Αν και χρειάστηκαν εννέα ώρες «σκληρής» διαπραγμάτευσης,τ ο πράσινο φως στην Κομισιόν να δουλέψει πάνω σε προτάσεις για ένα προσωρινό πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, μέσω ενός δυναμικού διαδρόμου τιμών, έδωσαν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών την Πέμπτη, αφότου η Γερμανία υπέκυψε στις πιέσεις των άλλων χωρών.
Όπως γράφει το Politico, η συμφωνία που ανακοινώθηκε τα ξημερώματα ήταν «ένα κλασικό ευρωπαϊκό αποτέλεσμα»: Όλοι παίρνουν από λίγα, κανείς δεν παίρνει τα πάντα, περαιτέρω συζητήσεις είναι αναπόφευκτες και πολλοί θα γκρινιάζουν για την ατελείωτη διαδικασία. Όμως οι ηγέτες τόνισαν ότι το ζήτημα είναι η ενότητα.
Η Αθήνα χαιρετίζει την πολιτική απόφαση που λήφθηκε χθες τα ξημερώματα. Και χαρακτηρίζεται πολιτική απόφαση, γιατί φανερώνει τη διάθεση των «27» να είναι ενωμένοι και να λάβουν άμεσα μέτρα για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου.
Πολλά μένει ακόμα να διευθετηθούν, όμως το βασικό μήνυμα της Συνόδου είναι ότι η Γερμανία, που ήταν κυρίως εκείνη που διαφωνούσε με το πλαφόν στο φυσικό αέριο, υποχώρησε υπό την πίεση των ηγετών και στήριξε έναν προσωρινό περιορισμό των τιμών, ώσπου να πάρει μορφή ένα νέο σύστημα τιμολόγησης.
Οι ηγέτες παρέπεμψαν τα θέματα σε περαιτέρω συζητήσεις, που θα γίνουν σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας την επόμενη εβδομάδα, με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς να λέει ότι ίσως χρειαστεί και νέα Σύνοδος Κορυφής τον επόμενο μήνα – πρακτικά, δίνοντας στη Γερμανία το δικαίωμα βέτο επί της τελικής συμφωνίας.
Οι χώρες στήριξαν επίσης ένα εθελοντικό σχέδιο για κοινές αγορές φυσικού αερίου, αφότου η Ουγγαρία αντιτάχθηκε σε μία υποχρεωτική προσέγγιση. Η συμφωνία προβλέπει ότι το 15% του όγκου που απαιτείται για να γεμίσουν οι αποθήκες φυσικού αερίου θα αποκτάται μέσω κοινών αγορών.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι στόχος είναι ο συγκεκριμένος μηχανισμός για το πλαφόν να είναι έτοιμος σε 2-3 εβδομάδες, με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, ωστόσο, να λέει πως είναι «πολύ δύσκολο να δούμε» το πλαφόν να είναι έτοιμο τις επόμενες εβδομάδες.
Έχουμε πλέον πολύ καλό οδικό χάρτη», διαβεβαίωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ μίλησε περί «συμφωνίας για πακέτο μέτρων», που όμως μένει ακόμη να ξεκαθαρίσουν οι λεπτομέρειές τους.
Ωστόσο ο Γερμανός καγκελάριος δήλωσε με σαφήνεια ότι εάν οι υπουργοί Ενέργειας δεν μπορέσουν να συνεννοηθούν για την τελική εκδοχή του σχεδίου, θα χρειαστεί νέα Σύνοδος Κορυφής για το ζήτημα.
«Μήνυμα στις αγορές»
Κατά τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, οι μηχανισμοί που περιγράφονται στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή «τέλη Οκτωβρίου, αρχές Νοεμβρίου». Θεωρεί πως οι ηγέτες «έστειλαν με πολύ σαφή τρόπο σήμερα μήνυμα στις αγορές για την αποφασιστικότητά (τους) και την ενότητά (τους)».
Όπως αναφέρεται στο κείμενο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που δημοσιοποιήθηκε μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ζητούν από την Κομισιόν να τους υποβάλει, «επειγόντως», «συγκεκριμένες αποφάσεις» για μέτρα, συμπεριλαμβανομένων παρεμβάσεων για την αποτροπή της «μεταβλητότητας» των τιμών του αερίου.
Οι 27 συμφώνησαν να γίνουν αγορές αερίου από κοινού, σε επίπεδο ΕΕ, με το σκεπτικό πως θα είναι «εθελοντικές», αλλά θα καλύπτουν τουλάχιστον το «υποχρεωτικό» επίπεδο του 15% των στόχων πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών της ΕΕ ενόψει του χειμώνα του 2023.
Κάλεσαν ακόμη να «επιταχυνθούν οι διαπραγματεύσεις» με «αξιόπιστους» προμηθευτές, όπως η Νορβηγία και οι ΗΠΑ, ώστε οι χώρες-μέλη «να επωφεληθούν από το οικονομικό βάρος της ΕΕ» αθροιστικά αντί να ανταγωνίζονται στην παγκόσμια αγορά, με κίνδυνο να ανεβάσουν τον πυρετό στις αγορές.
Εκτός από ένα μέτρο για τον καθορισμό των τιμών χονδρικής στο λεγόμενο «χρηματιστήριο αερίου», οι ηγέτες ζητούν επίσης συγκεκριμένο σχέδιο για έναν «προσωρινό» μηχανισμό ώστε να επιβληθεί πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για να παράγεται ηλεκτρισμός — μέτρο που ήδη εφαρμόζεται στην Ισπανία και στην Πορτογαλία και η Γαλλία ζητούσε να επεκταθεί σε όλη την ΕΕ.