Ο κύβος ερρίφθη για τη μεγαλύτερου εύρους παρέμβαση ανάπλασης στο κέντρο της πόλης των τελευταίων χρόνων, καθώς η Επιτροπή του Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού για την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας και της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής εισόδου στο ιστορικό κέντρο, ανέδειξε τις τρεις πρώτες βραβευθείσες μελέτες αλλά και αυτές που προκρίνονται και δύναται ο Δήμος Ηρακλείου να τις εξαγοράσει.
Το πρακτικό της διαγωνιστικής διαδικασίας καλείται να επικυρώσει σήμερα η Οικονομική Επιτροπή, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία για την αξιοποίηση των μελετών που προκρίνονται και μέσα από αυτές να ξεκινήσει μια εμβληματική παρέμβαση στην «καρδιά» του Ηρακλείου.
Στο κάδρο της διαγωνιστικής διαδικασίας τέθηκε ένα σημαντικό τμήμα του ιστορικού ιστού υπό το πρίσμα της αισθητικής και λειτουργικής αλληλεπίδρασης στο οποίο εντάσσονται η λεωφόρος Ικάρου (από το ύψος του σταθμού των ΚΤΕΛ ως το κέντρο), η Δουκώς Μποφώρ, η πλατεία του Αρχαιολογικού Μουσείου, η πλατεία Δασκαλογιάννη, η πλατεία Ελευθερίας, η οδός Αβέρωφ, ο ανώνυμος δρόμος που συνδέει την Ικάρου με τη Δημοκρατίας, η οδός Ιδομενέως, η Δημοκρατίας από το ύψος που βρίσκεται το άγαλμα του Βενιζέλου μέχρι το ύψος που συναντά τη Χ.Τρικούπη.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάχθηκαν και οι δρόμοι γύρω από το Καπετανάκειο μέχρι και την Τίτου Γεωργιάδη ώστε να αποκτήσει συνοχή μια ευρύτερη περιοχή που δυστυχώς δεν έχει μελετηθεί με τρόπο ενιαίο και συγκροτημένο, παρά μόνο αποσπασματικά.
Όπως έχει ξεκαθαριστεί από τη Λότζια, μετά το σχέδιο ανάπλασης τους πλέγματος των οδών της Δικαιοσύνης, θα πρέπει να απαντηθούν οι προκλήσεις του μέλλοντος με τρόπο συγκροτημένο, και μεθοδικό.
Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται να διαμορφωθούν αισθητικά και λειτουργικά κεντρικοί οδοί και πλατείες που είναι σημαντικό να αποκτήσουν μια μορφή που θα απαντά στις σύγχρονες ανάγκες της πόλης υπό το πρίσμα του απόλυτου σεβασμού της ιστορικότητας της και των ειδικών χαρακτηριστικών της φυσιογνωμίας τους εφαρμόζοντας τις αρχές του βιοκλιματικού́ σχεδιασμού́ και της βιώσιμης κινητικότητας.
Πώς αξιολογήθηκαν οι μελέτες
Στο πλαίσιο του πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με τίτλο «Βιοκλιματική ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας και της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής εισόδου στο ιστορικό κέντρο της πόλης» κατατέθηκαν συνολικά 11 συμμετοχές.
Όπως προκύπτει από το πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, η θέση που υιοθετήθηκε από τα μέλη ήταν ότι «η ιστορικότητα της πλατείας Ελευθερίας έχει χαθεί με τους μετασχηματισμούς και ανασχεδιασμούς που αυτή έχει δεχτεί. Η σύγχρονη πόλη του Ηρακλείου δεν αναπέμπει πλέον στην ιστορική πλατεία έτσι όπως αυτή πρώτα δημιουργήθηκε. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει, ο τρόπος ζωής έχει αλλάξει και συνεπώς οι μελετητές καλούνται να προτείνουν παρέμβαση που αναδεικνύει την ιστορικότητα μέσω σύγχρονου λεξιλογίου.
Ο αναστοχασμός και συμβιβασμός μεταξύ του σήμερα και του χθες συγκρότησε ισχυρό παράγοντα της κρίσης της επιτροπής». Παράλληλα ξεκαθαρίστηκε ότι «η περιβαλλοντική προσέγγιση του σχεδιασμού αποτέλεσε τον δεύτερο ισχυρό παράγοντα κρίσης.
Η προσέγγιση και η λεπτομέρεια στην οποία υπεισέρχονται οι μελέτες που κατατέθηκαν, σε σχέση με αυτή την καίρια παράμετρο του σχεδιασμού, διέφερε πολύ από την μία στην άλλη, ενώ η επιτροπή δεν εντόπισε κάποια μελέτη που να απαντά με σαφήνεια σε όλες τις διαστάσεις του προβλήματος του περιβαλλοντικού αστικού σχεδιασμού.
Πραγματοποιήθηκε αναλυτική εξέταση των προτάσεων και συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ τους, με επισήμανση των χαρακτηριστικών της κάθε μιας και τις δυνατότητες τυχόν αναγκαίας προσαρμογής χωρίς να προκύπτει αλλοίωση του πνεύματος της υποβληθείσας πρότασης. Κάθε κριτής ανέπτυξε επιχειρηματολογία ως προς τον βαθμό ανταπόκρισης της κάθε μελέτης στα κριτήρια αξιολόγησης και εξέφρασε την προσωπική του άποψη για τη σειρά κατάταξης των 6 αυτών συμμετοχών.
