Η κεραμική δεν είναι απλώς μια πρακτική, αλλά μια φιλοσοφία ζωής. Ο δημιουργός μεταμορφώνεται μαζί με το υλικό του. Μέσα από το πλάσιμο, την όπτηση, την ολοκλήρωση του έργου, ανακαλύπτει νέες όψεις του εαυτού του, της τέχνης του, του κόσμου γύρω του.
Έργα αυτής της τέχνης της μεταμόρφωσης θα μπορεί να δει ο επισκέπτης στην έκθεση που ανοίγει τις πύλες της την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου, στις 5 το απόγευμα, στο κτήριο της Δημοτικής Πινακοθήκης Ηρακλείου (Χρυσοστόμου 8).
Την έκθεση με τίτλο «Το Ταξίδι της Μεταμόρφωσης – Από τη Γη στην Τέχνη», οργανώνει ο Σύλλογος Φίλων Κρητικής Κεραμικής «Κεραμών», σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης.
Το ταξίδι αυτό εστιάζει στην έννοια της μεταμόρφωσης, όχι μόνο ως φυσική και χημική διαδικασία αλλά και ως εσωτερικό ταξίδι. Η κεραμική δεν είναι απλώς μια πρακτική, αλλά μια φιλοσοφία ζωής. Ο δημιουργός μεταμορφώνεται μαζί με το υλικό του. Μέσα από το πλάσιμο, την όπτηση, την ολοκλήρωση του έργου, ανακαλύπτει νέες όψεις του εαυτού του, της τέχνης του, του κόσμου γύρω του.
Από το αρχέγονο υλικό της γης, τον πηλό, έως την τελική του μορφή, κάθε έργο φέρει μέσα του τη διαδικασία μιας συνεχούς μετάβασης. Η ύλη αλλάζει, αποκτά αντοχή, μορφή, νόημα. Ο κεραμίστας γίνεται συνοδοιπόρος αυτής της διαδρομής, ανακαλύπτοντας ξανά και ξανά τη δύναμη της δημιουργίας.
Η έκθεση έχει ως στόχο να προβάλει την κεραμική τέχνη στο ευρύ κοινό, να αναδείξει το έργο των εργαστηρίων του νησιού, να παρουσιάσει τον Σύλλογο Φίλων Κρητικής Κεραμικής «Κεραμών» και να ενισχύσει την αλληλεπίδραση μεταξύ των εργαστηρίων κεραμικής του νησιού μέσω αυτής της κοινής δράσης, προωθώντας τη σύσφιξη των σχέσεών τους.
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή: 10:00-14:00 & 18:00-21:00
Για την έκθεση μιλούν στην «Π» η πρόεδρος του συλλόγου, Κορίνα Ντόερ και η επιμελήτρια της έκθεσης, η εικαστικός Ειρήνη Λιναρδάκη.
Η ΕΙΡΗΝΗ ΛΙΝΑΡΔΑΚΗ, ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ-ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΗΝ «Π»
«Ο επισκέπτης θα γνωρίσει μια ζωντανή γλώσσα τέχνης»
«Είναι μια σπάνια ευκαιρία να δει κανείς την κεραμική όχι μόνο ως αντικείμενο, αλλά και ως ζωντανή γλώσσα τέχνης». Αυτό τονίζει στην «Π» η επιμελήτρια της έκθεσης και γνωστή εικαστικός Ειρήνη Λιναρδάκη, μιλώντας για τους λόγους που πρέπει κάποιος να την επισκεφθεί.
Ως εικαστικός αντιμετώπισε τις προκλήσεις του εγχειρήματος με στόχο, όπως λέει, «να φτιαχτεί μία ενιαία έκθεση, ενώ παράλληλα να παρουσιαστούν οι καλλιτέχνες όλοι μαζί, με τις διαφορετικές τους φωνές και κατευθύνσεις να αναδεικνύονται ισότιμα».
Η ίδια δηλώνει γοητευμένη από την ενέργεια των κεραμιστών, αλλά και από την διάθεση συνεργασίας. Όπως αναφέρει, «όλοι μοιράστηκαν τα έργα τους απλόχερα, αφήνοντας την ατομικότητα στην άκρη -ένα οξύμωρο στον κόσμο της τέχνης- και μου έδειξαν ότι η κεραμική έχει κάτι γειωμένο και ανθρώπινο. Όλη η προετοιμασία ήταν σαν να μπαίνω σε διάλογο με διαφορετικούς κόσμους».
