Με κρίσιμο ορόσημο τον ερχόμενο Αύγουστο κινείται πλέον το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, καθώς η Nexans – ανάδοχος του έργου έχει διαμηνύσει ότι θα συνεχίσει την κατασκευή μέχρι τότε.
Τι θα συμβεί μετά, ουδείς μπορεί να προβλέψει με τον ΑΔΜΗΕ να καλείται να λύσει το γόρδιο δεσμό και να ασκεί πιέσεις για την άμεση ανάκτηση των δαπανών από τις δύο ρυθμιστικές αρχές Ελλάδας και Κύπρου, ώστε να διασφαλιστεί η ρευστότητα του έργου.
Αρμόδιες πηγές της ΡΑΑΕΥ εξηγούν ότι, προκειμένου να εγκριθεί το επιτρεπόμενο έσοδο των 7,5 εκατ. ευρώ για το καλώδιο, ο ΑΔΜΗΕ όφειλε να καταθέσει στοιχεία για λειτουργικές δαπάνες (opex) και άλλων συναφή έργων κάτι που έγινε στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας.
Ο στόχος τώρα είναι οι σχετικές αποφάσεις να ληφθούν στην Ολομέλεια της ερχόμενης Πέμπτης, ώστε η ανάκτηση των δαπανών να ξεκινήσει μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος των Ελλήνων καταναλωτών από τον Ιούλιο.
Αισιοδοξία δεν υπάρχει όμως από την κυπριακή πλευρά η οποία εμφανίζεται απρόθυμη να εγκρίνει την είσπραξη του εσόδου, διατηρώντας επιφυλάξεις ως προς την έκβαση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Όπως αναφέρουν αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες δεν μπορείς να χρηματοδοτείς ένα έργο που δεν ξέρεις αν θα γίνει και πότε.
Στήριξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να μιλά με αοριστίες για την υλοποίηση του έργου κάνοντας όμως ένα βήμα χθες στο Λουξεμβούργο στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας. Μετά από συντονισμένες ενέργειες, πέτυχε την ένταξη ρητής αναφοράς στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών της Ε.Ε. σχετικά με την ανάγκη προστασίας των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) – όπως τα διασυνοριακά υποθαλάσσια καλώδια – από παρεμβάσεις και εμπόδια τρίτων χωρών.
Η εξέλιξη αυτή αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, ενόψει των τουρκικών ενστάσεων που έχουν ήδη προκαλέσει καθυστέρηση άνω του έτους στο έργο Κρήτης – Κύπρου. Στα ίδια συμπεράσματα, τονίζεται επίσης η ανάγκη για επιτάχυνση της ανάπτυξης στρατηγικών διασυνοριακών υποδομών, ως μέσο ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας και ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσκεψη Χριστοδουλίδη στην Αθήνα
Και ενώ η Κύπρος δεν σταματά να τηρεί αποστάσεις από το έργο, σήμερα ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης επισκέπτεται την Αθήνα για να μιλήσει σε ενεργειακό συνέδριο της εφημερίδας «Καθημερινή» και των Financial Times. Η παρουσία του συμπίπτει χρονικά με την εντεινόμενη πίεση για ξεκαθάρισμα των θέσεων της Λευκωσίας.
Η κυπριακή κυβέρνηση, όπως διαμηνύεται, προβληματίζεται έντονα για το κατά πόσο είναι συνετό ο ΑΔΜΗΕ να προχωρήσει σε τόσο μεγάλο δανεισμό, χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα καταφέρει να ολοκληρώσει το έργο – ενόψει των γεωπολιτικών αβεβαιοτήτων.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Bloomberg, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, ανέφερε την δυσκολία του ΑΔΜΗΕ να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από τραπεζικά ιδρύματα, την στιγμή που οι δανειστές ζητούν έγγραφα που να δείχνουν ότι υπάρχει ανάκτηση εσόδου.
Όπως σημείωσε, για να προχωρήσει το έργο, είναι απαραίτητο να υπάρχει ενεργή ροή πληρωμών από τις ρυθμιστικές αρχές. Διαφορετικά, η χρηματοδότηση είναι πρακτικά αδύνατη και το έργο κινδυνεύει να «παγώσει».
Ήδη, όπως έχει δηλώσει ο ΑΔΜΗΕ έχει επενδύσει περίπου 250 εκατ. ευρώ, ένα ποσό για το οποίο όμως δεν αποσαφηνίζεται η προέλευση των πόρων. Αν δηλαδή αφορούν ίδια κεφάλαια ή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ή συνδυασμό δεδομένου ότι το έργο καλύπτεται εν μέρει από πόρους ύψους 658 εκατ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο μπορεί να ανακτηθεί σταδιακά από τις ρυθμιστικές αρχές.
Είναι σαφές πάντως ότι ο Διαχειριστής έχει να αντιμετωπίσει μια δυσχερή κατάσταση για το καλώδιο καθώς αν το έργο ναυαγήσει τότε θα είναι αναγκασμένος να επιστρέψει όλη την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Διαφορετικοί ρυθμοί πληρωμής
Η ΡΑΕΚ έχει δεσμευτεί να καλύψει συνολικά 125 εκατ. ευρώ, καταβάλλοντας 25 εκατ. τον χρόνο από το 2026 και μετά, ενώ το υπόλοιπο ποσό (μέχρι την πλήρη κάλυψη) θα πληρώνεται σταδιακά, αν και όταν τεθεί σε λειτουργία η διασύνδεση.
Αντίθετα, η ΡΑΑΕΥ έχει δεσμευτεί να εγκρίνει την ανάκτηση όλων των αιτιολογημένων δαπανών του έργου κατά τη φάση υλοποίησης, μετακυλίοντας το κόστος στους Έλληνες καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος κάτι που δηλώνει διατεθειμένη να πράξει άμεσα.
Μέχρι στιγμής το μόνο θετικό σινιάλο για την πορεία του έργου, αποτελούν οι πρόσφατες δηλώσεις της γαλλικής Nexans, αναδόχου του καλωδίου. Η διοίκησή της διαβεβαίωσε ότι οι εργασίες θα συνεχιστούν έως τον Αύγουστο του 2025, υπονοώντας ότι μέχρι τότε έχουν εξασφαλιστεί οι πληρωμές από τον ΑΔΜΗΕ. Στελέχη του Διαχειριστή επισημαίνουν ότι έχουν ήδη κατασκευαστεί περίπου 200 χιλιόμετρα καλωδίου, αλλά εάν σταματήσει η χρηματοδότηση, θα διακοπούν και οι εργασίες.