι Αντιδήμαρχοι Πολιτισμού κ. Ρένα Παπαδάκη – Σκαλίδη και Τεχνικών Υποδομών, κ. Γιώργος Σισαμάκης, που κλήθηκαν στο βήμα και απηύθυναν χαιρετισμό, αποδίδοντας τιμή στους ήρωες της Αγυιάς και συγχαίροντας τους συντελεστές της όλης διοργάνωσης.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ.κ. Ευγένιος, λόγω υποχρεώσεων, εκπροσωπήθηκε από τον Θεολόγο και εφημέριο του Ι.Ν. Αγίου Τίτου, πατέρα Εμμανουήλ Αντωνακάκη, που εξέφρασε αισθήματα τιμής και μνήμης της εκκλησίας για τους «ευκλεώς πεσόντες υπέρ πατρίδος» ήρωες αξιωματικούς καθώς και τις ευχές του για την Οργανωτική Επιτροπή.
Επιπρόσθετα, αναγνώστηκε ο πατριωτικός χαιρετισμός του διαμένοντα εκτός Κρήτης και καταγόμενου από τον Μοχό και τις Ποταμιές Χερσονήσου, Στρατηγού ε.α. Δημόκριτου Ζερβάκη, που εξέφρασε την ευγνωμοσύνη και τα αισθήματά του για τους πέντε εκτελεσθέντες ήρωες, αλλά και ξεχωριστά για τον συντοπίτη του Εμμανουήλ Γιακουμάκη. Αφού, εκτός των άλλων, η τοποθετημένη για πολλά χρόνια προτομή του, στο πρώην ομώνυμο στρατόπεδο Γιακουμάκη της ΣΕΑΠ Ηρακλείου, μεταφέρθηκε και φιλοξενείται σ’ αυτό της ΕΛΔΥΚ στην Κύπρο, όπου και υπηρέτησε, ως Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς.
Ακολούθως παρουσίασαν τις εισηγήσεις τους οι ομιλητές/τριες:
Κώστας Γ. Φυσαράκης, «Οι πέντε εκτελεσθέντες αξιωματικοί της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης (ΕΟΚ) μέσα και από τα απομνημονεύματα του Νικόδημου Κριτσωτάκη»
Ελένη Μπετεινάκη, «Συνταγματάρχης Πεζικού Αντώνιος Μπετεινάκης: 82 χρόνια μετά την εκτέλεση»
Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης, Σπύρος Ραφαήλ Ι. Κοκκίνης, «Ο αντισυνταγματάρχης Πεζικού Εμμανουήλ Γιακουμάκης, η αντιστασιακή του δράση και η εκτέλεσή του: ιστορική τεκμηρίωση μέσα από αρχειακές πηγές και μαρτυρίες»
Γεώργιος Α. Καλογεράκης, «Η θυσία των εφέδρων ανθυπολοχαγών Γιάννη Γ. Ζωγραφάκη και Μιχάλη Γ. Πατεργιανάκη»
Άννα Μανουκάκη – Μεταξάκη, «Ο πατριωτισμός και η θυσία του εφέδρου ανθυπολοχαγού Παναγιώτη Μπέρκη και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής» και
Αντώνης Κ. Σανουδάκης (Παρέμβαση), «Η παράδοση και η εκτέλεση των πέντε αξιωματικών»
Στο τέλος της ημερίδας, απονεμήθηκαν τιμητικά διπλώματα στα παρευρισκόμενα μέλη από τις οικογένειες των εκτελεσθέντων αντιστασιακών σε αναγνώριση της εθνικής τους προσφοράς και ως ένας ελάχιστος φόρος τιμής για την, υπέρ ελευθερίας του Έθνους, θυσία τους.
Η ημερίδα στηρίχθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης, τον Περιφερειάρχη κ. Σταύρο Αρναουτάκη και την Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού και Ισότητας κ. Γεωργία Μηλάκη, το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κρήτης και τους Δήμους Ηρακλείου, Μινώα – Πεδιάδας και Αρχανών – Αστερουσίων.