-Τι προκλήσεις είχε για εσάς η επιμέλεια της έκθεσης;
«Η πρόκληση ήταν να φτιαχτεί μία ενιαία έκθεση, ενώ παράλληλα να παρουσιαστούν οι καλλιτέχνες όλοι μαζί, με τις διαφορετικές τους φωνές και κατευθύνσεις να αναδεικνύονται ισότιμα. Κάθε καλλιτέχνης είχε μια πολύ προσωπική σχέση με την κεραμική και έπρεπε να βρεθεί μια ισορροπία, ώστε να αναδειχθεί το έργο όλων χωρίς να χαθεί η συνολική αφήγηση της έκθεσης».
-Τι σας γοήτευσε στη διαδικασία προς την έκθεση;
«Με γοήτευσε η ενέργεια των κεραμιστών -είναι πολύ γενναιόδωροι και συνεργατικοί. Επίσης, πολλοί από αυτούς ξεκίνησαν την κεραμική στην ενήλικη ζωή τους, κάτι που σέβομαι πολύ. Όλοι μοιράστηκαν τα έργα τους απλόχερα, αφήνοντας την ατομικότητα στην άκρη -ένα οξύμωρο στον κόσμο της τέχνης- και μου έδειξαν ότι η κεραμική έχει κάτι γειωμένο και ανθρώπινο. Όλη η προετοιμασία ήταν σαν να μπαίνω σε διάλογο με διαφορετικούς κόσμους».
-Πώς βλέπετε τη σημασία της συνεργασίας στην προετοιμασία της έκθεσης;
«Η συνεργασία ήταν το κλειδί. Οι κεραμιστές συνεργάζονται εξαιρετικά μεταξύ τους, και εγώ είχα μια πολύ καλή επαφή με τον Σύλλογο “Κεραμών”, αλλά και με την Περιφέρεια Κρήτης· μέχρι τη συμβολή της Δημοτικής Πινακοθήκης, κάθε βήμα χτίστηκε πάνω σε κοινή προσπάθεια. Η κεραμική είναι μια τέχνη συλλογική στην καρδιά της -κι αυτό φάνηκε και στην προετοιμασία, όπου όλοι συνέβαλαν με σεβασμό και ενθουσιασμό».
-Γιατί να έρθει κάποιος να δει την έκθεση;
«Γιατί εδώ συναντιέται η παράδοση με το σύγχρονο βλέμμα. Ο επισκέπτης θα γνωρίσει τον πλούτο της κεραμικής στην Κρήτη, θα δει πώς καλλιτέχνες διαφορετικών ηλικιών και καταβολών την επαναπροσδιορίζουν σήμερα και θα ζήσει από κοντά την ποικιλία τεχνικών και εκφράσεων. Είναι μια σπάνια ευκαιρία να δει κανείς την κεραμική όχι μόνο ως αντικείμενο, αλλά και ως ζωντανή γλώσσα τέχνης».
-Ποια διαδικασία ακολουθείτε για το ποια κομμάτια να κρατήσετε και ποια να αφήσετε, ώστε να σχηματίσετε την τελική έκθεση;
«Η διαδικασία είναι σαν επιμέλεια μιας συζήτησης: ποια έργα μιλούν πιο έντονα μεταξύ τους και ποια δημιουργούν κενά ή αντιφάσεις. Κοιτάζουμε την ποικιλία υλικών, τεχνικών και θεμάτων και επιλέγουμε, έτσι ώστε η έκθεση να έχει ρυθμό, να οδηγεί τον θεατή σε μια πορεία με αρχή, μέση και κορύφωση. Δεν είναι εύκολο, αλλά πάντα σκεφτόμαστε τον επισκέπτη: τι ιστορία θα πάρει μαζί του φεύγοντας».