Οι μελέτες που τελικά προτείνονται για βράβευση και εξαγορές ξεχώρισαν από τις υπόλοιπες μέσω συγκριτικής αξιολόγησης ως προς την πληρότητά τους σε σχέση και με τις άλλες παραμέτρους του σχεδιασμού και τελικά κατατάχθηκαν σε αξιολογική σειρά.
Η τελική απόφαση των κριτών διαμορφώθηκε συνυπολογίζοντας τη σημασία του θεσμού των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και της δυναμικής που τα αποτελέσματά τους προσφέρουν για τη διαμόρφωση ενός συνολικού οράματος για την περιοχή μελέτης».
Τα βραβεία και οι διακρίσεις
Σύμφωνα με το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, το πρώτο βραβείο κερδίζει η αρχιτεκτονική μελέτη του αρχιτέκτονα μηχανικού Ιωάννη Γιαννούτσου (ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, Αρχιτέκτων Μηχανικός), με συνεργάτες τους: Μαρία Ειρήνη, Κωνσταντινίδη Μάνεση (Αρχιτέκτων Μηχανικός – Ειδικός Σύμβουλος διαδικασίας ψηφιοποίησης – μοντελοποίησης), Ζωή Χριστοφόρου (Συγκοινωνιολόγος -Ειδικός Σύμβουλος κυκλοφοριακής μελέτης), Μαρία Γιαννουλάκη (Πολιτικός Μηχανικός -Ειδικός Σύμβουλος κυκλοφοριακής μελέτης), ΒΛΑΣΤΟΣ ΘΑΝΟΣ (Συγκοινωνιολόγος – Πολεοδόμος – Ειδικός Σύμβουλος κυκλοφοριακής μελέτης), Παναγής Βοβος (Ηλεκτρολόγος Μηχανικός – Ειδικός Σύμβουλος ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης), Αλκιβιάδης Οικονομίδης (Αρχιτέκτων Μηχανικός – Ειδικός Σύμβουλος περιβαλλοντολογικής μελέτης) Καλλιόπη Ραδόγλου (Δασολόγος – Ειδικός Σύμβουλος διαχείρισης περιβαλλοντολογικής μελέτης) Δημήτρης Παπάζογλου (Φυσικός – Ειδικός Σύμβουλος Τεχνολογίας Υλικών), Έρση Λαβαρη (Ειδικός Σύμβουλος αρχαιολόγος).
Το δεύτερο βραβείο κερδίζει η αρχιτεκτονική μελέτη του αρχιτέκτονα μηχανικού Γιώργου Δημόπουλου, με συνεργάτες τους: Βασιλική Καραγιάννη Αρχιτέκτων Μηχανικός, Φοίβη Χαρίκλεια Καμέα αρχιτέκτων Μηχανικός.
Το τρίτο βραβείο ανήκει στην αρχιτεκτονική μελέτη των αρχιτεκτόνων μηχανικών: Άννας Νεραντζούλη, Ευάγγελου Αλέξανδρου Μαϊστάλη με συνεργάτες την αρχιτέκτονα εσωτερικού χώρου Σεβαστή Πιταούλη.
Παράλληλα η Επιτροπή Διαγωνισμού έχει επιλέξει τρεις αρχετεκτονικές μελέτες τις οποίες μπορεί να εξαγοράσει ο Δήμος Ηρακλείου.
Η πρώτη φέρει την υπογραφή των Χ. Παπά Α – Ε. Μοσχοβάκου – Σ. Αμπατζόγλου – 406architects, Αρχιτέκτονες Μηχανικοί. Συνεργάτες είναι οι Μ. Σπέντζα μελέτη φωτισμού, Α. Κικίδου φυτοτεχνική μελέτη, Π. Κικίδης ηλεκτρομηχανολογική μελέτη, Μ. Γκιατα σύμβουλος βιοκλιματικού σχεδιασμού και Α. Σάμουελ Σαλέμ σύμβουλος συγκοινωνιακής μελέτης.
Επίσης, η Επιτροπή Διαγωνισμού ξεχώρισε σε αυτή την κατηγορία την αρχιτεκτονική μελέτη του αρχιτέκτονα χωροτάκτη Γιώργου Πετράκη και των συνεργατών του Ευ. Γκούμας αρχιτέκτονας – χωροτάκτης, Ο. Μπρίταλου αρχιτέκτονας, Κ.Γκομέλη φοιτήτρια αρχιτεκτονικής, Μ.Μαυρογιάννη φοιτήτρια αρχιτεκτονικής, Ε. Σισκάκη φοιτήτρια αρχιτεκτονικής, Εμ. Αποστολάκης ειδικός συνεργάτης – εικαστικός, Αικ. Βασιλείου γραφίστρια, Α. Παπαδάκη γραφίστρια, Σ. Χατζηιωάννου σχεδιάστρια.
Επίσης, στην ίδια κατηγορία προκρίθηκε η αρχιτεκτονική μελέτη των αρχιτεκτόνων Μ.Παπαδάκη, Ορ. Νικ. Χαιρέτη και των συνεργατών Λ.Τιγκα, Ν.Γρυλλάκη, Δ. Αποστολοπούλου, Στ. Τσιγδινός, Ν.Κουκουράκης, Γ.Βελούδιος.