Φράσεις ποιητών, φιλοσόφων, συγγραφέων, καθημερινών ανθρώπων, των ηθοποιών που παίζουν στη παράσταση, φράσεις από το facebook, από τον δρόμο… ενώνονται σε μια παράσταση με θέμα τον άνθρωπο, τις αγωνίες του, την καθημερινότητά του, τη σχέση του με τη ζωή, τον έρωτα, τον θάνατο, τους φόβους μας…
Μια παράσταση που γεννήθηκε από την προσωπική ανάγκη του σκηνοθέτη να βγάλει την δική του κραυγή, επιλέγοντας την ισπανική λέξη GRITO, που την περιγράφει. Μιλώντας στην «Π», ο σκηνοθέτης – ηθοποιός και ψυχή της ομάδας, Ιυττός Αντώνης Ντουράκης, λέει χαρακτηριστικά:
«Εάν όμως έβγαινα στο δρόμο να κραυγάσω, το πιο πιθανό θα ήταν να με μαζέψουν, το έκανα παράσταση. Η ιδέα άλλωστε αυτής της παράστασης ήρθε για πρώτη φορά το 2010. Ήθελα να μιλήσω στον άνθρωπο για τον άνθρωπο. Να μιλήσω για μένα, για σένα. Από τότε μάζευα υλικό και η αλήθεια είναι πως το έχω επιχειρήσει στο παρελθόν άλλες δυο φορές χωρίς αποτέλεσμα.
Είναι πολλές οι φορές που θα ‘θελα να βγάλω μια κραυγή απέναντι στο παράλογο που συμβαίνει στον κόσμο – σύμπαν. Τα αποτελέσματα των πράξεών μας έχουν αντίκτυπο, όχι μόνο απέναντι στον κόσμο με την έννοια των ανθρώπων που τον αποτελούν, αλλά και σε ολόκληρο το σύμπαν που μας περιβάλλει.
Δύο φράσεις από τις Ελεγείες του Ντουίνο του Ρίλκε κι ένα αναπάντεχο ταξίδι στη Νέα Υόρκη, έδωσαν το έναυσμα για την δημιουργία της παράστασης, όπου ο θεατής θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα σκηνικό εγκατάλειψης, έναν τόπο σιωπηλό και σπαρακτικά οικείο, που φέρει τα ίχνη ζωής όπως την ξέρουμε – ζωής που υπήρξε και χάθηκε».
«Διάβαζα -λέει για το ταξίδι του στην αμερικανική μητρόπολη- τότε την αυτοβιογραφία του Τέννεσση Ουίλλιαμς. Άρχισα να ψάχνω τα ξενοδοχεία που είχε πάει, τις γωνίες των δρόμων που ανέφερε. Είχα μαγευτεί.
Και χωρίς να το καταλάβω, σημείωνα αρκετές φράσεις από την αυτοβιογραφία του, που τελικά εμπεριέχονται στο κείμενο της παράστασης. Και έτσι, εξελίχθηκε η πρώτη εικόνα της παράστασης και αυτό που τόσο καιρό προσπαθούσα να συνθέσω χωρίς αποτέλεσμα, άρχισε σιγά σιγά να παίρνει μορφή».
Είναι ένα έργο πιο πολύ εικαστικό δρώμενο, που κατοικείται από στιγμές και μέσα σ’ αυτές τις στιγμές είναι ο θεατής που καλείται να αναγνωρίσει τη δική του ‘’κραυγή’’.
Όταν ζητάς από τον σκηνοθέτη να ξεχωρίσει την δική του φράση μέσα στο έργο, αναφέρει:
‘’Ο χρόνος είναι στιγμές. Η ζωή είναι πολλές στιγμές. Και έρχεται η στιγμή που δεν θα ανήκεις πια σε καμιά στιγμή’’. Για μένα αυτή η φράση δηλώνει τη προσωρινότητά μας στο πέρασμα της ζωής. Και χρέος μας είναι να φροντίζουμε και να ζούμε αυτές τις στιγμές όπως εμείς αποφασίσουμε και θέλουμε να τις ζήσουμε, γιατί η ζωή είναι μόνο μια φορά και ποτέ ξανά.
«Ήθελα να μιλήσω στον άνθρωπο.Να μιλήσω για μένα, για σένα»
– Τι θα δει ο θεατής στην παράσταση Grito που παρουσιάζετε;
Επτά άνθρωποι μπαίνουν σ’ έναν χώρο ερημωμένο, που όλα δείχνουν πως κάποτε υπήρχε ζωή, έτσι όπως την ξέρουμε οι άνθρωποι. Ο τόπος που τους υποδέχεται είναι ένας χώρος εγκατάλειψης. Νεκρή φύση, σπίτια εγκαταλειμμένα, σκουπίδια που οι άνθρωποι αφήνουμε στο πέρασμά μας, συσκευές τεχνολογίας μιας άλλης εποχής, ένας πράσινος κισσός, σύμβολο Διονυσιακό, αρχέγονο, που επιμένει και επιβιώνει.
