Στις εργασίες της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, στην οποία συζητείται η κύρωση της σύμβασης παραχώρησης του ΒΟΑΚ για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, συμμετείχε και τοποθετήθηκε ο Δήμαρχος Ηρακλείου Αλέξης Καλοκαιρινός, εκφράζοντας επιφυλάξεις για το έργο, παρά του ότι όπως επεσήμανε «Ως Δήμαρχος Ηρακλείου, της μεγαλύτερης και κεντρικότερης πόλης της Κρήτης θα έπρεπε σήμερα, προσκεκλημένος στη Βουλή των Ελλήνων στη συζήτηση για τη σύμβαση παραχώρησης που προβλέπει την αναβάθμιση του μεγαλύτερου μήκους του ΒΟΑΚ σε αυτοκινητόδρομο, να είμαι ευτυχής. Δυστυχώς, διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις.».
Ο Αλέξης Καλοκαιρινός τόνισε ότι ο ΒΟΑΚ διέρχεται από τον αστικό ιστό του Ηρακλείου, διχοτομεί την πόλη σε ένα μήκος επτά χιλιομέτρων και σήμερα δεν υπάρχει καμιά «παράκαμψη Ηρακλείου», ούτε και πρόκειται να υπάρξει όπως δημοπρατήθηκε το έργο, επισημαίνοντας: «Την μεγαλύτερη παραχώρηση καλείται να κάνει το Ηράκλειο. Άνευ ανταλλάγματος; Το αντάλλαγμα για το άμεσο μέλλον θα είναι η κατά το δυνατόν θεραπεία, όπως θα δείξουμε παρακάτω. Ωστόσο, ο Δήμος Ηρακλείου, δεν παραιτείται από το αίτημα της πραγματικής νότιας παράκαμψης της πόλης σε εύλογο χρόνο και ζητούμε μια πολιτική δέσμευση για την άμεση έναρξη των σχετικών μελετών».
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου παρουσίασε μια προς μια όλες τις αναγκαίες παρεμβάσεις της «παράκαμψης Ηρακλείου», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και της μερικής υπογειοποίησης τμημάτων του ΒΟΑΚ στα όρια του αστικού ιστού. Επεσήμανε την ανάγκη να αναβαθμιστεί η κυκλοφοριακή λειτουργία του συστήματος αυτοκινητόδρομος – τοπικό οδικό δίκτυο – πόλη – λιμάνι, ώστε να αποφευχθούν χαοτικές καταστάσεις σε ώρες αιχμής και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, λέγοντας ότι «Πρόκειται για θέματα ζωτικής σημασίας για το μέλλον του Ηρακλείου και την καθημερινότητα των πολιτών και των επισκεπτών του από τα οποία δεν δικαιούμαστε να αποστούμε ούτε κατ’ ελάχιστον». Επίσης, επεσήμανε την ανάγκη μη επιβολής διοδίων για τις αστικές μετακινήσεις στην περιοχή που θα συμπεριλαμβάνει και τον κόμβο του υφιστάμενου αεροδρομίου «Νίκος Καζαντζάκης», ζήτησε επιτακτικά πολιτική δέσμευση και για εναλλακτική οδική σύνδεση του Ηρακλείου με το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι, καθώς και την επέκταση του ΒΟΑΚ στην ανατολική Κρήτη.
