Ο Γιώργος Ξυλούρης, ο «Καντρής», μπορεί να πει κανείς ότι δεν είναι μια συνηθισμένη περίπτωση καλλιτέχνη. Όχι γιατί από μικρός δεν έζησε σ΄ ένα σπίτι που οι περισσότεροι συγγενείς και φίλοι είχαν σχέση με την κρητική μουσική κι απ’. τα 7 του μόλις χρόνια είχε επαφή με την λύρα. Ούτε γιατί από τα 12 του χρόνια τραγουδούσε επαγγελματικά, έχοντας καταλήξει για το δικό του μονοπάτι στη ζωή. Αλλά κυρίως γιατί, ενώ τα είχε όλα αυτά, αποφάσισε να προχωρήσει τις σπουδές του για να γίνει εκπαιδευτικός.
«Είδα -λέει ο ίδιος μιλώντας στην «Π»- όμως στην πορεία της ζωής ότι, όσο πιο πολλά εφόδια έχει ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερο ανοίγει τους ορίζοντες του, αντιδρά διαφορετικά με μεγαλύτερη σύνεση και αντιλαμβάνεται πολύπλευρα τις διαφορετικές καταστάσεις στις οποίες βρίσκεται».
Και μάλλον για όλους αυτούς τους λόγους μπήκε η πολιτική στην ζωή του. «Ο κυριότερος λόγος της ενασχόλησής μου -εξηγεί- είναι διότι πιστεύω πως δε μπορούμε να είμαστε πάντα θεατές σε ό,τι συμβαίνει δίπλα μας». Ενεργός πολίτης με ανησυχίες θεωρεί ότι «πρέπει να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας». «Ο τόπος μας -αναφέρει- χρειάζεται πολίτες που αγαπούν και πονούν την Ελλάδα και την Κρήτη! Το χρωστάμε στα παιδιά μας! Οφείλουμε να παλέψουμε όπως μπορούμε ώστε να μείνουν στη χώρα τους όταν μεγαλώσουν με αξιοπρέπεια και ευημερία».
Στο ερώτημα αν θα συνεχίσει ν΄ ασχολείται και στο μέλλον αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το αν θα συνεχίσω τις προσπάθειές μου στην κεντρική πολιτική σκηνή είναι άμεσα εξαρτώμενο και από τις χιλιάδες κόσμου που με στήριξαν σε μόλις 38 ημέρες και οι οποίοι/ες πίστεψαν σε εμένα. Δε θα ήταν ηθικό να μην υπολογίσω τη βοήθειά τους και τη στήριξη στο πρόσωπό μου».
Έχοντας μόλις επιστρέψει από μια μεγάλη περιοδεία στην Αμερική μιλά για την απλόχερη αγάπη των ομογενών για τη μουσική και την παράδοση αλλά και την επιθυμία για συναναστροφή με τους καλλιτέχνες. «Να ξέρετε -τονίζει- ότι οι καλλιτέχνες, όταν βγαίνουν εκτός συνόρων, γίνονται πρεσβευτές της Κρήτης! Είναι ένα πολύ ωραίο συναίσθημα το οποίο δύσκολα ξεχνιέται. Θα έλεγα ότι όλα τα ταξίδια που έχω κάνει εκτός Ελλάδας είναι αλησμόνητα και είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί έχω πολλούς αδερφικούς φίλους σε αυτά τα μέρη».
Ο Γιώργος Ξυλούρης μιλά ακόμα για τις σημαντικές συνεργασίες που έχει στις μουσικές του αποσκευές, τους καλλιτέχνες που τον επηρέασαν, το πρώτο του γλέντι και τα μελλοντικά του σχέδια.