«Κεραμών», ένας ζωντανός οργανισμός που συνεχώς εξελίσσεται
Ο «Κεραμών», μέσα από τη δράση του, αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό που συνεχώς εξελίσσεται. Είναι ένας τόπος συνάντησης διαφορετικών ανθρώπων, που τους ενώνει η αγάπη για την κεραμική, το συλλογικό πνεύμα και η ανάγκη για έκφραση. Σε ένα νησί που ιστορικά υπήρξε σταυροδρόμι πολιτισμών, η κεραμική λειτουργεί ως γέφυρα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.
Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 2002 και από τότε έχει διοργανώσει πλήθος δράσεων με τη συνεργασία του Δήμου Ηρακλείου, άλλων Δήμων, της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, του Επιμελητηρίου και άλλων φορέων, ενώ επίσης είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα Interreg IIIA. Διοργάνωσε πλήθος εκθέσεων, διαλέξεων, προβολών και διεξήγαγε με επιτυχία Φεστιβάλ Κεραμικής.
ΚΟΡΙΝΑ ΝΤΟΕΡ: ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ «ΚΕΡΑΜΩΝ»
«Η κεραμική δεν είναι απλώς μια πρακτική, αλλά στάση ζωής»
Η Ελληνογερμανίδα κεραμίστρια Κορίνα Ντόερ είναι πρόεδρος του Συλλόγου «Κεραμών», που έχει συμβάλει ουσιαστικά στην προώθηση της κεραμικής τέχνης.
«Η έκθεση -τονίζει μιλώντας στην «Π»- παρουσιάζει έργα κεραμιστών που διαμένουν ή κατάγονται από την Κρήτη. Όλα τα έργα είναι φτιαγμένα από πηλό -το αρχέγονο υλικό της γης- και μεταμορφώνονται μέσα από την προσωπική ματιά του κάθε δημιουργού σε μοναδικές μορφές τέχνης».
Η ύλη αλλάζει, αποκτά αντοχή, μορφή, νόημα. Είναι η στιγμή που ο κεραμίστας γίνεται συνοδοιπόρος αυτής της διαδρομής, ανακαλύπτοντας ξανά και ξανά τη δύναμη της δημιουργίας.
«Άλλωστε, η Κρήτη κουβαλά έναν πλούσιο κεραμικό πολιτισμό, με αποκορύφωμα τον Μινωικό. Τα κεραμικά της Μινωικής περιόδου -αναφέρει η κυρία Ντόερ- αποτελούσαν διαχρονικά θέματα θαυμασμού, έρευνας, και έμπνευσης για τους σύγχρονους δημιουργούς. Αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάζουμε από κοντά τα κεραμικά της Κρήτης και σίγουρα στα έργα πολλών εργαστηρίων της Κρήτης είναι εμφανής η επιρροή από την κεραμική των αρχαίων πολιτισμών του νησιού».
Η ίδια μιλά για την ευκαιρία που θα έχει ο επισκέπτης να έρθει σε επαφή με τη σύγχρονη κρητική κεραμική, καθώς και να γνωρίσει τόσο τα εργαστήρια του νησιού, όσο και το έργο του Συλλόγου «Κεραμών-οι φίλοι της κρητικής κεραμικής».
Εργαστήρια και καλλιτέχνες που στη σύγχρονη εποχή, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, έχουν πολλαπλάσιες δυνατότητες. «Πλέον -καταλήγει η κυρία Ντόερ- μπορούν να γίνουν πραγματικά “θαύματα” με τον πηλό -από γλυπτικές εγκαταστάσεις μέχρι λειτουργικά αντικείμενα υψηλής αισθητικής».
- Η Κρήτη κουβαλά έναν πλούσιο κεραμικό πολιτισμό, με αποκορύφωμα τον Μινωικό
-Tι θα δούμε στην έκθεση;
«Η έκθεση παρουσιάζει έργα κεραμιστών που διαμένουν ή κατάγονται από την Κρήτη. Όλα τα έργα είναι φτιαγμένα από πηλό -το αρχέγονο υλικό της γης- και μεταμορφώνονται μέσα από την προσωπική ματιά του κάθε δημιουργού σε μοναδικές μορφές τέχνης. Μέσω της παρούσας έκθεσης, ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τη σύγχρονη κρητική κεραμική, καθώς και να γνωρίσει τόσο τα εργαστήρια του νησιού όσο και το έργο του Συλλόγου “Κεραμών-οι φίλοι της κρητικής κεραμικής”».
-Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από την έκθεση;
«Η έμπνευση ήταν ο πηλός και η τέχνη της κεραμικής.
Η κεραμική είναι η τέχνη της μεταμόρφωσης. Από τον πηλό, έως την τελική του μορφή, κάθε έργο φέρει μέσα του τη διαδικασία μιας συνεχούς μετάβασης. Η ύλη αλλάζει, αποκτά αντοχή, μορφή, νόημα. Ο κεραμίστας γίνεται συνοδοιπόρος αυτής της διαδρομής, ανακαλύπτοντας ξανά και ξανά τη δύναμη της δημιουργίας».
-Τι έργο προσφέρει ο Σύλλογος Φίλων Κρητικής Κεραμικής «Κεραμών»;
«Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 2002 και μέσα από τη διαρκή του παρουσία και τις πολυάριθμες δράσεις και εκδηλώσεις του -εντός και εκτός Κρήτης- έχει συμβάλει ουσιαστικά στην προώθηση της κεραμικής τέχνης. Ο σύλλογος διέκοψε τις δράσεις του το 2010.
Τον περασμένο Οκτώβριο, παρατηρώντας το αυξημένο ενδιαφέρον του κόσμου για την τέχνη της κεραμικής, αλλά και την έλλειψη ενός δυναμικού χώρου συνάντησης των επαγγελματιών και φίλων του κλάδου του νησιού αποφασίστηκε η επαναλειτουργία του συλλόγου.
Στόχοι του συλλόγου είναι
- η διάδοση και ανάδειξη της σύγχρονης κρητικής κεραμικής.
- η επιμόρφωση των κεραμιστών του νησιού μέσα από ενημερωτικά σεμινάρια και σεμινάρια εξειδίκευσης.
- η διατήρηση και καταγραφή της παραδοσιακής κεραμικής».
-Τι προέχει στην κεραμική, το ταλέντο ή η τεχνική;
«Η κεραμική είναι ένας συνδυασμός δημιουργικότητας και τεχνικής κατάρτισης. Το ταλέντο αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της έμπνευσης, αλλά η τεχνική είναι αυτή που επιτρέπει στον καλλιτέχνη να εκφράσει ελεύθερα τη σκέψη του. Η βαθιά γνώση των υλικών και των διαδικασιών είναι αναγκαία για να αναδειχθεί η καλλιτεχνική πρόθεση χωρίς περιορισμούς».
-Τι σημαίνει η έννοια της «μεταμόρφωσης» μέσα στην καλλιτεχνική διαδικασία;
«Η έκθεση κεραμικής: “Το ταξίδι της Μεταμόρφωσης – Από τη Γη στην Τέχνη” εστιάζει στην έννοια της μεταμόρφωσης, όχι μόνο ως φυσική και χημική διαδικασία αλλά και ως εσωτερικό ταξίδι. Η κεραμική δεν είναι απλώς μια πρακτική, αλλά μια στάση ζωής.
Ο δημιουργός μεταμορφώνεται μαζί με το υλικό του. Μέσα από το πλάσιμο, την όπτηση, την ολοκλήρωση του έργου, ανακαλύπτει νέες όψεις του εαυτού του, της τέχνης του, του κόσμου γύρω του».
-Η κεραμική μπορεί ισάξια να συναγωνιστεί άλλες τέχνες στη δημιουργικότητα και την εκφραστικότητα;
«Ασφαλώς και μπορεί. Η κεραμική είναι μια μορφή τέχνης που προσφέρει τεράστιες δυνατότητες δημιουργικής έκφρασης στον καλλιτέχνη. Είναι ένα υλικό που επιτρέπει την εργασία όχι μόνο σε δύο, αλλά και σε τρία επίπεδα, δίνοντας έτσι μοναδικές ευκαιρίες στη σύνθεση μορφής, υφής και χρώματος.
