Μπαζωμένα ποτάμια και καταρρακτώδης βροχή: ένας θανατηφόρος, όπως αποδείχτηκε συνδυασμός. Μία ανάπτυξη που γίνεται εις βάρος του περιβάλλοντος και, τελικά, των ίδιων των ανθρώπων.
Οι καταστροφές που σημειώθηκαν στην Αγία Πελαγία, τη Σητεία αλλά και άλλες περιοχές έχουν συγκεκριμένη αιτία: την αυθαιρεσία, κάτι που συναντάμε σε όλη σχεδόν την Κρήτη, και όχι μόνο.
Επιστήμονες τονίζουν στην «Π» πως οι αποζημιώσεις δε λύνουν το πρόβλημα, χρειάζεται να ξηλωθεί ό,τι έχει στηθεί με λάθος, εγκληματικό μάλλον, τρόπο!
Αν είχαμε αντίστοιχο φαινόμενο στο Ηράκλειο, θα πνιγόταν πολύς κόσμος, λέει με έμφαση ο επιστημονικός συνεργάτης του WWF, κ. Θάνος Γιαννακάκης.
Τον Νοέμβριο του 2020 ήταν περιοχές του Δήμου Χερσονήσου, τώρα το σκηνικό επαναλήφθηκε σε Αγία Πελαγία και Σητεία, όπου έχουν γίνει τρομακτικές αλλαγές στο τοπίο. Όπως εξηγεί ο επιστήμονας, η λεκάνη απορροής της Αγίας Πελαγίας είναι πάρα πολύ μικρή, ως αποτέλεσμα με μία έντονη βροχόπτωση έχουμε άμεση επίπτωση στον οικισμό. Αν, δηλαδή, βρέξει, επειδή η λεκάνη απορροής είναι μικρή και οι κλίσεις έντονες, τα νερά θα καταλήξουν γρήγορα κάτω, δεν υπάρχει υστέρηση στον χρόνο απόκλισης.
Παλιότερα, εκεί που σήμερα βλέπουμε έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα, υπήρχε ρέμα στην «καρδιά» του οικισμού. Πλέον, αυτό δεν υπάρχει, βαφτίστηκαν αντιπλημμυρικά έργα οι παρεμβάσεις, άνοιξε το κάτω μέρος του ρέματος σαν κανάλι τσιμεντωμένο με σίδερα, κάτι που δε λειτουργεί αποτελεσματικά.
Το ποτάμι, για να λειτουργήσει, πρέπει να έχει μια ικανή διατομή, να έχει χώμα για να απορροφήσει το νερό δεξιά και αριστερά, χώρο για να υπάρχει πλημμυρική έκταση, όταν το έχεις κάνει δρόμο, το νερό φτάνει πολύ πιο γρήγορα στον προορισμό του, στη θάλασσα και θα αρχίσει να φουσκώνει και να εκτονώνεται στην αστική περιοχή.
«Ευθύνες έχουν όλοι, η πολιτεία, οι αρμόδιες υπηρεσίες που αδειοδοτούσαν, οι πολιτικοί που έκαναν τα στραβά μάτια και ο κόσμος που έκτιζε ανηλεώς όλα αυτά τα χρόνια. Χρειάζονται γενναίες αποφάσεις και λύσεις, τόσο στην Αγία Πελαγία και τη Σητεία όσο και στις Γούβες, τις Γούρνες, την Ανάληψη», τονίζει. Οι άνθρωποι πρέπει να αρχίσουν να ξηλώνουν δομημένες επιφάνειες.
Θα υπάρχουν αντιδράσεις, πολιτικό κόστος, όμως, στην Κρήτη, είναι καθεστώς αυτές οι αυθαιρεσίες και αυτό είναι ανάγκη να αλλάξει. Έχει δομηθεί όλος ο παράκτιος χώρος, ακόμα και σε περιοχές, όπου υπάρχει κοιλάδα ανάμεσα σε βουνά έχουν δημιουργηθεί οικισμοί, έχουν κτίσει πάνω σε ρέματα.
«Αν συμβεί αντίστοιχο γεγονός στο Ηράκλειο, θα πνιγεί πολύς κόσμος. Όλα τα ρέματα είναι μπαζωμένα, ακόμα και στον Γιόφυρο υπάρχουν αναχώματα που έχουν περιορίσει την κοίτη σε ένα στενό όριο γιατί ήθελαν χώρο να κτίσουν», τονίζει ο κ. Γιαννακάκης.
