«Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι σε καμία περίπτωση η Αγία Σοφία δεν πρέπει να απολέσει τον οικουμενικό της χαρακτήρα και να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος» επισημαίνει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη σε επιστολή της προς τις αντιπροσωπείες των κρατών – μελών της UNESCO, προκειμένου να ενημερώσει τις αντιπροσωπείες για την επιχειρούμενη από την τουρκική κυβέρνηση αλλαγή του status της Αγίας Σοφίας, το οποίο αντιβαίνει στη συμφωνία του 1972 την οποία έχει υπογράψει και η Τουρκία.
Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού:
«Με το διάταγμά του το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ μετατρέπει την Αγία Σοφία σε μουσείο. Με τον τρόπο αυτό το μνημείο απαλλάσσεται από τους περιορισμούς που επιβάλλει η τέλεση θρησκευτικών λειτουργιών. Το μνημείο αποδίδεται στην ανθρωπότητα.
Το 1985 η Αγία Σοφία -μαζί με άλλα μνημεία της Κωνσταντινουπόλεως- εντάσσεται στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η αλλαγή του status ενός τέτοιου μνημείου προϋποθέτει την απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει. Η Τουρκία έχει υπογράψει την Σύμβαση της UNESCO του 1972, άρα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει την υπογραφή της.
Αυτό το οποίο επιδιώκεται σήμερα από την τουρκική κυβέρνηση και τον πρόεδρο Ερντογάν επαναφέρει και αναζωπυρώνει εθνικούς και θρησκευτικούς φανατισμούς. Επιδιώκεται η απομείωση της αξίας και της παγκόσμιας ακτινοβολίας του μνημείου. Ένα μνημείο οικουμενικής αξίας, όπως η Αγία Σοφία, εργαλειοποιείται για να εξυπηρετήσει εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Επιχειρείται η επιστροφή των συνθηκών του 15ου αιώνα στον 21ο.
Δεδομένου ότι η Διακυβερνητική Σύσκεψη της UNESCO έχει αναβληθεί εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, και δεν έχει προσδιοριστεί νέος χρόνος σύγκλισής της, είμαστε υποχρεωμένοι να ενημερώσουμε τις αντιπροσωπείες των κρατών-μελών της UNESCO ώστε να γίνει κατανοητό ότι σε καμία περίπτωση η Αγία Σοφία δεν πρέπει να απωλέσει τον οικουμενικό της χαρακτήρα και να μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος. Αυτό κάνουμε από σήμερα».
Πατριάρχης Βαρθολομαίος: “Είμαι λυπημένος και συγκλονισμένος”
“Αντί να είμαστε ενωμένοι, αφήνουμε μια κληρονομιά 1.500 ετών να μας χωρίζει.Είμαι βαθύτατα λυπημένος και συγκλονισμένος”, δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στη Washington Post αναφερόμενος στην Αγιά Σοφιά. Τι μπορώ να πω ως Χριστιανός κληρικός και Ελληνας Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη; Αντί να μας ενώνει, ένα σύμβολο 1.500 ετών μας χωρίζει.
Είμαι θλιμμένος και συγκλονισμένος» αναφέρει. Η αμερικανική εφημερίδα σημειώνει ότι η πρόσφατη κίνηση του Ερντογάν υποκινείται κυρίως από την λαϊκιστική επιθυμία του να παγιώσει στις τάξεις του τους συντηρητικούς Μουσουλμάνους.
Προσθέτει, όμως, ότι αυτό που είναι ιδιαιτέρως προβληματικό για το ζήτημα της Αγίας Σοφίας είναι η τοξική ρητορική περί κατάκτησης κλπ, που απηχεί αιώνες θρησκευτικού ανταγωνισμού στο συγκεκριμένο σημείο του πλανήτη.
Η εφημερίδα αναφέρεται επίσης στην πρόσφατη φιέστα που έστησε ο Ερντογάν έξω από την Αγία Σοφία και πραγματοποιεί μία ιστορική αναδρομή στην φθίνουσα παρουσία του ελληνισμού στην Πόλη. «Όλα αυτά καθιστούν στενόχωρο το ζήτημα της Αγίας Σοφίας, μία μάχη ενάντια στον χρόνο. Με μια χούφτα Ελληνες να έχουν απομείνει στην Τουρκία, πόσο καιρό μπορούν να επιβιώσουν οι άδειες εκκλησίες», διερωτάται ο συντάκτης του άρθρου.
Ο Πατριάρχης πιστεύει για πάντα: “Επιβιώσαμε για 17 αιώνες. Και θα μείνουμε για πάντα εφόσον ο Θεός το επιθυμεί”, δηλώνει στην αμερικανική εφημερίδα.