Η πλαστικότητά του το καθιστά ιδιαίτερα εύπλαστο και άμεσο, ενώ η τελική του μορφή -μέσα από τη φωτιά και τη χημεία των υαλωμάτων- συχνά κρύβει ένα στοιχείο μαγείας και απρόβλεπτου, κάτι που εμπνέει και εκπλήσσει ακόμα και τον ίδιο τον δημιουργό.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, η κεραμική έχει δώσει μερικά από τα σπουδαιότερα έργα τέχνης, κάτι που αποδεικνύει τη διαχρονική της αξία. Στη σύγχρονη εποχή, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι δυνατότητες έχουν πολλαπλασιαστεί. Πλέον μπορούν να γίνουν πραγματικά “θαύματα” με τον πηλό -από γλυπτικές εγκαταστάσεις μέχρι λειτουργικά αντικείμενα υψηλής αισθητικής».
-Η τέχνη αυτή είναι τόσο παλιά όσο σχεδόν και ο άνθρωπος. Πώς την επηρέασε η εξέλιξη της τεχνολογίας;
«Η τεχνολογία προσφέρει νέες δυνατότητες στον τομέα της κεραμικής. Η σωστή χρήση της αποτελεί πολύτιμο αρωγό στην τέχνη και στη δημιουργικότητα, καθώς συμβάλλει τόσο στη βελτίωση των εργαλείων παραγωγής, στην ακρίβεια των τεχνικών, όσο και στη δημιουργία νέων υλικών. Ο σύγχρονος κεραμίστας μπορεί να εξερευνήσει νέους εκφραστικούς δρόμους, χωρίς να χάνει την επαφή με την παράδοση».
-Η Κρήτη προσφέρει έναν ξεχωριστό χαρακτήρα ή έμπνευση στην κεραμική δημιουργία;
«Η Κρήτη κουβαλά έναν πλούσιο κεραμικό πολιτισμό, με αποκορύφωμα τον Μινωικό. Τα κεραμικά της Μινωικής περιόδου αποτελούσαν διαχρονικά θέματα θαυμασμού, έρευνας, και έμπνευσης για τους σύγχρονους δημιουργούς. Αισθανόμαστε πολύ τυχεροί που έχουμε τη δυνατότητα να θαυμάζουμε από κοντά τα κεραμικά της Κρήτης και σίγουρα στα έργα πολλών εργαστηρίων της Κρήτης είναι εμφανής η επιρροή από την κεραμική των αρχαίων πολιτισμών του νησιού».
Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση
Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:
Καλλιόπη Αποστολάκη, Γιώργος Αντωνακάκης, Ασπασία Βασιλάκη, Έλενα Βασιλαντωνάκη (Pilos clay art), Εβίτα Δανελάκη, Γιάννης Δαγκαλάκης, Γιώργος Δροσάκης (Asimenia ceramics), Εύα Ζερβάκη, Καρμέλα Ιατροπούλου, Ρένα Καστανάκη, Παύλος Κολυβατζής (Ap ceramics), Γεώργιος Κοκοβλής, Μαργαρίτα Κονδυλάκη (U ceramics), Μάρω Κορνηλάκη, Στέλιος Κουκλάκης, Γιάννης Κουβίδης, Μαρία Κριτσωτάκη (Terra mia ceramics), Γαβριέλα Λαζούρα-Νίκος Γιάννος (Potcycle ceramics), Αλέξανδρος Λυμπερίδης, Δημήτρης Λυμπερίδης, Μαρινίκη Μανιά (Κεραμείον), Αλεξάνδρα Μανουσάκη, Κορίνα Ντόερ (Nisaki mu), Αυγή Πέιου (Ap ceramics), Σταύρος Περάκης, Μανώλης Πατραμάνης, Μυρτώ Πατραμάνη, Μηνάς Ρασούλης (U ceramics), Μαρία Σανουδάκη, Κώστας Σταυρακάκης, Μαρία Σταυρακάκη (Marloo ceramics), Μαριάνθη Σφακιανάκη, Ευτυχία Τσουκαλά, Μαρία Τσαντάκη, Ελένη Ξενάκη, Κολεκτίβα Αντιγόνη (Αντωνία Κυπριωτάκη, Δέσποινα Θεοχάρη, Ειρήνη Αντωνακάκη, Εμμανουέλα Ανδριανάκη, Ηρώ Τζωρτζακάκη, Ιωάννα Μαθοπούλου, Ιωάννα Ξημέρη, Κατερίνα Μπακαντάκη, Μαριάννα Φραγκουλάκη), Doris Schnell, Carl Neubauer, Pauline Frazi (Frazi ceramics).