Οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Καστελλίου επισκέφθηκαν σήμερα την Περιφέρεια Κρήτης όπου έψαλαν τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα των Κρητών στρατιωτών των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913.
Τους μαθητές υποδέχτηκαν στην Περιφέρεια Κρήτης ο Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Γιώργος Πιτσούλης, ο Αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου Νίκος Συριγωνάκης, η Εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος Παιδείας Δια Βίου Μάθησης Ελένη Μαράκη-Μπελαδάκη, η Πρόεδρος της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης Περιφέρειας Κρήτης Ειρήνη Χουδετσανάκη και ο ειδικός σε θέματα ιστορίας και μνήμης Θυμάτων Ολοκαυτωμάτων Νίκος Μπιμπάκης.
Τους μαθητές συνόδευαν ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας Βασίλης Κεγκέρογλου, ο Διευθυντής του Σχολείου Γιώργος Καλογεράκης και οι εκπαιδευτικοί Κατερίνα Μόσχου, Μαρία Καλογεράκη και Τζεσίνα Τζέκα. Στην λύρα ήταν ο καλλιτέχνης της κρητικής μουσικής Νίκος Χναράκης.
Ο Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Κρήτης Γιώργος Πιτσούλης ευχαριστώντας για την επίσκεψη τους μικρούς μαθητές του σχολείου και τους εκπαιδευτικούς τους δήλωσε: «Μέρες γιορτής και χαράς. Υποδεχθήκαμε σήμερα τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Καστελλίου, που μας είπαν τα συγκινητικά αυτά, ιδιαίτερα, κάλαντα που διασώζονται. Κάλαντα που μιλούν για την ειρήνη και τη ματαιότητα του πολέμου. Είναι ένα δυνατό μήνυμα προς όλους μας. Ειρήνη, υγεία και ευτυχία σε όλο τον κόσμο. Ευχαριστούμε θερμά το σχολείο και τον κύριο Καλογεράκη για αυτή την πρωτοβουλία.
Ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας Βασίλης Κεγκέρογλου ανέφερε:
«Η επιλογή αυτών των καλάντων είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί συνδέει τον ελληνισμό με τη χριστιανοσύνη, την παράδοση των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς με την ιστορία της χώρας. Η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας γίνεται πλέον βιωματική μέσα από συγκεκριμένες δράσεις, σε συνεργασία με τους διευθυντές των σχολείων. Σήμερα, μάλιστα, συνέβη μια όμορφη σύμπτωση: την ημέρα που μνημονεύουμε τον δάσκαλο Τσαγκαράκη, εγκρίθηκε χρηματοδότηση ύψους 1.400.000 ευρώ για την αποκατάσταση του Δημοτικού Σχολείου Θραψανού. Μια πολύ ευχάριστη σύμπτωση».
Τέλος από την πλευρά του ο διευθυντής του δημοτικού σχολείου Καστελλίου Γιώργος Καλογεράκης επεσήμανε: «Ήρθαμε σήμερα εδώ για να ψάλλουμε τα κάλαντα. Πρόκειται για κάλαντα που δημιούργησαν και έψαλαν οι Κρητικοί στρατιώτες κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου, το 1912–1913. Ήταν οι στρατιώτες του 1ου Ανεξάρτητου Συντάγματος Κρητών, το οποίο απελευθέρωσε και μπήκε πρώτο στη Θεσσαλονίκη. Τον χειμώνα του 1912–1913, τα Χριστούγεννα και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι στρατιώτες μας έλεγαν αυτά τα κάλαντα στο μέτωπο. Βρέθηκαν στο αρχείο ενός εμβληματικού δασκάλου, του Δημητρίου Τσαγκαράκη, ο οποίος ίδρυσε το Δημοτικό Σχολείο Θραψανού, το γνωστό νεοκλασικό κτίριο. Έχει φύγει από τη ζωή εδώ και περίπου 50 χρόνια. Στο αρχείο του εντοπίστηκαν τα κάλαντα, τα ανασύραμε, τα διδάξαμε στα παιδιά και τα παρουσιάζουμε σήμερα. Ένας μαθητής κατέγραψε τα κάλαντα, όπως του τα είχε αφηγηθεί ο παππούς του, ο οποίος πολέμησε στον συγκεκριμένο πόλεμο. Πιθανότατα καταγράφηκαν την περίοδο 1920–1925 και βρίσκονται στο αρχείο του δασκάλου. Πρόκειται για αυθεντικό χειρόγραφο, γραμμένο από μαθητή. Ουσιαστικά, είναι η πρώτη φορά που ακούγονται μετά από 113 χρόνια».
Το ιστορικό των Πρωτοχρονιάτικων καλάντων των Κρητικών Στρατιωτών στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913
Τα Χριστούγεννα του 1912 και η Πρωτοχρονιά, βρήκαν τους Κρήτες στρατιώτες στο μέτωπο. Έψαλλαν τα κάλαντα με έναν ιδιαίτερο τρόπο και με λόγια που είχε συντάξει εθελοντής στρατιώτης από το Θραψανό. Ο εμβληματικός δάσκαλος του Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Δημήτρης Τσαγκαράκης κατέγραψε αυτά τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς σε ένα χειρόγραφο, τη δεκαετία του 1920. Το χειρόγραφο βρέθηκε στο αρχείο του Δημητρίου Τσαγκαράκη που διατηρεί η εγγονή του Αντωνία Ταβλά. Μαζί του βρέθηκε και δεύτερο χειρόγραφο μαθητή του Δημοτικού Σχολείου Θραψανού με μία μικρή παραλλαγή, στους στίχους : …επέσαμε στην Τζουμαγιά, στο Μπέλλες, στο Μπιζάνι…
Κάλαντα Μικράς Ασίας
Στην συνέχεια τα παραδοσιακά κάλαντα του Βυζαντίου, της Ερυθραίας της Μ. Ασίας και των Αλατσάτων έψαλαν στον Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη τα μέλη του συλλόγου Αλατσατιανών ν. Ηρακλείου με επικεφαλής την Πρόεδρο Χριστίνα Χατζηαδάμ. Την χορωδία διεύθυνε ο μαέστρος Νίκος Αντωνακάκης. Ο Περιφερειάρχης ευχαρίστησε την Πρόεδρο και τα μέλη του συλλόγου για τα παραδοσιακά κάλαντα που έψαλε ο σύλλογος και για την δουλειά που κάνει ο σύλλογος για την διάσωση της παράδοσης της Μ. Ασίας και ευχήθηκε καλές γιορτές, καλά Χριστούγεννα. Παρόντες ήταν επίσης ο Αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου Νίκος Συριγωνάκης και η Εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος Παιδείας Δια Βίου Μάθησης, Ελένη Μαράκη-Μπελαδάκη.