Σαν να βρίσκεσαι στη γέννηση ή την αναγέννηση του κόσμου, όταν όλα ακόμα μοιάζουν χάος. Αυτοί οι άνθρωποι ερευνούν τον χώρο, τον ανακαλύπτουν και τον αποκαλύπτουν. Σ’ αυτόν τον χώρο πρέπει να επιβιώσουν. Τον μετατρέπουν σε μια σύγχρονη πόλη, η οποία στηρίζεται στα απομεινάρια μιας προηγούμενης ζωής. Ο καθένας τους είναι ένας μεταξύ πολλών του είδους τους. Καθημερινοί άνθρωποι, μέλη της πολυειδούς ανθρωπότητας, με τις πολλαπλές ανάγκες, προβλήματα και συναισθήματα.
Ο χώρος, οι ήχοι, οι μυρωδιές, το γεγονός ότι δεν γνωρίζονται τους δημιουργούν φόβους. Ο καθένας προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον άλλον, δημιουργώντας σχέσεις οικογενειακές, ερωτικές, φιλικές, επαγγελματικές. Η επικοινωνία μεταξύ τους είναι δύσκολη, μια και ο καθένας άνθρωπος έχει φτιάξει τον μικροκοσμό του, καλά οχυρωμένο, με ιδέες, απόψεις, συχνά αμετακίνητες, ή ο καθένας έχει το δικό του θέμα στο κεφάλι του χωρίς να μένει χώρος για τον άλλον.
– Τι «γέννησε» την ανάγκη για την δημιουργία της;
Γεννήθηκε από τη δική μου προσωπική ανάγκη να βγάλω μια κραυγή. Έτσι προκύπτει και ο τίτλος GRITO, που στα Ισπανικά σημαίνει κραυγή. Εάν όμως έβγαινα στο δρόμο να κραυγάσω, το πιο πιθανό θα ήταν να με μαζέψουν, το έκανα παράσταση. Η ιδέα άλλωστε αυτής της παράστασης ήρθε για πρώτη φορά το 2010. Ήθελα να μιλήσω στον άνθρωπο για τον άνθρωπο. Να μιλήσω για μένα, για σένα.
Από τότε μάζευα υλικό και η αλήθεια είναι πως το έχω επιχειρήσει στο παρελθόν άλλες δυο φορές ,χωρίς αποτέλεσμα. Είναι πολλές οι φορές που θα ‘θελα να βγάλω μια κραυγή απέναντι στο παράλογο που συμβαίνει στον κόσμο – σύμπαν. Τα αποτελέσματα των πράξεών μας έχουν αντίκτυπο όχι μόνο απέναντι στον κόσμο με την έννοια των ανθρώπων που τον αποτελούν, αλλά και σε ολόκληρο το σύμπαν που μας περιβάλλει. Όσο για το «παράλογο» που αναφέρω παραπάνω δεν επεκτείνομαι, γιατί όλοι ξέρουμε.
– Υπήρξε κάποια στιγμή ή φράση που λειτούργησε ως έναυσμα;
Ναι. Υπήρξαν δύο. Και οι δύο ανήκουν στις Ελεγείες του Ντουίνο του Ρίλκε. Η πρώτη ήταν, «Ποιος από τις στρατιές των αγγέλων, ποιος αν φώναζα, θα με άκουγε;». Μια κραυγή απελπισίας του ανθρώπου στο αόρατο, που φωνάζει να γίνει ορατό. Η φύση ή τα πράγματα με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή και τα χρησιμοποιούμε είναι προσωρινά και φθαρτά, γνωρίζουν τις ανάγκες μας, τις χαρές μας.
Υπήρξαν και πριν από ‘μας στους προηγούμενους, και οφείλουμε όχι μόνο να μην να τα φθείρουμε αλλά να τα κατανοήσουμε βαθιά, να τα διαφυλάξουμε και να τα μετατρέψουμε ώστε η ουσία τους να γεννηθεί μέσα μας «αόρατη». Λίγο παρακάτω ακούγεται η φράση: «Άραγε το σύμπαν που μας περιβάλλει εμπεριέχει τη γεύση μας;». Ένα ερώτημα που μου θυμίζει τα ερωτήματα που έθετε η αρχαία τραγωδία, όταν ο άνθρωπος ήξερε πως η ζωή του για να είναι ευτυχισμένη, θα έπρεπε να είναι άμεσα συνυφασμένη με το συμπαντικό όλον.