«Την κρητική μουσική δεν την είδα ποτέ σαν επάγγελμα, αλλά προέκυψε»
-Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με τη λύρα;
Από πολύ μικρή ηλικία θυμάμαι να πηγαινοέρχεται κόσμος πολύς στο σπίτι μας. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν σχέση με την κρητική μουσική και συνέχεια με παρακινούσαν είτε να τους πω μια μαντινάδα, είτε να τους τραγουδήσω, είτε να χορέψω, όπως κάνουν δηλαδή οι περισσότεροι σε παιδιά μικρότερης ηλικίας! Κάπως έτσι -λοιπόν- αποκτώντας αυτά τα βιώματα, προέκυψε και η πρώτη μου επαφή με τη λύρα σε ηλικία περίπου 7 χρονών…
-Η οικογένειά σας είχε μουσικούς που έβαλαν το πρώτο λιθαράκι στην επιλογή σας;
Η οικογένειά μου τύγχανε να έχει πολλούς μουσικούς στους κόλπους της και έτσι πιστεύω ότι σίγουρα επηρεάστηκα από αυτό. Ήθελα να μάθω ένα μουσικό όργανο. Δεν μου το επέβαλε κανείς. Θυμάμαι τη μάνα μου όμως να με παρακινεί… Δεν μου είπε κανείς αυτό το όργανο πρέπει να μάθεις… Έπαιζα διαρκώς, και από μικρότερη ηλικία των 7, μουσική στο σπίτι, κρατώντας ένα μαντολίνο και κουνώντας το χέρι μου ρυθμικά πάνω κάτω…
-Πώς βγήκε το παρανόμι… Καντρής;
Το παρανόμι «Καντρής» δε βγήκε σαφώς από εμένα. Και εγώ το κληρονόμησα… Το κληρονόμησα από τον παππού μου τον Καντρογιώργη που το είχε από τον παππού του και φτάνει πίσω στην εποχή της Τουρκοκρατίας, όπου η οικογένειά μας δεν είχε και τις καλύτερες σχέσεις με τους Οθωμανούς Τούρκους…
-Πότε είπατε ότι η κρητική μουσική είναι ο δικός σας δρόμος;
Την κρητική μουσική δεν την είδα ποτέ σαν επάγγελμα αλλά προέκυψε. Έγινε τρόπος ζωής και έκφρασης. Η μουσική είναι μια μορφή τέχνης η οποία εξημερώνει τα πάντα. Έτσι, από μικρό παιδί έπαιζα τη λύρα γιατί μου έβγαζε θετικά και όμορφα συναισθήματα. Από την ηλικία περίπου των 12 ετών με έπαιρνε ο ύπνος τα βράδια ακούγοντας κρητικά τραγούδια και έχοντας μονίμως δίπλα μου ένα ραδιόφωνο!
-Θυμάστε το πρώτο σας γλέντι;
Το πρώτο μου γλέντι προέκυψε εντελώς τυχαία. Όπως προανέφερα, δεν έγινα μουσικός με σκοπό να γίνω γνωστός και να βγάζω χρήματα. Το έκανα γιατί μου άρεσε, ένιωθα την ανάγκη να το κάνω! Έτσι λοιπόν, στις τόσες πολλές παρέες με τις οποίες γαλουχήθηκα, προέκυψε και το πρώτο μου γλέντι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στο Ρουκάνι. Ήταν ένα αξέχαστο γλέντι…
-Σημαντικό κεφάλαιο στην καλλιτεχνική σας πορεία ήταν οι συνεργασίες σας με τον Νίκο Μαμαγκάκη και τον Μάνο Μουντάκη. Πώς προέκυψαν και τι σας άφησαν;
Κάθε εποχή της μουσικής πορείας ενός καλλιτέχνη έχει και το δικό της ορόσημο. Έτσι λοιπόν, σε δυο διαφορετικές μουσικές περιόδους για μένα συνεργάστηκα με αυτούς τους δυο μεγάλους καλλιτέχνες… Η πρώτη συνεργασία με τον αείμνηστο Νίκο Μαμαγκάκη προέκυψε ακούγοντάς με στο πανηγύρι που κάνει κάθε χρόνο η οικογένειά μου, η οικογένεια των Ξυλούρηδων, στην τοποθεσία Πετραδολάκια του Ψηλορείτη, στην εκκλησία του Αγίου Φανουρίου.
Από εκεί και πέρα, συνεργαστήκαμε για 5 χρόνια. Κάναμε πολλά ταξίδια στο εξωτερικό με μεγάλα ονόματα της ελληνικής μουσικής και όχι μόνο. Ζήσαμε φοβερές εμπειρίες και ήρθα σε επαφή με σπουδαίους ανθρώπους και για αυτό νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη… Ξεκινήσαμε να ηχογραφούμε μια ολόκληρη δισκογραφία, αλλά δυστυχώς δεν προλάβαμε λόγω της απώλειάς του.
