Το αναπτυξιακό «μπουμ» της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργεί εξίσου προσδοκίες αλλά και φόβους για την επίδραση που θα έχει στην αγορά εργασίας. Η αναδιάρθρωση της απασχόλησης θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη μέσα από τις ανακατατάξεις ρόλων και δεξιοτήτων. Ποια θα είναι, όμως, η επίπτωση στο ύψος των αποδοχών;
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Βαρόμετρο της PwC για το 2025, οι εργαζόμενοι με εξειδίκευση στην ΑΙ βλέπουν ήδη δραστική ενίσχυση των εισοδημάτων τους. Το 2024 καταγράφηκε μέση αύξηση μισθού 56%, διπλάσια από το προηγούμενο έτος, όταν καταγράφηκε άνοδος των μισθών κατά 25% στον κλάδο.
Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η προσφορά θέσεων εργασίας αυξήθηκε κατά 38% στους ρόλους που σχετίζονται περισσότερο με την τεχνητή νοημοσύνη. Κατά συνέπεια, οι κλάδοι που υπάγονται στον ευρύτερο τομέα της ΑΙ είδαν τρεις φορές υψηλότερη αύξηση εσόδων ανά εργαζόμενο (27%), σε σύγκριση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες. Σημειωτέον, οι δεξιότητες που αναζητούν οι εργοδότες αλλάζουν κατά 66% ταχύτερα στις θέσεις εργασίας που είναι «περισσότερο εκτεθειμένες» στην τεχνητή νοημοσύνη.
Υπολογίζεται ότι η αύξηση της παραγωγικότητας από την επέκταση της δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί στους αντίστοιχους κλάδους –βλ. software ή χρηματοοικονομικές υπηρεσίες– σημειώνοντας άνοδο από 7% σε 27% το διάστημα 2018-2024. Αντιθέτως, ο ρυθμός άνοδο της παραγωγικότητας στους κλάδους που έχουν ενσωματώσει λιγότερο την τεχνητή νοημοσύνη –βλ. μεταλλευτική βιομηχανία ή φιλοξενία– μειώθηκε από 10% σε 9% την ίδια περίοδο.
Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία που παραθέτει η πλατφόρμα Glassdoor για τους μέσους βασικούς μισθούς σε μια σειρά από θέσεις εργασίας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης:
– Μηχανικός τεχνητής νοημοσύνης (AI engineer): 134.188 δολ.
– Ερευνητής τεχνητής νοημοσύνης (AI researcher): 99.578 δολ.
– Μηχανικός μηχανικής μάθησης (Machine learning engineer): 123.117 δολ.
– Μηχανικός ρομποτικής (Robotics engineer): 113.270 δολ.
– Μηχανικός λογισμικού (Software engineer): 118.366 δολ.
– Επιστήμονας δεδομένων (Data scientist): 118.399 δολ.
Με άλλα λόγια, οι επαγγελματίες που θα έχουν μεγάλη ζήτηση τα επόμενα χρόνια θα είναι εκείνοι που διαθέτουν ισχυρές δεξιότητες ΑΙ. Σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας στις ΗΠΑ (BLS), ο αριθμός των θέσεων εργασίας για τους «επιστήμονες υπολογιστών και πληροφορικής», δηλαδή την κατηγορία η οποία κατά βάσιν περιλαμβάνει θέσεις απασχόλησης στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 26% την περίοδο 2023-2033.
Πρόκειται για ρυθμό θεαματικά υψηλότερο από τον γενικό ρυθμό αύξησης της απασχόλησης στο σύνολο των επαγγελμάτων, ο οποίος υπολογίζεται μόλις στο 4% για την ίδια περίοδο.
Ως εκ τούτου, οι επαγγελματίες που εργάζονται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να αναμένουν υψηλότερους μισθούς, καθώς θα διαθέτουν δεξιότητες οι οποίες θα είναι περιζήτητες. Αν και μένει να φανούν τα ακριβή ύψη των μισθολογικών αυξήσεων, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι αποδοχές θα διαμορφωθούν σε επίπεδα τα οποία θα ξεπερνούν σαφώς τις 48.060 δολάρια, που ορίζει ως μέσο ετήσιο εισόδημα στην αμερικανική οικονομία το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ. Σημειωτέον, η παγκόσμια αγορά της τεχνητής νοημοσύνης εκτιμάται πως θα αγγίξει ακόμη και τα 2 τρισ. δολάρια έως το 2030, γεγονός που ευλόγως διαμορφώνει τις συνθήκες για υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, τις προηγούμενες δεκαετίες η τεχνολογική εξέλιξη είχε ήδη συμβάλει στην αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων στις οικονομίες των χωρών που υπάγονται στον οργανισμό. Ως αποτέλεσμα, η ραγδαία εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης εγείρει το ερώτημα κατά πόσο θα ενισχυθούν οι αντίστοιχες τάσεις.