– Οι φράσεις που επιλέξατε προέρχονται από πολύ διαφορετικούς ανθρώπους όσον αφορά στην ψυχοσύνθεση. Πώς τις «παντρέψατε»;
Όντως, τα κείμενα – φράσεις ανήκουν σε διαφορετικούς ανθρώπους και όσον αφορά την ψυχοσύνθεσή τους αλλά και όσον αφορά στη χρονική στιγμή που έζησαν. Αρκετοί από αυτούς ανήκουν σε διαφορετικούς αιώνες. Πρόκειται όμως για ανθρώπους ξεχωριστούς, φωτισμένους, εμπνευσμένους, που ανεξάρτητα από την ψυχοσύνθεσή τους, τον χρόνο και τον τόπο που έζησαν, όλοι μιλάνε για τα ίδια θέματα. Επειδή απλά η ιστορία επαναλαμβάνεται. Διαφέρει ο τρόπος ή ο δρόμος που ακολουθεί ο καθένας.
«Χρέος μας είναι να ζούμε τις στιγμές όπως εμείς αποφασίσουμε, γιατί η ζωή είναι μόνο μια φορά»
Η σύνθεση περιλαμβάνει φράσεις από Ρίλκε μέχρι… το Facebook. Ποιο είναι το νήμα που ενώνει τόσο ετερόκλητες φωνές;
Βαθιά μέσα μου πιστεύω πως όλοι οι άνθρωποι στη βάση μας είμαστε ίδιοι. Τα ίδια πάνω κάτω αισθανόμαστε ή σκεφτόμαστε. Ανάλογα όμως πόσο ο καθένας απλώνει το ανάστημά του, πέρα και πάνω από αυτή τη βάση, αυτό διαφοροποιεί τους ανθρώπους και τον δρόμο που επιλέγουν.
Οι αγωνίες μας, οι φόβοι μας απέναντι στη ζωή και στον θάνατο, η άρνηση του έρωτα και της δύναμής του, η απατηλή ασφάλεια που όλοι επιζητούμε ενώ κατά βάθος ξέρουμε πως δεν υπάρχει, είναι θέματα που όλοι βουρλιζόμαστε γύρω από αυτά, γιατί αυτό είναι η ζωή και ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος από ζωή.
– Ποια είναι η δική σας φράση και τι σημαίνει για εσάς;
‘’Ο χρόνος είναι στιγμές. Η ζωή είναι πολλές στιγμές. Και έρχεται η στιγμή που δεν θα ανήκεις πια σε καμιά στιγμή”. Για ‘μενα αυτή η φράση δηλώνει τη προσωρινότητά μας στο πέρασμα της ζωής. Και χρέος μας είναι να φροντίζουμε και να ζούμε αυτές τις στιγμές όπως εμείς αποφασίσουμε και θέλουμε να τις ζήσουμε, γιατί η ζωή είναι μόνο μια φορά και ποτέ ξανά.
Βαθιά μέσα μου πιστεύω πως όλοι οι άνθρωποι στη βάση μας είμαστε ίδιοι»
– Ποια ήταν η πιο απροσδόκητη πηγή έμπνευσης κατά τη δημιουργία του κειμένου;
Ένα απροσδόκητο ταξίδι στη Νέα Υόρκη. Μια πόλη που ποτέ στη ζωή μου δεν είχα επιθυμήσει να επισκεφθώ. Έφτασα εκεί κάπως αγχωμένος, λίγο φοβισμένος. Μέσα σε πολύ λίγα λεπτά αφού έφτασα στο διαμέρισμα που θα έμενα, άλλαξε όλη η διάθεσή μου απέναντι στη πόλη.
Όταν περπάτησα αρκετά τους δρόμους στο Μανχάταν ένιωσα οικειότητα, μια πανέμορφη πόλη όπου μέσα της χωράει τα πάντα. Από τους ανθρώπους μέχρι την αρχιτεκτονική υποδομή. Δίκαια την αποκαλούν “χωνευτήρι”. Διάβαζα τότε την αυτοβιογραφία του Τέννεσση Ουίλλιαμς. Άρχισα να ψάχνω τα ξενοδοχεία που είχε πάει, τις γωνίες των δρόμων που ανέφερε. Είχα μαγευτεί. Και χωρίς να το καταλάβω σημείωνα αρκετές φράσεις από την αυτοβιογραφία του, που τελικά εμπεριέχονται στο κείμενο της παράστασης.