Πιο αναλυτικά
Αναφερόμενος στο ιστορικό της διεκδίκησης μιας πραγματικής παράκαμψης του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος του Ηρακλείου, όπου από το 2010 το Υπουργείο Υποδομών είχε συμφωνήσει στην ανάγκη και είχε μελετήσει σχετικές λύσεις, ο Αλέξης Καλοκαιρινός τόνισε ότι: «οι μελέτες εκείνες αγνοήθηκαν και επελέγη η ένταξη του σημερινού δρόμου στο Έργο Παραχώρησης διατηρώντας για τα επόμενα 40 χρόνια τουλάχιστον, τη διχοτόμηση της πόλης. Χωρίς καμία ενημέρωση του Δήμου μέχρι την εκ του νόμου υποχρεωτική διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης μετά την ολοκλήρωση των μελετών, στο πλαίσιο έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Σήμερα, λοιπόν, δεν υπάρχει καμιά παράκαμψη Ηρακλείου και με το έργο παραχώρησης όπως δημοπρατήθηκε, δεν θα υπάρξει καμία παράκαμψη Ηρακλείου. Συνεπώς, την μεγαλύτερη παραχώρηση καλείται να κάνει το Ηράκλειο. Άνευ ανταλλάγματος; Το αντάλλαγμα για το άμεσο μέλλον θα είναι η κατά το δυνατόν θεραπεία, όπως θα δείξουμε αμέσως παρακάτω. Ωστόσο, ο Δήμος Ηρακλείου, δεν παραιτείται από το αίτημα της πραγματικής νότιας παράκαμψης της πόλης σε εύλογο χρόνο και ζητούμε μια πολιτική δήλωση για την άμεση έναρξη των σχετικών μελετών».
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου αναφέρθηκε στην προσφυγή του Δήμου στο Συμβούλιο της Επικρατείας εστιάζοντας στις αρνητικές επιπτώσεις που το έργο, όπως εξελίσσεται, θα επιφέρει στην πόλη, όπως είναι η σημαντική επιβάρυνση του τοπικού αστικού οδικού δικτύου, επισημαίνοντας ότι «Πρόκειται για θέματα ζωτικής σημασίας για το μέλλον του Ηρακλείου και την καθημερινότητα των πολιτών και των επισκεπτών του, από τα οποία δεν δικαιούμαστε να αποστούμε ούτε κατ’ ελάχιστον. Προκειμένου αυτές να αμβλυνθούν, είναι απαραίτητο να υποστηριχθούν οι καθημερινές αστικές μετακινήσεις ώστε να περιοριστεί το ρήγμα που προκαλεί ο ΒΟΑΚ στο πολεοδομικό συγκρότημα του Ηρακλείου, και να αναβαθμιστεί η κυκλοφοριακή λειτουργία του συστήματος αυτοκινητόδρομος – τοπικό οδικό δίκτυο – πόλη – λιμάνι, ώστε να αποφευχθούν χαοτικές καταστάσεις σε ώρες αιχμής και σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Αλέξης Καλοκαιρινός στις απαιτήσεις του Δήμου Ηρακλείου για την «παράκαμψη» Ηρακλείου, στη δέσμη των απολύτως αναγκαίων παρεμβάσεων ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση της πόλης και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των χρηστών της.
Όπως τόνισε, πρόκειται για ρεαλιστικές απαιτήσεις οι οποίες έχουν κατατεθεί και στο Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών, υποστηρίζονται από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας, έχουν στοιχειοθετηθεί στη βάση μελετών έγκριτων ειδικών επιστημόνων και δημοσίων φορέων και αφορούν:
⦁ Στον επανασχεδιασμό και στην (ανα)κατασκευή των κόμβων, η λειτουργία των οποίων σχετίζεται με τη σύνδεση του ΒΟΑΚ με την πόλη και το λιμάνι, και συνεπώς θα συμβάλει και στην καλύτερη λειτουργία του ΒΟΑΚ.
⦁ Στην υπογειοποίηση τμημάτων της παράκαμψης Ηρακλείου στο μέρος που διέρχεται από τον αστικό ιστό και, εναλλακτικά ή συνδυαστικά, στον σχεδιασμό και την κατασκευή στεγάστρων (Covers), που θα αποδώσουν παράπλευρες και εγκάρσιες κινήσεις εκατέρωθεν του ΒΟΑΚ αλλά και σημαντικό κοινόχρηστο χώρο.
