Έζησαν την αγωνία, έβαλαν σκηνές στις αυλές τους, άφησαν πίσω τους τα σπίτια τους… Οι τελευταίες βδομάδες ήταν δύσκολες για κατοίκους του Αρκαλοχωρίου και των γύρω περιοχών καθώς έμαθαν, αν και δεν το ήθελαν, να ζουν με τους σεισμούς.
«Φυσικά και η παρούσα σεισμικότητα δεν έχει καμία σχέση με τα έργα στο αεροδρόμιο», ξεκαθαρίζει, με δηλώσεις του στην «Π» ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, διευθυντής του Ινστιτούτου Φυσικής Εσωτερικού της Γης και Γεωκαταστροφών του Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Κέντρου του ΕΛΜΕΠΑ, κ. Φίλιππος Βαλλιανάτος.
Όπως αναφέρει, αυτή τη στιγμή το φαινόμενο είναι σε σχετική ύφεση. Το μέγιστο μέγεθος που παρατηρούμε μέχρι χθες, Παρασκευή 6 Αυγούστου, δεν ξεπερνά τα 3,4 Ρίχτερ. Θα συνεχίσει με μικρές εξάρσεις και υφέσεις μέχρι να επανέλθει σε ισορροπία.
«Από εδώ και μετά, τα θέματα θα απασχολήσουν δομοστατικούς μηχανικούς και τις δομές της πολιτείας που καλούνται να φροντίσουν αυτούς που έχουν ανάγκη», σχολιάζει, αναφορικά με τον φόβο που επικρατεί στους κατοίκους της περιοχής.
Προσωπικές φιλοδοξίες
Σε ερώτηση, για ποιο λόγο διαπιστώνεται πως υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των σεισμολόγων, απαντά πως «δεν υπάρχουν επιστημονικές διαφωνίες αλλά διαφωνίες επιστημόνων που δεν εδράζονται σε επιστημονική αιτιολογία αλλά πολλές φορές στις προσωπικές πολιτικές ή οικονομικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις εκάστου.
Εξάλλου, σε μια κοινότητα άνω των 70 επιστημόνων δεν νομίζω να απασχολούν την κοινωνία παρά μόνο δύο με τρεις και εκείνοι μέσα από τα δίκτυα μαζικής ενημέρωσης, κυρίως. Υπάρχουν οι υπόλοιποι που συνεργάζονται και παράγουν επιστημονικό έργο με διεθνή αναγνώριση».
Η πρόβλεψη ενός σεισμού
Για το κατά πόσο μπορούμε, τελικά, να μιλάμε για πρόβλεψη ενός σεισμού, σχολιάζει ότι σε μία ευρεία περιοχή γεωφυσικών προβλημάτων, από την πρόβλεψη των σεισμών έως τις δυνάμεις που επιδρούν στην τεκτονική των πλακών, οι μέθοδοι της θεωρίας πολυπλοκότητας συμβάλλουν στην κατανόηση των γεωφυσικών διεργασιών. Με τη εφαρμογή θεωριών Πολυπλοκότητας και μη γραμμικής δυναμικής προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη μετάβαση από πειράματα εργαστηριακής κλίμακας στα μεγάλης γεωδυναμικής κλίμακας σεισμικά γεγονότα και στα δίκτυα ενεργών ρηγμάτων.
Είναι γνωστό ότι οι σεισμοί είναι μεταξύ των πιο σχετικών παραδειγμάτων της αποκαλούμενης αυτο-οργανωμένης κρισιμότητας. Στο πλαίσιο των συστημάτων των ρηγμάτων, αυτή αντιπροσωπεύει ένα σύνθετο χωροχρονικό φαινόμενο, που συσχετίζεται με την παραμόρφωση και την ξαφνική διάρρηξη περιοχών του φλοιού της γης. Έχει προταθεί ότι τα κύρια σεισμικά γεγονότα μπορούν να θεωρηθούν ως ένα κρίσιμο σημείο.
Σύγχρονες μέθοδοι μελέτης της δυναμικής συμπεριφοράς πολύπλοκων σεισμικών συστημάτων μας επιτρέπουν να διαπιστωθεί πότε το σύστημα εισέρχεται σε κρίσιμη κατάσταση. Έτσι, οι νέες προσεγγίσεις κρίσιμης κατάστασης στα πολύπλοκα λιθοσφαιρικά συστήματα μπορεί να παίξουν κυρίαρχο ρόλο στην εκτίμηση επικείμενων καταστροφικών γεγονότων.