Και έτσι εξελίχθηκε η πρώτη εικόν«Για μένα ο φόβος έχει μεγαλύτερη δύναμη, και αυτό που οφείλω είναι να τον αντιμετωπίσω και να προχωρήσω» α της παράστασης και αυτό που τόσο καιρό προσπαθούσα να συνθέσω χωρίς αποτέλεσμα άρχισε σιγά σιγά να παίρνει μορφή. Η Νέα Υόρκη χωράει πολλά και διαφορετικά και αυτή είναι η γοητεία της. Και αυτή η παράσταση αποτελείται από πολλές και διαφορετικές εικόνες. Πιο πολύ θα έλεγα πως είναι ένα εικαστικό δρώμενο.
«Για μένα ο φόβος έχει μεγαλύτερη δύναμη, και αυτό που οφείλω είναι να τον αντιμετωπίσω και να προχωρήσω»
– Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη σύνθεση αλλά και στο σκηνικό αποτέλεσμα;
Γενικότερα αυτή η παράσταση είναι όλη μια πρόκληση για μένα. Επειδή είναι όπως οι σκέψεις μας ή τα συναισθήματά μας. Μικρές διακοπτόμενες εικόνες που αποτελούν κομμάτια του συνολικού παζλ που μας μορφοποιεί. Θα μπορούσα ίσως να αναφέρω ως πρόκληση την ζωντανή μουσική που υπάρχει στην παράσταση και που λειτουργεί σαν ένας ακόμα ηθοποιός.
Είναι ένας ρόλος. Συνομιλεί με τους ηθοποιούς και ταυτόχρονα διαμορφώνει όλο το ηχητικό περιβάλλον που πλαισιώνει τη συνθήκη της παράστασης. Υπάρχει και τραγούδι επί σκηνής από τους ηθοποιούς.
– Τι ρόλο έπαιξε η ομάδα στη διαμόρφωση του τελικού κειμένου;
Μεγάλο. Πέρα από το ότι υπάρχουν μέσα στο συνολικό κείμενο φράσεις ή κείμενα των ίδιων των ηθοποιών, πράγμα που καθιστά την παράσταση ως αποτέλεσμα ενός συνόλου, για μένα ήταν πολύ σημαντικό να συναντηθώ με τους συγκεκριμένους ανθρώπους, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, να πιστέψουν στην ιδέα μου, να την ασπαστούν και εντέλει να την αποδώσουν.
Είναι θέμα κοινής αντίληψης της ζωής και του θεάτρου. Αυτό δεν σημαίνει πως όλα ήταν εύκολα ή πως δεν υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα διαφωνίες ή ακόμα και κάποιες εντάσεις. Και ευτυχώς που υπάρχουν.
– Συνυπάρχουν στην παράσταση ο φόβος αλλά και η ελπίδα. Ποιο από τα δύο είναι πιο δυνατό για εσάς;
Συνυπάρχουν όπως ακριβώς συμβαίνει και στη ζωή. Οι άνθρωποι είμαστε γεμάτοι από φόβους που μας κρατούν δέσμιους και που τους εναποθέτουμε στην ελπίδα πως θα ξεπεραστούν. Για μένα ο φόβος έχει μεγαλύτερη δύναμη και αυτό που οφείλω είναι να τον αντιμετωπίσω και να προχωρήσω. Την ελπίδα την βλέπω με μια μικρή καχυποψία, γιατί έχει τον κίνδυνο να με κρατήσει σε αδράνεια.
– Ποίηση και κοινωνική παρατήρηση. Πού «γέρνει» τελικά η παράσταση;
Κοινωνική παρατήρηση με τρόπο ποιητικό. Είναι μια αποτύπωση της ζωής μέσα από ποιητικά κείμενα.
Πρεμιέρα στις 5 Ιουνίου στο La Brasserie / Art Gallery
Η παράσταση ‘’GRITO’’, θα κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 5 Ιουνίου στις 9.30 το βράδυ, στο χώρο του La Brasserie / Art Gallery, στις 9.30 το βράδυ. Θα παρουσιάζεται κάθε εβδομάδα από Πέμπτη έως Δευτέρα. Σύνθεση κειμένου – σκηνοθεσία: Αντώνης Ντουράκης. Ερμηνεύουν: Δάφνη Di Gregorio, Ελένη Μανογιαννάκη, Στέλιος Μανωλακάκης, Αντώνης Ντουράκης, Δέσποινα Ξενικάκη, Ελένη Χριστοδούλου – Αρναουτάκη. Πρότυπη μουσική – live performance: Αφροδίτη Μπλίκα.