⦁ Στον επανασχεδιασμό και το συνακόλουθο κατασκευαστικό έργο σε κάτω διαβάσεις, των οποίων ο σχεδιασμός και οι διαστάσεις είναι σήμερα από ελλιπείς έως επικίνδυνες, πέραν των πλευρικών επεκτάσεων τους, για την ομαλή κυκλοφοριακή σύνδεση της πόλης του Ηρακλείου εκατέρωθεν του ΒΟΑΚ.
⦁ Στην δημιουργία πλήρους παράπλευρου οδικού δικτύου σε όλο το μήκος της «παράκαμψης Ηρακλείου» για την εύρυθμη λειτουργία των παρόδιων χρήσεων κατοικίας, αλλά και των βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, βορείως και νοτίως του ΒΟΑΚ, με δεδομένους τους πρόσθετους φόρτους που θα προέλθουν από το έργο παραχώρησης όσο και σε απευκταίες περιπτώσεις έκτακτων συμβάντων επί του ΒΟΑΚ, όταν η κυκλοφορία του αυτοκινητόδρομου θα πρέπει να διοχετευθεί εκτός αυτού και να εξυπηρετηθεί προσωρινά από το τοπικό δίκτυο χωρίς να προκληθούν χαοτικές και επικίνδυνες καταστάσεις.
⦁ Στον σχεδιασμό και την κατασκευή των υδραυλικών έργων για την απορροή και διόδευση των ομβρίων υδάτων από τον ΒΟΑΚ στους παρακείμενους φυσικούς αποδέκτες (ρέματα), με διασφάλιση της απαιτούμενης παροχετευτικότητας σύμφωνα με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, κρίσιμο ζήτημα πολιτικής προστασίας της πόλης.
⦁ Στον εξαρχής του έργου σχεδιασμό και την εγκατάσταση ηχοπετασμάτων για την προστασία από τον κυκλοφοριακό θόρυβο των παρόδιων κατοικιών της πόλης.
Επίσης, επεσήμανε ότι «σε απόλυτη συνάφεια με τα παραπάνω και με δεδομένο ότι, όπως προβλέπεται στην προς κύρωση Σύμβαση Παραχώρησης, “ο γενικός στόχος του Δημοσίου μέσω της παροχής, συντήρησης και λειτουργίας Έργου Παραχώρησης από τον Παραχωρησιούχο είναι η εξυπηρέτηση των μεταφορικών αναγκών του κοινού και των επιχειρήσεων με τον βέλτιστο τρόπο» (αρ. 10.6.4.1), παρίσταται η ανάγκη συνολικής κυκλοφοριακής μελέτης για το πολεοδομικό συγκρότημα του Ηρακλείου, χωρίς την οποία βασικές πρόνοιες του Συστήματος Διαχείρισης Αυτοκινητοδρόμου (Asset Management System, αρ. 10.6.3) δεν είναι δυνατό να εκπληρωθούν”.
Με τα ίδια δεδομένα ζητούμε επίσης μια σαφή πολιτική δήλωση ότι ο σχεδιασμός και την κατασκευή οδικής σύνδεσης του Ηρακλείου με το νέο αεροδρόμιο Καστελλίου με μικρότερη πραγματική χρονοαπόσταση είναι ανεξάρτητος από το έργο παραχώρησης του ΒΟΑΚ, σύμφωνα με το αρ. 6.4.2».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Αλέξης Καλοκαιρινός και στο ζήτημα των διοδίων, τονίζοντας ότι ο ΒΟΑΚ «διατρέχει το πιο αναπτυγμένο τμήμα της Κρήτης και αποτελεί τη μοναδική επιλογή για τις καθημερινές μετακινήσεις των κατοίκων και παραγωγών της.
