Στα 0,053 λεπτά/χλμ. συν ΦΠΑ καθορίζεται η χρέωση για τα Ι.Χ. στον ΒΟΑΚ, στη σύμβαση παραχώρησης που υπέγραψε το Ελληνικό Δημόσιο με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ που προβλέπει τη σταδιακή εγκατάσταση και λειτουργία διοδίων, αρχικά μέσω προσωρινών μετωπικών σταθμών και στη συνέχεια με την πλήρη εφαρμογή του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Διοδίων.
Η σύμβαση συνολικού ύψους πάνω από 1,75 δισ., προβλέπει διόδια «πολλών ταχυτήτων», για να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα της επένδυσης και τα έσοδα της αναδόχου που θα εισπράττει μεταξύ άλλων τα λεγόμενα «σκιώδη διόδια», δηλαδή έμμεσων πληρωμών που καταβάλλονται από το κράτος ανά εξάμηνο.
Τι προβλέπει η σύμβαση
Τα τέλη διέλευσης, για τα επιβατικά οχήματα (Κατηγορία 2) καθορίζεται σε 0,053 ευρώ ανά χιλιόμετρο, πλέον ΦΠΑ, τιμή αντίστοιχη με αυτή που ισχύει και στους υπόλοιπους αυτοκινητόδρομους. Για τις υπόλοιπες κατηγορίες οχημάτων (φορτηγά, λεωφορεία) η χρέωση είναι ανάλογη συγκεκριμένων συντελεστών που ορίζει η σύμβαση.
Το τελικό κόστος στους μετωπικούς σταθμούς καθορίζεται με βάση τη διανυόμενη απόσταση για τους εγγεγραμμένους χρήστες, ενώ για τους μη εγγεγραμμένους θα εφαρμόζεται ενιαία χρέωση ανά ζώνη διοδίων.
Προσωρινοί Μετωπικοί Σταθμοί
Για λόγους εξοικείωσης των χρηστών με τα διόδια, κατά την Περίοδο Μερικής Λειτουργίας, δηλαδή την περίοδο κατασκευής, προβλέπεται η εγκατάσταση προσωρινών Μετωπικών Σταθμών Διοδίων (ΜΣΔ), με προϋπόθεση της παράδοσης των παρακάτω τμημάτων:
– Γεωργιούπολη – Ατσιπόπουλο: Προϋπόθεση η ολοκλήρωση της Παράκαμψης Ρεθύμνου (μήκους 7 χλμ).
– Φόδελε – Λινοπεράματα: Προϋπόθεση η ολοκλήρωση της Παράκαμψης Ηρακλείου (μήκους 35,2 χλμ).
– Σούδα – Βάμος / Βρύσες: Προϋπόθεση η ολοκλήρωση της Παράκαμψης Χανίων (μήκους 8 χλμ).
Οι σταθμοί αυτοί προβλέπεται να καταργηθούν με την ολοκλήρωση του έργου και την πλήρη λειτουργία του αναλογικού ηλεκτρονικού συστήματος.
Ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων
Με την πλήρη ολοκλήρωση του έργου (τέλος περιόδου Τ1), τα διόδια θα χρεώνονται αυτόματα και αναλογικά, μέσω ηλεκτρονικού πομποδέκτη DSRC, για τους εγγεγραμμένους χρήστες και αναγνώρισης πινακίδων (Video Tolling), για τους υπόλοιπους.
Οι εγγεγραμμένοι χρήστες θα πληρώνουν μόνο για την απόσταση που διανύουν. Τα στοιχεία θα καταγράφονται μέσω Σημείων Καταγραφής Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΣΚΗΔ) που θα βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία εισόδου/ εξόδου.
Τι γίνεται αν δεν πληρωθούν τα διόδια
Η σύμβαση προβλέπει αυστηρές κυρώσεις για μη καταβολή διοδίων. Η μη πληρωμή επιφέρει πρόστιμο ίσο με το 20πλάσιο του τέλους, με νομική δυνατότητα για τον παραχωρησιούχο να ζητήσει έκδοση διαταγής πληρωμής. Ο χρήστης έχει δικαίωμα εντός 15 ημερών να εξοφλήσει το ποσό χωρίς επιπλέον επιβαρύνσεις.
Εισαγωγή στο χρηματιστήριο
Αξίζει να σημειωθεί -μεταξύ άλλων- ότι με βάση την σύμβαση, ο παραχωρησιούχος δικαιούται μετά την Ημερομηνία Περάτωσης Μελετών – Κατασκευών να υποβάλει αίτηση για την εισαγωγή των μετοχών του Παραχωρησιούχου στο Χρηματιστήριο Αθηνών ή σε χρηματιστήριο του εξωτερικού σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, εκδίδοντας προς τον σκοπό αυτό νέες μετοχές ή προσφέροντας παλιές ή και τα δύο.
