Είχα την τιμή και τη χαρά να ‘ρθει στα χέρια μου ένα εκλεκτό και πολύτιμο για τη γλώσσα μας -την τοπική- μα και για την παράδοσή μας την εθιμοτυπική ένα σπουδαίο Κρητικό βιβλίο με τον ως άνω τίτλο «Αθιβολές του Μίχαλου».
Παλαιότερη η έκδοση αλλά είχα την τύχη την καλή να ‘ρθει στα χέρια μου μέσω ενός άλλου εκλεκτού συναδέλφου φίλου, συγγραφέα του κ. Ζαχαρία Καλοχριστιανάκη.
Του είχα δώσει μερικά δικά μου νέα βιβλία με την παράκληση να τα χαρίσει και σε δικούς του φίλους στην Αθήνα όπου μεγάλο μέρος του χρόνου διαμένει, με τη σύζυγό του επίσης συνάδελφο και φίλη κα Πολυτίμη. Πράγματι δόθηκαν φιλικά τα βιβλία σε γνωστούς του, σαν Κρητικός χαιρετισμός και μεταξύ αυτών και σ’ ένα άλλο εκλεκτό Συνάδελφο τον κο Μιχάλη Αντωνίου Γαλανάκη (με το φιλολογικό ψευδώνυμο «Ετεόκρης») που αγαπά βαθειά την Κρήτη, τα έθιμά της, είναι συγγραφέας κι έχει γράψει για την Κρήτη θαυμαστά βιβλία που με συγκίνησαν ιδιαίτερα και γι’ αυτό αποφάσισα να γράψω κάτι γι’ αυτές τις θαυμάσιες συγγραφές του που υμνούν την Κρήτη και τους ανθρώπους της.
Στην πορεία της πρόσφατης γνωριμίας μας, διαπιστώσαμε τηλεφωνικά και την κοινή ιδιότητά μας, δάσκαλοί που αποφοιτήσαμε τον ίδιο χρόνο από την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου με τη λαχτάρα να διδάξομε τη Ελληνόπουλα. Δύσκολα χρόνια, δύσκολοι καιροί αλλά με τη βοήθεια του Θεού όλοι τα καταφέραμε. Μετά τη διετή τότε φοίτησή μας υπηρετήσαμε ευσυνείδητα την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και διανύσαμε την επαγγελματική μας σταδιοδρομία. Παράλληλα όμως υπήρχε πάντα και η μεγάλη αγάπη για την παράδοση την όμορφη της Κρήτης.
Όπως γράφει ο ίδιος σε σύντομο βιογραφικό του βιβλίου του, το περιβάλλον του χωριού του ήταν βοσκοί και γεωργοί… «Σπούδασε τη φύση και την επιβίωση πριχού να πάει στο σχολείο. Εκεί διδάχτηκε τη σημειωτική του λόγου κι αυτή δίδαξε σ’ όσα ελληνόπουλα έτυχε να βρεθούνε στη διδασκαλική στράτα που ακολούθησε».
Στη βιβλιογραφία αναφέρεται η συγγραφική του πορεία που άρχισε από το 1957 η ποίηση και το 1960 η πεζογραφία. Συμπληρώνει ακόμα: «η παρούσα συγγραφή είναι, ουσιαστικά βιωματική. Σκοπός της είναι η γνώση έστω με τη σημειωτική του λόγου, των θεμελίων του απλού λαού μας που συντήρησε για χιλιάδες χρόνια τη συνέχεια της φυλής μας…».
Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου γράφει τη μαντινάδα:
«Είντα να γράψω σκέφτομαι χαρά να σασε δώσω
να μη χασμουρηθεί κιανείς ίσαμε να τελειώσω».
Η αγάπη του για την Κρήτη φαίνεται από τα προλεγόμενα του «…Καθένας αγαπά πιο πολύ ό,τι του λείπει. Και μένα μου λείπει η Κρήτη. Μετά το αίμα ο βασικός ορατός δεσμός είναι η γλώσσα που διατήρησαν οι πρόγονοί μου χιλιάδες χρόνια, χωρίς σκολειά, δασκάλους και γραφτά. Είναι η γλώσσα που βρίσκεται σημαδεμένη στο δίσκο της Φαιστού και τις πινακίδες που ανακαλύφτηκαν θαμμένες στο χώμα των προγόνων μας. Γιατί όλο το χώμα της Κρήτης είναι πρόγονοι. Αυτό καθένας μας το γνωρίζει και το φιλεί με σέβας…»
Συνεχίζει με την ίδια θερμή αγάπη για την Κρήτη τον πρόλογό του και την έμπνευσή του για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου του που είναι γεμάτο Κρήτη…
Κάθε κείμενό του τελειώνει με τον Κρητικό χαιρετισμό «Όλο ‘γείες» παρμένο από τον αρχαιότερο χαιρετισμό «Υγιαίνετε». Πολλά διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα ΜΕΣΕΛΕΡΟΙ.