Σχετική μελέτη παρέθεσε στοιχεία που καταδεικνύουν ότι τουλάχιστον μέχρι το 2018 η ΑΙ δεν είχε διευρύνει ιδιαίτερα το χάσμα υψηλών και χαμηλών μισθών σε όρους επαγγελμάτων. Αντιθέτως, η ανάπτυξη του κλάδου είχε μειώσει τις εισοδηματικές ανισότητες εντός των επαγγελμάτων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη, αντικατοπτρίζοντας τις ανοδικές τάσεις στις αποδοχές του κλάδου.
Η ΑΙ θα έχει λοιπόν αναμφισβήτητα θετικό αντίκτυπο στους μισθούς, μιλώντας για τους υψηλά καταρτισμένους εργαζομένους, καθώς η ώθηση της παραγωγικότητας σε επαγγέλματα όπως οι προγραμματιστές, οι αναλυτές και οι μηχανικοί θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των αντίστοιχων κλάδων. Οσοι θα γνωρίζουν να χρησιμοποιούν τις εφαρμογές ΑΙ θα καταστούν πολύτιμοι για τους εργοδότες. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσει ζήτηση για νέες κατηγορίες απασχόλησης με υψηλές αποδοχές, μέσα από ρόλους όπως οι μηχανικοί που θα τροφοδοτούν τις εφαρμογές με οδηγίες καθοδήγησης, οι ειδικοί ηθικής και οι ελεγκτές της ΑΙ, καθώς και οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες μηχανικής μάθησης. Πρόκειται για θέσεις εργασίας οι οποίες τείνουν να προσφέρουν απολαβές σαφώς υψηλότερες από τον μέσο όρο, λόγω της ευρύτερης έλλειψης των δεξιοτήτων που καλούνται να πλαισιώσουν την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο, αντιθέτως, ενδέχεται να πληγούν οι μισθοί σε ρόλους μεσαίων δεξιοτήτων, όπως οι γνωστικές εργασίες ρουτίνας που είναι ευάλωτες στην αυτοματοποίηση. Αντικείμενα όπως η υποστήριξη πελατών ή ακόμη και η λογιστική θα δεχθούν πιέσεις και οι επαγγελματίες αντίστοιχων κλάδων θα πρέπει ιδανικά να επανακαταρτιστούν, για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί.
Το σενάριο με το οποίο εργάζονται διεθνείς μελετητές είναι ότι η ΑΙ, το πιθανότερο, θα περιορίσει δραστικά τα μεσαία στρώματα της εργασίας, υπό την έννοια ότι από τη μία πλευρά θα ωθήσει δραστικά τους μισθούς στην κορυφή της εξειδίκευσης και από την άλλη θα ενισχύσει τις χαμηλόμισθες απολαβές σε τομείς οι οποίοι εξ ορισμού δεν επιδέχονται υψηλό βαθμό αυτοματοποίησης – βλ. φροντίδα και φιλοξενία.
Με λίγα λόγια, η τεχνητή νοημοσύνη θα αυξήσει τους μισθούς για κάποιους και θα τους μειώσει για άλλους. Το σχήμα που θα λάβει συνολικά η αναδιάρθρωση των αγορών εργασίας θα εξαρτηθεί στο τέλος της ημέρας από παράγοντες όπως:
– Το ύψος της ώθησης που θα παράσχει τελικά η ΑΙ στο ΑΕΠ των οικονομιών.
– Η επένδυση των χωρών στις δεξιότητες και στην επανακατάρτιση.
– Οι πολιτικές διαχείρισης της μετάβασης που θα εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις.
– Ο βαθμός της ισότητας σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην τεχνολογία.
– Το θεσμικό πλαίσιο εκπροσώπησης των εργαζομένων και τα δίχτυα κοινωνικής προστασίας.
Σε δεύτερο χρόνο, την εικόνα θα διαμορφώσουν οι αποφάσεις για τους τρόπους με τους οποίους θα κατανεμηθούν ή θα επανεπενδυθούν τα οφέλη τα οποία θα προκύψουν από τη διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης στην οικονομία, σε αμιγώς οικονομικούς όρους αλλά και σε όρους εξοικονόμησης χρόνων και παραγωγικότητας.
Πηγή: kathimerini.gr