Σκιώδη διόδια
Για την οικονομική βιωσιμότητα της επένδυσης, το Δημόσιο έχει δεσμευθεί να καλύπτει μέρος των εσόδων του παραχωρησιούχου μέσω της καταβολής «σκιωδών διοδίων», δηλαδή έμμεσων πληρωμών που καταβάλλονται ανά εξάμηνο, ανάλογα με τον κυκλοφοριακό φόρτο και τις προβλεπόμενες αποδόσεις του έργου. Το μοντέλο αυτό διασφαλίζει τη λειτουργικότητα του αυτοκινητοδρόμου χωρίς απαραίτητα να επιβαρύνει τους πολίτες με υψηλά τέλη.
Ευελιξία στην τιμολογιακή πολιτική
Ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο αναπροσαρμογής των τιμών των διοδίων στον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης, καθώς η σύμβαση παραχώρησης δίνει στον ιδιώτη παραχωρησιούχο το δικαίωμα να μεταβάλει τα τέλη, σε ετήσια βάση και εντός των συμφωνημένων ορίων.
Η όποια αναπροσαρμογή μπορεί να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου κάθε χρόνου, υπό την προϋπόθεση ότι θα προηγηθεί έγκαιρη ενημέρωση τόσο του Δημοσίου όσο και των χρηστών μέσω δημόσιας ανακοίνωσης, τουλάχιστον ένα μήνα πριν την εφαρμογή.
Πέρα από την ετήσια τιμαριθμική προσαρμογή, ο παραχωρησιούχος αποκτά και την ευχέρεια να εφαρμόζει διαφοροποιημένα τιμολόγια, ανάλογα με τις συνθήκες. Μεταξύ άλλων, μπορεί να προσφέρει:
-εκπτώσεις για κατοίκους, συχνούς διερχόμενους ή επαγγελματίες οδηγούς,
-ειδικές μειώσεις για ορισμένες χρονικές ζώνες ή ημέρες
-και διαφορετικές χρεώσεις ανάλογα με τον σταθμό διοδίων, χωρίς όμως να υπερβαίνονται τα ανώτατα νόμιμα τέλη.
Ποιοι κόμβοι εξαιρούνται από τη χρέωση
Κατά την πλήρη λειτουργία του συστήματος, δεν θα επιβάλλεται χρέωση για αστικές μετακινήσεις μεταξύ συγκεκριμένων κόμβων που εξυπηρετούν καθημερινή τοπική κυκλοφορία. Οι μετακινήσεις μεταξύ αυτών των κόμβων δεν θα χρεώνονται, υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχει προηγηθεί άλλη διέλευση εντός της τελευταίας ώρας. Ειδικότερα, δεν θα καταβάλλουν διόδια οι χρήστες κατά την Περίοδο Λειτουργίας του έργου εφόσον:
1) έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία το απαιτούμενο Σύστημα Διοδίων το οποίο επιτρέπει την αναλογική χρέωση των χρηστών του αυτοκινητόδρομου βάσει της διανυόμενης απόστασης με τη χρήση Σημείων Καταγραφής Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΣΚΗΔ) και την αναγνώριση του οχήματος κατά την είσοδο και έξοδό του από τον αυτοκινητόδρομο με τη χρήση ηλεκτρονικού πομποδέκτη (DSRC) και την αναγνώριση του αριθμού κυκλοφορίας του οχήματος (Video Tolling),
2) έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Εθνικό Σύστημα Χρέωσης Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΕΣΧΗΔ), καθώς τότε δεν θα επιβαρύνονται με διόδιο τέλος οι διαδρομές που πραγματοποιούν οι χρήστες με οχήματα Κατηγορίας 1 και 2 μεταξύ των κόμβων που εξυπηρετούν τις αστικές μετακινήσεις στον ΒΟΑΚ.
Κατόπιν αυτών δεν θα επιβαρύνονται με διόδια, οι διαδρομές που πραγματοποιούν οι χρήστες με οχήματα Κατηγορίας 1 και 2 μεταξύ των κόμβων που εξυπηρετούν τις αστικές μετακινήσεις στον ΒΟΑΚ και ειδικότερα οι διαδρομές που γίνονται:
Στην παράκαμψη Χανίων, Βαμβακόπουλο, Μουρνιές, Σούδα (Νέος Προαίρεση), Σούδα,
Στην παράκαμψη Ρεθύμνου, Ατσιπόπουλο, Αγ. Γαλήνης, Αμαρίου
Στην παράκαμψη Ηρακλείου, Γαζίου, Πανεπιστημίου (νέος), Μεσσαρά – Τυμπακίου, Φοινικιάς (νέος), Παπαναστασίου Κνωσσού, Βιομηχανικής – Βιάννου.