Τα ποτάμια παλιότερα είχαν πιο ομαλή κοίτη και πλημύριζαν οι αγροτικές εκτάσεις γύρω τους με αποτέλεσμα να εκτονώνεται το φαινόμενο. Ο επιστημονικός συνεργάτης του WWF αναφέρει πως έχουμε δαιμονοποιήσει τη βλάστηση, απογυμνώνουμε από καλάμια με αποτέλεσμα να διαβρωθεί εκ νέου το κανάλι, να χρειάζεται ακόμα σκάψιμο, αναχώματα και στο τέλος βάζουμε συρματοκιβώτια και τσιμεντώνουμε… έτσι, εντείνουμε το πρόβλημα ή το παρατείνουμε στον χρόνο. Το νερό με αυτό τον τρόπο φτάνει με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Ο κ. Γιαννακάκης αναφέρει πως στην Αγία Πελαγία δεν ήταν τόσο μεγάλη η ποσότητα του νερού, δεν είχαμε ένα κατακλυσμιαίο φαινόμενο, απλώς η περιοχή έχει μπαζωθεί, οι ταβέρνες φτάνουν στο κύμα της θάλασσας και δεν υπάρχει χώρος να σπάσει το κύμα.
Τώρα, άνθρωποι που έχουν παρανομήσει ζητούν αποζημιώσεις…
«Θα έχουμε τέτοια φαινόμενα, θα πνίγονται άνθρωποι διαρκώς και θα αναγκαστούμε να προχωρήσουμε σε δραστικές λύσεις», τονίζει.
Όσον αφορά στη Σητεία, το ποτάμι που έρρεε στην περιοχή, όπου παλιότερα είχε αγροτικές εκτάσεις, το μπαζώσανε και το έκαναν πλατεία, είναι λογικό, λοιπόν, να συμβαίνει ό,τι έγινε το περασμένο Σάββατο.
Η δόμηση
Ο διευθυντής στο Ινστιτούτο Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας, κ. Καλούστ Παραγκαμιάν, αναφέρει πως αντίστοιχη εικόνα έχουμε σε πολλές περιοχές της Κρήτης και της χώρας καθώς η αυθαίρετη δόμηση σε παράκτιες και ελκυστικές περιοχές, όπου υπάρχουν ρέματα και υγρότοποι, είναι η αιτία των προβλημάτων.
«Όταν πνίγεις το ποτάμι στην εκβολή του, δεν υπάρχει άλλος τρόπος διαφυγής των νερών, επομένως γίνεται αυτό όταν έχουμε εξαιρετικά έντονες βροχοπτώσεις», αναφέρει.
Στην Κρήτη έχουν σχεδόν εξαφανιστεί στο σύνολό τους οι παράκτιοι υγρότοποι, οι οποίοι απορροφούν το νερό και αποσβένουν την ορμητικότητά του. Σώζεται μονάχα ένα μικρό ποσοστό τους στο ανατολικό τμήμα του νησιού.
Με τα χρόνια, λοιπόν, χάνονται παραλίες, πολύτιμα παράκτια οικοσυστήματα, η ζημιά είναι τεράστια.
Ο κ. Παραγκαμιάν αναφέρει πως πρώτο μέλημα είναι η ανακούφιση των πληγέντων, πρόκειται για μία γενιά που δεν ξεκίνησε αυτό το… στραπατσάρισμα και δε φέρει ευθύνη αλλά μεγάλωσε με αυτή την κατάσταση.
Στη συνέχεια, πρέπει να αναζητηθούν οι αιτίες και να εξαφανιστούν, αλλιώς το πρόβλημα θα διαιωνίζεται.
Για τον ίδιο, αποτελεί ένα συνεχές deja vu εδώ και δεκαετίες ενώ ιδιαίτερη αναφορά κάνει στο αντιπλημμυρικό έργο της Αγίας Πελαγίας. Υπήρχε μία άλλη μελέτη που προέβλεπε να γίνει στα ανοιχτά της θάλασσας ένας κυματοθραύστης και προσάμμωση της παραλίας ώστε να μεγαλώσει κατά 40 μέτρα. Τότε, οι τοπικοί άρχοντες υποστήριζαν πως αυτό θα έδινε ώθηση στην ανάπτυξη της περιοχής. Ο κ. Παραγκαμιάν είχε αντιδράσει και έλεγε πως αυτό δεν είναι λογική κίνηση.
«Ο τόπος έχει ξεπεράσει κάθε φέρουσα ικανότητα, το μέρος το έχουν… στουμπώσει. Πνίγουν τις εκβολές των ποταμών και τι να κάνουν τα ποτάμια…», αναφέρει.
Επί τέσσερις δεκαετίες λέμε τα ίδια και το μόνο που ακούμε ως απάντηση είναι η λέξη «αποζημιώσεις» που φέρνει και ψήφους. Προέρχονται, όμως, από αλλουνού τσέπη, την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτά πρέπει να σταματήσουν.
Πρέπει να πάψουμε να εναποθέτουμε τον τουρισμό στις αμμώδεις παραλίες, στο τέλος θα μείνουμε μονάχα με… μπεντένια. Χρειάζονται γενναίες λύσεις και γκρέμισμα όλων των παράνομων υποδομών.