Εντύπωση προκαλούν τα γλωσσικά και γραμματολογικά στοιχεία που αναφέρονται στα εισαγωγικά του βιβλίου. Έχει Δωρικές γλωσσικές επιδράσεις ή από τον Όμηρο και τον Ησίοδο που ακούγονται ακόμη. Αλλά και πολλά άλλα γλωσσικά πολύτιμα στοιχεία. Στη συνέχεια αρχίζουν τα κείμενα με τις αθιβολές.
Και τι να πρωτοθαυμάσει κανείς στα κείμενα που ακολουθούν την άριστη γνώση του γλωσσικού διώματος; Το λεκτικό πλούτο; Τις ολοζώντανες βιωματικές εικόνες; Τη βαθειά γνώση της λαϊκής παράδοσης; Την αγάπη σ’ αυτήν ; Τις εκφράσεις και τις αντιδράσεις σε κάθε νέα πρόοδο της ζωής, όπως στην πρωτόγνωρη τότε τηλεόραση; Την κριτική για τα θέματα;
Πλούσια λοιπόν η γλώσσα κι όπως άριστα και πλούσια γράφεται με γνώση και αγάπη από το Συγγραφέα κ. Μ. Γαλανάκη σε συγκινεί και σε συνεπαίρνει, ιδίως όταν έχεις παρόμοια βιώματα και αισθήματα για τον τόπο που αγαπάς… Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι το παλιό, πλούσιο γλωσσικό ιδίωμα που χρησιμοποιεί στα κείμενα του ο Συγγραφέας κ. Μ. Γαλανάκης ομοιάζει πολύ με το της περιοχής μας εδώ, γι’ αυτό όταν το διαβάζεις ξεχνιέσαι στην απόλαυση της παλιάς γλώσσας που είναι πλουσιότατη με πολλά ακόμη διατηρημένα στοιχεία που ενυπάρχουν και σε μεταφέρουν στην ψυχολογία και τις εντυπώσεις παλιών προγόνων. Η διατήρηση όμως τόσου πλούτου είναι στοιχείο που αξίζει να προσεχθεί ιδιαίτερα από τους επαΐοντες.
Όμως η συγγραφική αξιόλογη γραφή του κου Γαλανάκη έχει πολλά βιβλία με ύμνους για την Κρήτη τα έθιμά της, τις ομορφιές της, τις ασχολίες των κατοίκων της…
Τώρα στην εποχή μας φυσικό είναι να υπάρχει ενδιαφέρον και για τις τέχνες και τα γράμματα όμως στους δύσκολους καιρούς το σύνολο σχεδόν των ανθρώπων μας ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι και λίγες τέχνες για τις ανάγκες του τόπου…
Όπως ο ίδιος ομολογεί είναι θερμός θαυμαστής του Μεγάλου των Γραμμάτων μας Νίκου Καζαντζάκη και είναι φυσικό οι βαθειές συγκινήσεις του να έχουν κοινή ρίζα και κοινό θαυμασμό. Το διακρίνομε ανυπόκριτα στα ωραία κείμενά του στο βιβλίο «Τήδε κακείσε» εκ βαθέων.
Περιγράφει τη δύσκολη ζωή στα χωριά μας λόγω ανέχειας αγαθών σε δύσκολους καιρούς «…Φορούσα τα παπούτσια που με γέννησε η μητέρα μου γιατί στην εποχή μου ειδικά οι φτωχοί γεννιούντανε καλικωμένοι». Στο ίδιο γράφει για την πενιχρή σχολική ζωή «… Όποιος δεν είχε κοντύλι για την πλάκα σκάλιζε λίγο το χώμα να βρει την κατάλληλη μακρουλή πασπάρα να γράφει. Ήταν πέτρωμα μαλακό και είχαμε μυστικό το ορυχείο». Παρακάτω γράφει: (ήταν από άλλο χωριό και πήγαιναν με τα πόδια στο σχολειό) «Εμείς τα Αμυγδαλιωτάκια μέναμε στο σχολειό το μεσημέρι και τρώγαμε λίγο ψωμί αν είχαμε. Διαβάζαμε και τα μαθήματα (όχι όλοι) από ένα βιβλίο που μας έδιδε η δασκάλα…».