Με βάση την σύμβαση, οι απαλλασσόμενες αυτές μετακινήσεις θα καταγράφονται ηλεκτρονικά ώστε να αποδίδονται από το Δημόσιο στον παραχωρησιούχο ως «σκιώδη διόδια».
Α. Καλοκαιρινός: Θεωρούμε ότι στις αστικές μετακινήσεις δεν πρέπει να υπάρχουν διόδια
«Θέση της Δημοτικής Αρχής είναι ότι θα πρέπει να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του Δήμου Ηρακλείου για την βελτίωση του συνόλου των έργων στην ‘’παράκαμψη’’ Ηρακλείου και ότι οι αστικές μετακινήσεις δεν θα πρέπει να επιβαρύνονται με διόδια. Θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα στο δεύτερο ζήτημα, το οποίο πρέπει να ικανοποιηθεί καθολικά, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς αστερίσκους».
Αυτό τόνισε χθες ο δήμαρχος Α. Καλοκαιρινός, μετά από μια πρώτη ανάγνωση της σύμβασης παραχώρησης του ΒΟΑΚ σημειώνοντας ότι «η διατύπωση που υπάρχει με αναφορά σε χρονικό πλαίσιο μιας ώρας και μετακινήσεις από συγκεκριμένους κόμβους είναι δυσνόητη και απαιτεί διευκρινίσεις και αναδιατύπωση, ώστε να εναρμονιστεί και με τις δηλώσεις του υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών Νίκου Ταχιάου, ότι δηλαδή στις αστικές μετακινήσεις δεν θα υπάρχουν διόδια.
Διευκρινίσεις χρειάζονται και ως προς τον χρόνο υλοποίησης των συστημάτων, που αποτελούν προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παραπάνω απαλλαγής και εφαρμογής σκιωδών διοδίων, που είναι:
- Να έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Σύστημα Διοδίων που θα επιτρέπει την αναλογική χρέωση των χρηστών του αυτοκινητόδρομου βάσει της διανυόμενης απόστασης με τη χρήση Σημείων Καταγραφής Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΣΚΗΔ) και την αναγνώριση του οχήματος κατά την είσοδο και έξοδο του από τον αυτοκινητόδρομο με τη χρήση ηλεκτρονικού πομποδέκτη (DSRC) και την αναγνώριση του αριθμού κυκλοφορίας του οχήματος (video tolling).
- Να έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία το Εθνικό Σύστημα Χρέωσης Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΕΣΧΗΔ).
Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι η χρήση των παραπάνω συστημάτων στους σταθμούς των κόμβων Γαζίου, Πανεπιστημίου, Μεσσαράς – Τυμπακίου, Φοινικιάς, Παπαναστασίου, Κνωσσού και Βι.Πε. – Βιάννου, συνεπάγεται κυκλοφοριακή επιβράδυνση των οχημάτων.
Άρα και επιδείνωση του κυκλοφοριακού προβλήματος στις εισόδους και τις εξόδους της πόλης. Γι’ αυτό και επισημαίνουμε την ανάγκη αυτοί οι κόμβοι να μελετηθούν στο σύνολό τους, με τρόπο που θα διασφαλίζει την ανεμπόδιστη κυκλοφορία των οχημάτων. Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι στην εξαίρεση καταβολής των διοδίων δεν συμπεριλαμβάνονται τα φορτηγά και τα λεωφορεία.
Όπου με δεδομένη τη λειτουργία της Βι.Πε. Ηρακλείου, του Βιο.Πα. Μαλάδων, της έντονης κίνησης οχημάτων μεταφοράς αγροτικών προϊόντων, αλλά και των εγκαταστάσεων των Λινοπεραμάτων, θα έχει ως συνέπεια την «εκτροπή» της κίνησής τους μέσα από την πόλη, προκειμένου να μην επιβαρύνονται με διόδια. Με ό,τι επιπτώσεις αυτό συνεπάγεται.
Ερωτηματικά προκαλεί και η δυνατότητα που δίδεται στον παραχωρησιούχο να κατασκευάσει και λειτουργήσει πλευρικούς σταθμούς διοδίων μέχρι την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Χρέωσης Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΕΣΧΗΔ).
Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω για μια ακόμη φορά ότι ο Δήμος Ηρακλείου δεν παραιτείται από την διεκδίκηση και της νότιας παράκαμψης, αναγνωρίζοντας ότι αποτελεί έναν μεσοπρόθεσμο στόχο, όπως επίσης και το ότι παραμένει ισχυρή η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, μέχρι και εφόσον εξασφαλιστούν οι απαιτήσεις για την βελτίωση του συνόλου των έργων στην «παράκαμψη» Ηρακλείου, για τις οποίες έχουμε τη στήριξη σύσσωμης της τοπικής κοινωνίας».