Η πρόβλεψη για τη μη καταβολή διοδίων εντός των ορίων του Δήμου είναι ατελής και υπό σειρά προϋποθέσεων. Ατελής γιατί περιλαμβάνει μόνο τα επιβατικά οχήματα και συνεπώς τα βαρέα οχήματα θα επιβαρύνουν την πόλη. Είναι δε απορίας άξιο ότι στις προϋποθέσεις περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Χρέωσης Ηλεκτρονικών Διοδίων που εκφεύγει από το πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου και της υπό συζήτηση Σύμβασης Παραχώρησης». Αλλά και υπενθυμίζοντας τις δηλώσεις του αρμόδιου Υφυπουργός Υποδομών & Μεταφορών Νίκου Ταχιάου, ότι «δεν θα υπάρχουν διόδια στα αστικά τμήματα του ΒΟΑΚ».
Δηλώσεις που έρχονται σε αντιδιαστολή με τη σύμβαση, στην οποία ορίζεται ρητώς ότι μέχρι την έναρξη λειτουργίας του ΕΣΧΗΔ, «ο παραχωρησιούχος δύναται να επιβάλλει διόδια σε όλους τους χρήστες με Μετωπικούς και Πλευρικούς Σταθμούς, και μάλιστα από την πρώτη περίοδο (Τ1) της παραχώρησης (αρ. 18.1.10, 18.2.1).
Επίσης, η παράλειψη του κόμβου του Αεροδρομίου από τον πίνακα (18.1.10) των κόμβων που εξυπηρετούν αστικές μετακινήσεις ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό το μέτρο της εξαίρεσης οδηγώντας τα οχήματα μέσα στον αστικό ιστό και μάλιστα στην περιοχή στην οποία κατά τα επόμενα χρόνια θα συντελεσθεί η μέγιστη οικιστική ανάπτυξη της πόλης του Ηρακλείου. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη η τροποποίηση του ως άνω Πίνακα ώστε να συμπεριληφθεί ο κόμβος του υφιστάμενου Αεροδρομίου.
Κατά την τοποθέτησή του στην Επιτροπή, ο Αλέξης Καλοκαιρινός δεν παρέλειψε να διατυπώσει και τη διαφωνία του με την έως σήμερα παραμέληση της Σητείας και της Ιεράπετρας, λέγοντας: «Με τον ένα ή το άλλο τρόπο, ο ΒΟΑΚ από την Κίσσαμο έως τον Άγιο Νικόλαο θα μετατραπεί σ’ έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. Η αναβάθμιση του τμήματος Άγιος Νικόλαος – Παχειά Άμμος – Σητεία / Ιεράπετρα, αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ για την ενιαία κοινωνική και παραγωγική λειτουργία της Κρήτης. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για δύσκολο έργο αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να μην έχει αναζητηθεί και υλοποιηθεί μια βιώσιμη λύση σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της Κρήτης».
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Δήμαρχος Ηρακλείου, ο οποίος ήταν στην Βουλή μαζί με την Γενική Γραμματέα του Δήμου Μαρία Σκραφνάκη, κατέθεσε και αναλυτικό υπόμνημα προς τις/τους Βουλευτές, το οποίο επιπροσθέτως από τα παραπάνω, περιλαμβάνει αναλυτικούς χάρτες, σχεδιαγράμματα, πίνακες, φωτορεαλιστικές απεικονίσεις, καθώς και:
⦁ Την Αίτηση Ακύρωσης του Δήμου Ηρακλείου για την ακύρωση της αποφάσεως του Γενικού Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας («Τροποποίηση της υπ’ αριθ. 68871/4636/20.07.2022 Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο: «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ): τμήμα Χανιά – Ηράκλειο», ως προς την ενσωμάτωση των υφιστάμενων υποτμημάτων των παρακάμψεων Χανιών – Ρεθύμνου – Ηρακλείου του ΒΟΑΚ» [6/6/23]
⦁ Τους Πρόσθετους Λόγους Ακύρωσης Δήμου Ηρακλείου [7/11/24]
⦁ Την Τεχνική Έκθεση για τις επιπτώσεις στον Δήμο Ηρακλείου από τη λειτουργία του Έργου [5/11/24]