Όσο για τη συνεργασία με τον μεγάλο Μάνο Μουντάκη, είμαι πολύ χαρούμενος που προέκυψε, γιατί είναι ένας τεράστιος μουσικός και γιος του αείμνηστου Κώστα Μουντάκη. Το πλήρωμα λοιπόν του χρόνου μας έφερε κοντά και συνεργαστήκαμε. Τα τραγούδια που έχουμε ηχογραφήσει δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμα αλλά θα έρθουν στη δημοσιότητα τον αμέσως επόμενο καιρό.
-Ποιοι καλλιτέχνες σας επηρέασαν περισσότερο;
Οι καλλιτέχνες που με επηρέασαν περισσότερο είναι οι Πρωτομάστορες. Μαζί με αυτούς έχω πρότυπα τον Νίκο τον Ξυλούρη, τον Σκορδαλό, τον Μουντάκη και τον Λεωνίδα τον Κλάδο. Επίσης έχω επηρεαστεί και μελετήσει δασκάλους όπως τον Γεράσιμο Σταματογιαννάκη, τον Σηφογιωργάκη τον Σπύρο, τον Ροδάμανθο, Σκευάκη, τον Καρπουτζάκη, τον Σταυρουλάκη, τον Μελεσσανάκη και άλλους πολλούς, καθώς επίσης και όλους τους Ανωγειανούς λυράρηδες και μουσικούς γενικότερα.
-Η πληθώρα καταξιωμένων μουσικών που γέννησαν τα Ανώγεια λειτούργησε θετικά ή αρνητικά για σας;
Η πληθώρα καλλιτεχνών τέτοιου βεληνεκούς μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει σε ένα καλλιτέχνη. Όμως δημιουργεί και ένα τεράστιο χρέος και μια υποχρέωση να προσέχω ιδιαιτέρως τι πρεσβεύω, τι παράγω και πώς να συμπεριφέρομαι στη μουσική του τόπου μας. Χρειάζονται πάντα μετρημένα και μελετημένα βήματα.
«Δε μπορούμε να είμαστε πάντα θεατές σε ό,τι συμβαίνει δίπλα μας. Γι’ αυτό -κυρίως- ασχολήθηκα με την πολιτική»
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την πολιτική;
Η απόφαση μου να ασχοληθώ με την πολιτική ήταν αρκετά δύσκολη για εμένα. Το 2018 τραγουδώντας σε μια χοροεσπερίδα γνωρίστηκα με την αείμνηστη Φώφη Γεννηματά και η γνωριμία σύντομα μετετράπη σε μια δυνατή φιλία. Το 2019, στις εθνικές εκλογές, μου πρότεινε να βάλω υποψηφιότητα. Παρόλο που εκτιμούσα απεριόριστα και την ίδια και τον πατέρα της, τον μεγάλο Γιώργο Γεννηματά, αρνήθηκα επίμονα.
Ένιωθα ότι δεν ήμουν έτοιμος να κάνω το βήμα. Λίγα χρόνια αργότερα, στις εκλογές του 2023, μου ξαναέγινε πρόταση, αυτήν την φορά από τον φίλο, τον Νίκο Ανδρουλάκη. Σημαντικό παράγοντα στην θετική μου απάντηση συνετέλεσε το γεγονός ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης καταγόταν από την Κρήτη και μάλιστα από το Ηράκλειο. Ο κυριότερος λοιπόν λόγος της ενασχόλησής μου, είναι ότι πιστεύω πως δε μπορούμε να είμαστε πάντα θεατές σε ό,τι συμβαίνει δίπλα μας. Με τη συμμετοχή μας στα κοινά, γινόμαστε ενεργοί πολίτες.
Δε μπορούμε να παραπονιόμαστε συνέχεια ότι άλλοι αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμείς οι ίδιοι να κάνουμε το παραμικρό. Κάπως, με κάποιον τρόπο, πρέπει όλοι μας να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας. Ο τόπος μας χρειάζεται πολίτες που αγαπούν και πονούν την Ελλάδα και την Κρήτη! Το χρωστάμε στα παιδιά μας! Οφείλουμε να παλέψουμε -όπως μπορούμε- ώστε να μείνουν στη χώρα τους όταν μεγαλώσουν με αξιοπρέπεια και ευημερία.