Στην Ελλάδα η ερεύνα για τις εφαρμογές της θεωρίας πολυπλοκότητας και της γενικευμένης Στατιστικής φυσικής στη μελέτη και στην εκτίμηση της εξέλιξης των σεισμικών διεργασιών διεξάγεται με διεθνή αναγνώριση στις συνεργαζόμενες ερευνητικές ομάδες του ΕΚΠΑ και του Ινστιτούτου Φυσικής Εσωτερικού της Γης & Γεωκαταστροφών στο Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Κέντρο του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (Κρήτη).
Σεισμολογικό Δίκτυο Κρήτης
Ο κ. Βαλλιανάτος εξηγεί πως «στο Ινστιτούτο λειτουργεί το σεισμολογικό Δίκτυο Κρήτης, το οποίο διαθέτει σταθμούς στην Κρήτη αλλά και σε όλο το Νότιο Αιγαίο , από τη Νοτιοδυτική Πελοπόννησο μέχρι τα Δωδεκάνησα και από τη Γαύδο μέχρι την Τήνο. Σκοπός του είναι η συνεχής παρακολούθηση του μετώπου του Ελληνικού Τόξου, και τον πετυχαίνει σε συνέπεια, επάρκεια και χαμηλούς τόνους σεβόμενο βασικές επιστημονικές αρχές.»
Το Ινστιτούτο Φυσικής Εσωτερικού της Γης και Γεωκαταστροφών (ΙΦΕΓΓ) του Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Κέντρου (ΠΕΚ) του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου ιδρύθηκε σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4610/2019 (ΦΕΚ 70/τ.Α’/07.05.2019). Έχει έδρα στα Χανιά, και δραστηριοποιείται σε μια μεγάλη ερευνητική περιοχή που ενδεικτικά περιλαμβάνει
- παρακολούθηση σεισμικής δραστηριότητας,
- παρακολούθηση ισχυρής εδαφικής κίνησης,
- φυσική της σεισμικής εστίας,
- σεισμοηλεκτρομαγνητισμό και πρόγνωση των σεισμών,
- μικροζωνικές μελέτες,
- μελέτη της δομής του εσωτερικού της Γης με σεισμολογικές και γεωφυσικές μεθόδους διασκόπησης,
- φυσική των γεωυλικών,
Στο Ινστιτούτο Φυσικής Εσωτερικού της Γης και Γεωκαταστροφών εντάσσεται και η Έδρα UNESCO «Φυσικής Στερεάς Γης & Μείωσης Κινδύνου από Γεωκαταστροφές – Solid Earth Physics & Geohazards Risk Reduction».
Το Ινστιτούτο Φυσικής Εσωτερικού της Γης και Γεωκαταστροφών είναι στρατηγηκά προσηλωμένο στη λογική της συνεργασίας των επιστημονικών δυνάμεων στην Κρήτη αλλά και διεθνώς. Προς αυτή την κατεύθυνση συνεργάζεται με όλα τα Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα της Κρήτης. Επίσης, έχει αναπτύξει ένα δίκτυο συνεργασιών με τα πλέον σημαντικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στην Ευρώπη και ΗΠΑ.
Το Ινστιτούτο Φυσικής Εσωτερικού της Γης & Γεωκαταστροφών συμμετέχει στην εμβληματική Εθνική Υποδομή «HELPOS – Ελληνικό Σύστημα Παρατήρησης Λιθόσφαιρας» η οποία είναι συνδεδεμένη με την Ευρωπαική Υποδομή EPOS (https://www.epos-eu.org/).
Μια εμβληματική δράση του Ινστιτούτου είναι η δημιουργία χαρτών εδαφικής επιτάχυνσης που απεικονίζουν τις μέγιστες τιμές εδαφικής επιτάχυνσης (PGA) μετά από ένα ισχυρό-αισθητό σεισμικό γεγονός. Ο ρόλος τους είναι να παρέχουν πληροφορία στην πολιτική προστασία και στις αρμόδιες αρχές με στόχο να βοηθήσουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων μετά από ένα σεισμικό γεγονός.
Η δημιουργία μιας μακροχρόνιας βάσης δεδομένων με καταγραφές εδαφικής επιτάχυνσης βοηθάει στην αναγνώριση και εκτίμηση τον περιοχών με έντονες εδαφικές ενισχύσεις. Επιπλέον παρέχουν γνώση στους πολίτες συμβάλλοντας στην εκπαίδευση και σεισμική ετοιμότητα για τα επερχόμενα γεγονότα.