Πιο κάτω γράφει για τη «νεραϊδοβρύση…εδώ είναι το ποτιστήρι του χωριού. Από το πρωί που θα βγει ο ήλιος, ώσπου τα πρώτα αστέρια κρεμαστούν στο θόλο τ’ ουρανού, άνθρωποι και ζωντανά έρχονται να δροσιστούν στην πηγή. Μα και τη νύχτα λένε σαν είναι η βραδιά φεγγαροπλούμιστη φανταχτερές νεράιδες έρχονται να λευκάνουν τα κάτασπρα σαν το γάλα και λαμπερά σαν τον ήλιο φορέματά τους. Ξετρυπώνουν μέσα από τις κουφάλες των γέρικων δέντρων, μέσα από τους βάτους, μέσα από τις μικρές σπηλιές, πίσω από τη βρύση, αλαφροπάτητες, στα χιονόλευκα ντυμένες. Τα μαλλιά τους μαύρα, ξανθά ή καστανά, ξέπλεκα κατεβαίνουν χαμηλά ίσαμε τη μέση. Τα μάτια τους όλο φλόγα αστράφτουν σα διαμάντια».
Τέτοιες μαγευτικές εικόνες συναντούμε σε όλη την έκταση των κειμένων του Συγγραφέα, σε όλες τις μαγευτικές περιγραφές του. Ένα απόσπασμα ακόμη από αυτές που αφορά την κρητική ράτσα μας λέει: «…Έτσι γεννιέται ο κόσμος και το ανθρώπινο γένος είναι πάντα κυρίαρχο στο χωματόβολο τούτο που λέγεται γης. Δεν είναι αστεία μαθές τα νειάτα. Είναι σαν τον ηλεκτρισμό άμα είναι καθένας χωριστά λαγοκοιμούνται μα σαν ανταμώσουν τη νύχτα στο σκοτάδι ενώνονται σ’ ένα φως και τούτο το φως είναι που δεν θ’ αφήσει ποτέ τη ράτσα μας όσο και να την κυνηγούν ολούθε να καταστραφεί…».
Μου έρχεται στο νου ο τίτλος της εκπομπής (τωρινής) με τον περίφημο γλωσσολόγο Γ. Μπαμπινιώτη το τι ενυπάρχει πίσω από κάθε λέξη ώστε επάξια να δεχθούμε τον τίτλο «Σε προσκυνώ γλώσσα» και να νοιώσομε περήφανοι με το δικό μας πλούσιο γλωσσικό ιδίωμα. Δεν έχω την τιμή να έχω ιδιαίτερες γνώσεις αλλά το θαυμάζω βαθειά σε όλες τις πτυχές του. Ξεχνιέμαι διαβάζοντας βιβλία σαν του κου Γαλανάκη και τα απολαμβάνω με χαρά!
Όλες οι κοινωνικές μορφές ζωής της επαρχίας και των χωριών μας εκτυλίσσονται αβίαστα και σε μεταφέρουν νοσταλγικά ειδικά εμάς τους παλιούς σε κάποιες περασμένες εποχές που μας συγκίνησαν ανάλογα σε θέματα οικογενειακά, κοινωνικά, επαγγελματικά, εθιμικά, γιορταστικά ή πόνου, απαντοχής κι ελπίδας…
Γι’ αυτό σαν Κρητικιά νοιώθω ευγνωμοσύνη για το έργο και την προσφορά του κου Μ. Γαλανάκη που κατάφερε να κρατήσει μέσα στην πληθώρα των γνώσεων που του δίδαξε η ζωή από τα αθώα παιδικά του χρόνια, βιώματα θαυμαστά που του χάρισαν εμπειρίες και αξίες. Δεν τα απέρριψε ποτέ ούτε τα λησμόνησε. Αλλά σαν πολύτιμες διακοσμητικές χάντρες κοσμούν τις συγγραφές του και αναδεικνύουν τη συγκίνηση και την αγάπη ενός σπουδαίου άξιου… «Ετεόκρη».
Εύχομαι από καρδιάς να συνεχίζεις με υγεία και δύναμη το συγγραφικό έργου σου… Θερμά συγχαρητήρια αγαπητέ Συνάδελφε και φίλε.