-Θα συνεχίσετε τις προσπάθειες για την κεντρική πολιτική σκηνή;
Το αν θα συνεχίσω τις προσπάθειές μου στην κεντρική πολιτική σκηνή είναι άμεσα εξαρτώμενο και από τις χιλιάδες κόσμου που με στήριξαν σε μόλις 38 ημέρες και οι οποίοι/ες πίστεψαν σε εμένα. Δεν θα ήταν ηθικό να μην υπολογίσω τη βοήθειά τους και τη στήριξη στο πρόσωπό μου. Από την άλλη όμως, είναι πολύ βασικό να συνεχίσω να έχω εμπιστοσύνη και εγώ από την πλευρά μου ότι οι κεντρικές αποφάσεις του εκάστοτε κόμματος και ειδικά αυτού που εκπροσωπώ εγώ θα παίρνονται με βάση τι θέλει ο πολίτης και τι συμφέρει τον πολίτη αλλά και τα πιστεύω του και τις αξίες του. Δηλαδή να σας το εξηγήσω με απλά λόγια… Ο κόσμος που με ψήφισε πιστεύει στα ιδανικά και τις αξίες που έχω εγώ και συμπορεύεται με αυτές. Αυτό εκτός ότι με υποχρεώνει να ακολουθώ τις προσδοκίες τους, μου επιβάλλει να μη δρω χωρίς τον κόσμο.
-Έχετε ηχογραφήσει ένα τραγούδι για την Κύπρο. Ποιος βοηθά περισσότερο τον άλλο, ο καλλιτέχνης ή ο πολιτικός;
Αυτά τα υπέροχα λόγια τα άκουσα σε μια εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού. Τα τραγούδησαν μικρά παιδιά 3 μέρες μετά την παράνομη εισβολή στην Κύπρο. Με συγκίνησαν για αυτό και το ηχογράφησα. Περνάει πολλά μηνύματα αυτό το τραγούδι. Ένα από τα βασικά είναι αυτό που θα σας παραθέσω ευθύς αμέσως, μιας και έχει άμεση σχέση με την προηγουμένη ερώτηση σας. Θέτω εγώ το ερώτημα στους αναγνώστες σας. Γίνεται να βρούμε λύση όταν ακόμα υπάρχουν στρατεύματα κατοχής στην Κύπρο; Γίνεται να κουβεντιάζουμε σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αλλά οι Τούρκοι να είναι σε χώρο που δεν τους ανήκει; Ο οποιοσδήποτε άνθρωπος, καλλιτέχνης, πολιτικός ή ό,τι άλλο φαντάζεστε, μπορεί να βοηθήσει από την πλευρά του παραθέτοντας δημοκρατικά τις απόψεις του και στηρίζοντας τη χώρα του όταν πηγαίνει προς το σωστό δρόμο.
-Είδαμε μεγαλειώδεις αχρωμάτιστες διαμαρτυρίες για τα Τέμπη. Η κοινωνία ξεπέρασε τους πολιτικούς;
Στην περίπτωση των Τεμπών σαφώς και η κοινωνία έχει ξεπεράσει τα κόμματα και δεν υπάρχει χρώμα στη διαλεύκανση αυτού του φριχτού δυστυχήματος. Η μόνη επιθυμία όλων μας είναι η δικαίωση των 57 θυμάτων και των οικογενειών τους. Δυστυχώς -βέβαια- για τις οικογένειες των θυμάτων ό,τι και να γίνει τώρα, οι άνθρωποί τους δε γυρίζουν πίσω. Είναι ένα στοίχημα όμως που πρέπει να κερδηθεί διότι η πλειονότητα των πολιτών έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη μας στους θεσμούς… Και αυτό θέλει δουλειά πολλή. Όποια και να είναι η αλήθεια, πρέπει να λάμψει.
«Όσο πιο πολλά εφόδια έχει ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερο ανοίγει τους ορίζοντές του»
-Τι είναι για σας η λύρα και η κρητική μουσική;
Η λύρα και η μουσική του τόπου μας για μένα είναι τρόπος ζωής και καθημερινότητα. Δεν υπάρχει συνέχεια χωρίς τη μουσική. Κάθε μουσική έχει το δικό της χαρακτήρα και το δικό της ύφος. Όλα τα είδη μουσικής είναι σημαντικά για τον τόπο μας. Απλά να τα υπηρετούμε σωστά και όχι αυτά να υπηρετούν εμάς… Στο δίσκο μια Αστραπή είναι η ζωή, ο στίχος περιγράφει μια μεγάλη αλήθεια…
-Αν σας έλεγαν: «Μια αστραπή ‘ναι η ζωή, αλλά μέσα σ΄ αυτήν πρέπει να προλάβεις να ζήσεις και να κάνεις κάποια πράγματα», ποια θα ήταν αυτά;
Τα πράγματα που πρέπει να βιώνουμε είναι αυτά που ζούμε στο παρόν. Να παραδειγματιζόμαστε από το παρελθόν και να επιλέγουμε για το μέλλον. Οφείλουμε να είμαστε ευγνώμονες για αυτά που έχουμε και να τα διαφυλάσσουμε. Η ζωή ενός ανθρώπου είναι πολύ σύντομη. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αλλά πρέπει να εργαζόμαστε για το καλό της κοινωνίας.
-Υπάρχει κάποιος στίχος από τις δουλειές σας που ξεχωρίζετε και γιατί;
Όλοι οι στίχοι και τα τραγούδια που μου έδωσαν οι εξαίρετοι στιχουργοί τα αγαπώ εξίσου, γι’ αυτό και τα τραγούδησα. Δε μπορώ λοιπόν να ξεχωρίσω κάποιον από αυτούς…
-Λυράρης και τραγουδιστής και εκπαιδευτικός. Πώς συνδυάζονται όλες αυτές οι ιδιότητες;
Όλα συνδυάζονται αρκεί να το θέλει κάποιος. Από τα 12 μου χρόνια τραγουδούσα επαγγελματικά… Είδα όμως στην πορεία της ζωής ότι όσο πιο πολλά εφόδια έχει ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερο ανοίγει τους ορίζοντες του, αντιδρά διαφορετικά με μεγαλύτερη σύνεση και αντιλαμβάνεται πολύπλευρα τις διαφορετικές καταστάσεις στις οποίες βρίσκεται.
«Η αγάπη τού κόσμου δεν εξαγοράζεται με τίποτα.
Είναι πάνω από χρώματα, από κόμματα και οτιδήποτε άλλο»
-Επιστρέψατε μόλις από μια μεγάλη περιοδεία στην Αμερική. Ποιες ήταν οι εμπειρίες σας;
Το κρητικό και γενικά το ελληνικό στοιχείο στην Αμερική και σε όλο το εξωτερικό είναι πολύ δυνατό και ενωμένο. Αυτό είναι πολύ παρήγορο γιατί κάνουν πράγματα πολύ μεγάλα στην ξενιτιά που βρίσκονται. Με το που μας υποδέχονται εμάς τους καλλιτέχνες στο εξωτερικό, απολαμβάνουμε απλόχερα την αγάπη τους και νιώθουμε τη δίψα τους για τη μουσική και την παράδοση αλλά και την επιθυμία για τη συναναστροφή μαζί μας.
Να ξέρετε ότι οι καλλιτέχνες, όταν βγαίνουν εκτός συνόρων, γίνονται πρεσβευτές της Κρήτης! Είναι ένα πολύ ωραίο συναίσθημα το οποίο δύσκολα ξεχνιέται. Θα έλεγα ότι όλα τα ταξίδια που έχω κάνει εκτός Ελλάδας είναι αλησμόνητα και είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί έχω πολλούς αδερφικούς φίλους σε αυτά τα μέρη.
-Ποια είναι γενικότερα τα μελλοντικά σας σχέδια;
Τα μελλοντικά μου σχέδια αφορούν τη μουσική. Έχω αναλάβει αρκετές υποχρεώσεις και οφείλω να τις διεκπεραιώσω με θετικό πρόσημο ώστε να το απολαύσει και ο κόσμος. Νιώθω τυχερός και ευγνώμων κάθε φορά που ο κόσμος αγκαλιάζει τα τραγούδια τα καινούρια που κυκλοφορώ, όταν περνάει καλά στα γλέντια και τις συναυλίες και γενικά όταν μου δίνει την αγάπη του απλόχερα. Αυτό δεν εξαγοράζεται με τίποτα. Είναι πάνω από χρώματα, από κόμματα και οτιδήποτε άλλο! Αυτό μένει πάντα στο τέλος! Αυτή είναι η αμοιβή μου: Η αγάπη του κόσμου! Σας ευχαριστώ πολύ!